[D66] [JD: 96] We hebben onze handen misschien voor niets ‘stuk gewassen’ | VK

[R.O.]

  We hebben onze handen misschien voor niets ‘stuk gewassen’, maar
  niemand die het hardop zegt

By
Maarten Keulemans
de Volkskrant
3 min
View Original
<https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/we-hebben-onze-handen-misschien-voor-niets-stuk-gewassen-maar-niemand-die-het-hardop-zegt~bfb947d8/?utm_source=link&utm_medium=app&utm_campaign=shared%20content&utm_content=free>

Mededeling op een briefje dat ik zag bij de tandarts: ‘In verband met de
coronamaatregelen kunnen wij helaas geen lectuur aanbieden’. Het
vermaledijde virus zal immers toch maar via zo’n oude /Privé/, hup, je
neus in kruipen, nietwaar?

Inderdaad, niet waar. Vorige week heeft het RIVM zijn publieksteksten
aangepast <https://www.rivm.nl/coronavirus-covid-19/verspreiding>, en
daar staat nu iets nieuws: ‘De kans dat het coronavirus sars-cov-2 zich
verspreidt via pakketjes of oppervlakken (bijvoorbeeld een deurklink,
winkelwagen of toetsenbord) lijkt klein.’ We hebben al die bureaus,
toetsenborden, deurklinken, winkelmandjes en liftknopjes voor niks
gepoetst! Dat was al min of meer bekend, maar het is voor het eerst dat
het RIVM het met zoveel woorden opschrijft.

Maar wacht eens. ‘Waarom blijft handen wassen dan zo belangrijk?’, vroeg
onder meer lezer Annemarie Nobel zich af. Elkaar de hand drukken doen we
immers al ruim een jaar niet meer. En als het virus zich ook nog eens
nauwelijks verspreidt via zaken zoals tijdschriften en winkelwagentjes,
wordt al dat gewas van de handen een nogal nutteloze bezigheid.

In de wetenschappelijke literatuur zul je inderdaad geen enkel geval
tegenkomen van iemand bij wie het coronavirus onomstotelijk via de
handen is overgedragen, blijkt na wat speurwerk. ‘Daarvoor moet je
eigenlijk een zogeheten uitdagingsexperiment doen, waarbij een
geïnfecteerd persoon zijn snot aan de handen van vrijwilligers afveegt,
waarna die hun vingers aflikken of in de neus stoppen’, zegt hoogleraar
klinische microbiologie Heiman Wertheim (Radboud UMC) als ik hem ernaar
vraag. Een experiment dat gelukkig niet snel langs de ethische commissie
zal komen.

Met onschuldiger luchtwegvirussen deden wetenschappers zoiets wel. In de
VS lieten onderzoekers gezonde vrijwilligers eens 12 uur lang pokeren
<https://academic.oup.com/jid/article-abstract/156/3/442/806507?redirectedFrom=fulltext>
met donoren die zich vooraf hadden laten besmetten met een
verkoudheidsvirus. De helft van de proefpersonen raakte geïnfecteerd.
Maar toen een verse club gezonde proefpersonen hetzelfde deed met,
jawel, een plastic kraag om zodat ze niet meer aan hun gezicht konden
zitten, raakte óók de helft geïnfecteerd. Raar.

Daarna gooide men het over een andere boeg. De verkouden donoren
hoestten en snotterden de pokerchips en kaarten onder, waarna een derde
groep gezonde vrijwilligers in een andere kamer ermee ging pokeren,
terwijl ze voortdurend aan hun neus en mond zaten. Niemand raakte
besmet. Bewijs dat luchtwegvirussen zich niet zozeer via de handen, maar
‘hoofdzakelijk via de aerosolroute’ verspreiden, noteerde het team.

Wat? Dus al dat ‘je handen stuk wassen’ sloeg misschien nergens op? Dat
‘behoeft nader onderzoek’, lees ik in een net verschenen kritische
academische analyse
<https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7100395/>. ‘Aangezien er
geen overtuigend bewijs is dat dit preventiemiddel effectief is geweest
in de sars-cov-2 epidemie.’ Een Canadees onderzoeksteam keek intussen
naar hoeveel bewijs er inmiddels is dat handhygiëne helpt tegen griep
<https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6461122/>. Het team vond
zeven goede onderzoeken. Twee vonden een bescheiden effect, vijf niet.

Waarmee niet is gezegd dat handen wassen helemaal niets uitmaakt.
Goedkoop, eenvoudig, ‘en algemene hygiëne is sowieso gunstig’, zegt
Wertheim. Sinds de dagen van Ignas Semmelweis, de legendarische
Hongaarse arts die aantoonde dat handhygiëne kraamvrouwenkoorts voorkomt
<https://www.deutschestextarchiv.de/book/show/semmelweis_kindbettfieber_1861>,
weet iedere infectioloog dat handen wassen een slok op een borrel kan
schelen. Bij bacteriële infecties en darmziektes staat dat ook als een
paal boven water <https://www.mdpi.com/1660-4601/8/1/97/pdf>.

Maar een beetje een reflex is het ook. Uit deze week vrijgegeven
beleidsstukken <https://wobcovid19.rijksoverheid.nl/>, van begin vorig
jaar, blijkt dat ‘handen wassen!’ het allereerste was dat het RIVM het
ministerie aanraadde – mét uitroepteken erbij. Op twee: houd plekken
schoon waar mensen met hun handen aan zitten. En op drie: gebruik
handalcohol, en neem extra maatregelen in het ziekenhuis.

Handen wassen hoort er nu eenmaal bij, het is ‘een totaalpakket’, zegt
Wertheim. Maar vraag het hem op de man af, en ook hij ziet heus wel in
dat de zaak ‘best genuanceerd’ ligt. Al helemaal in een wereld waar we
ook al in de elleboog niezen en elkaars handen niet eens meer aanraken.
‘In de/scale of things/’, zegt hij op zijn Hollands, ‘acht ik het belang
van zoveel mogelijk thuisblijven, afstand houden en bij klachten laten
testen groter.’

-------------- next part --------------
An HTML attachment was scrubbed...
URL: <http://www.tuxtown.net/pipermail/d66/attachments/20210529/18e6871e/attachment-0001.html>