[D66] Masha Gessen over de VS

[R.O.]

(Dit artikel is gedateerd na de Oktober surprise. Het zit er dik in dat 
Trump 4 November niet meer zal meemaken. 15 dagen tot overlijden, tenzij 
de behandeling aanslaat...)

  * Article rank
  * 3 Oct 2020
  * De Standaard
  * INTERVIEW Wat zal er volgens u die dag gebeuren? Waarom doen ze dat
    niet? Lees verder op blz. 4


  ‘De vraag is of de Verenigde Staten na deze verkiezingen nog zullen
  bestaan’

‘Kranten en tv-zenders zouden nu de boodschap moeten verspreiden: “Beste 
lezers, beste kijkers, op 4 november zult u nog niet weten wie de 
president wordt.” Maar veel media schrijven zich in het chaosmodel van 
Trump in’

Een president die niet weet of hij een eventuele nederlaag zal erkennen. 
Burgers die op 4 november een einduitslag verwachten, ook al lijkt dat 
onmogelijk. En dat in een land dat al in ontbinding is. Bij de 
Amerikaanse verkiezingen dreigt volgens de Amerikaans-Russische auteur 
Masha Gessen chaos. ‘Dat naïeve geloof van de Amerikanen in hun 
democratie verbaast me.’

Dat Masha Gessen waarschuwt voor de democratische neergang van de 
Verenigde Staten, is geen toeval. Als schrijver, journalist en 
lgtbq-activist was Gessen ooggetuige en slachtoffer van de opkomst van 
het Poetin-regime. Na enkele zware intimidaties en het dreigement dat 
Gessens zoontje, op basis van een homofobe wet, zou worden afgenomen, 
zat er niets anders op dan in New York een nieuw leven te beginnen. Net 
toen begon Donald Trump aan zijn politieke opgang. Bijna onmiddellijk 
zag Gessen de gelijkenissen met Vladimir Poetin. ‘Ik heb snel door 
wanneer ik met een autocraat te maken heb. Dat hij al meermaals heeft 
verklaard dat hij de verkiezingsuitslag mogelijk niet zal respecteren, 
bevestigt mijn overtuiging.’

Velen voorspellen dat de presidentsverkiezingen chaos zullen 
veroorzaken. U deelt die bezorgdheid?

‘Over dat scenario bestaat geen twijfel meer. De verkiezingen zullen 
niet in de nacht van 3 op 4 november eindigen. Een recordaantal mensen 
zal via de post stemmen, vooral aanhangers van Joe Biden, omdat die zich 
meer zorgen maken over het coronavirus. Maar de verschillende staten 
tellen die stemmen via de post vaak op een heel andere manier. Daarover 
lopen nu al rechtszaken, en na 3 november zullen er ongetwijfeld nog 
volgen. Er is dus grote onduidelijkheid over wanneer het definitieve 
resultaat bekend zal zijn, terwijl veel Amerikanen verwachten dat er ’s 
ochtends op 4 november een overwinnaar wordt uitgeroepen.’

‘Fox News zal Trump tot winnaar kronen, Biden zal die zege niet erkennen 
en de meeste andere media zullen nog geen resultaat bekendmaken. De 
meeste media hebben nog geen idee hoe ze dan wél zullen communiceren. 
Eigenlijk zouden de Amerikaanse kranten en tv-zenders momenteel grote 
banners moeten tonen met daarop de boodschap: “Beste lezers, beste 
kijkers, op 4 november zult u nog niet weten wie de volgende president 
wordt. Heb geduld.”’

‘De Amerikaanse media zijn niet in staat om hierop verstandig te 
anticiperen, omdat hun nieuwscyclus steeds korter wordt. Nog niet zo 
lang geleden bedroeg die cyclus 24 uur; nu websites en sociale media 
steeds belangrijker worden, kijken veel journalisten maximaal drie uur 
vooruit. Bovendien is de winstlogica bij veel media veel belangrijker 
dan burgerzin. In het beste geval zijn journalisten bezig met de vraag: 
hoe gaan we die democratische catastrofe zo goed en objectief mogelijk 
verslaan? De vraag hoe we een verkiezingsramp gaan vermijden, is niet 
aan de orde.’

‘Veel media schrijven zich in Trumps chaos-model in, ze lijken het 
fascinerend te vinden om dit spannende schouwspel te verslaan. Velen 
lijken nu al uit te kijken naar een climax waarbij er op 20 januari, de 
dag van de eedaflegging, juridisch nog geen uitsluitsel over de uitslag 
is. Dan krijg je een echte confrontatie: Trump die verklaart dat hij 
president blijft, Biden die nog steeds op de uitslag wacht en Nancy 
Pelosi (de voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, red.) die zegt 
dat de grondwet haar opdraagt om waarnemend president te worden. Het is 
zelfs mogelijk dat zowel Trump als Pelosi die dag apart de eed aflegt.’

overheid de epidemie aanpakt. Brengt dat Trump­kiezers aan het twijfelen?

‘Ik denk niet dat het zo rechtlijnig werkt. Angstgevoelens bevorderen 
nooit het kritische denken. Veel Trump-stemmers lieten zich daarvoor al 
door hun angsten leiden, de pandemie heeft dat nog versterkt. Angstige 
mensen zakken steeds dieper weg in de modder van hun loopgraven. Hannah 
Arendt beschreef dat op een heel juiste manier: totalitaire regimes 
houden hun volk altijd de wortel van stabiliteit voor, terwijl ze vooral 
instabiliteit en angst creëren.’

‘Dat de coronacrisis de meeste aanhangers van Trump niet op andere 
ideeën brengt, heeft ook te maken met een typisch Amerikaans fenomeen: 
het gebrek aan gemeenschapservaring. Ik voelde dat zelf scherp aan toen 
ik recentelijk twee maanden verbleef op het schiereiland Cape Cod, aan 
de Oostkust: een heel liberale, maar suburbane plek. Al snel had ik het 
gevoel dat daar helemaal geen pandemie heerste. Het is er niet zoals in 
New York, waar je wel weet wat er met je buren aan de hand is. Je leeft 
er letterlijk en figuurlijk op afstand van je buren. Die typische 
Amerikaanse suburbane eenzaamheid maakt je al snel ongevoelig voor de 
gevolgen van de pandemie.’

Volgens u leven de twee helften van de Amerikaanse bevolking elk in hun 
eigen bubbel. Maar u schreef ook al meermaals dat de progressieve bubbel 
groter, diverser en minder claustrofobisch is dan de bubbel van de 
Trump­aanhangers. Is dat wel zo? ‘De Trump-bubbel wordt gevoed door een 
totalitaire ideologie en is gebaseerd op een hermetisch afgesloten 
eenheidsdenken dat geen andere ideeën binnenlaat. Mensen die zich enkel 
door Fox News en Breitbart laten informeren, en ook nog eens door de 
algoritmes van sociale media naar elkaar gedreven worden, komen terecht 
in een gesloten wereld. Een typische kiezer van de Democraten consumeert 
toch een heel andere soort media: die luistert naar de National Public 
Radio, leest The New York Times of Washington Post en kijkt naar CNN.’

‘Je zou kunnen zeggen dat het ideologische spectrum van opinies dat in 
The New York Times gepresenteerd wordt breder kan, maar het is toch al 
verdomd breed. Als ik die krant lees, ben ik het soms eens met een 
columnist, maar een bladzijde verder maak ik me dan weer druk. Zo hoort 
het. Je wordt blootgesteld aan andere meningen en je krijgt antwoorden 
op vragen die je zelf nooit had gesteld. Ook de toon, de woordkeuze en 
de stilistische aanpak zijn heel anders dan die van de Trump-media.’

Toch verwijt u kranten als te voorzichtig te zijn, omdat ze Trump niet 
als een autocraat benoemen.

‘Ja, maar ik doe dat op een begripvolle manier. Voor correcte, 
gewetensvolle en plichtbewuste journalisten is het eigenlijk onmogelijk 
om op een goede manier over Trump te schrijven. Daarmee bedoel ik dat 
zelfs zij ongewild bijdragen aan de schade die hij het land toebrengt. 
Telkens als Trump een leugen verkondigt, wordt die in de media 
versterkt. Journalisten hebben daarin geen keuze, want de Amerikaanse 
president doodzwijgen is ook geen optie.’

‘Toen hij verklaarde dat je het coronavirus kunt vermijden door 
bleekwater te injecteren, moesten media daarover wel rapporteren. De 
meeste journalisten deden dat op een kritische manier, maar tegelijk te 
voorzichtig om echt duidelijk te maken met wat voor soort leider we te 
maken hebben. Trump verspreidt voortdurend grove leugens en racistische 
meningen en toch weigeren de meeste journalisten hem als een 
leugenachtige, racistische autocraat weg te zetten.’

‘Nogmaals, ik begrijp dat: een krant als The New York Times is het aan 
haar jarenlang opgebouwde reputatie verplicht om neutraal en voorzichtig 
te zijn. Doet ze dat niet, dan gooit ze haar journalistieke identiteit 
door het raam. Maar het gevolg is dat je iemand als Trump eigenlijk 
voortdurend met eufemismen beschrijft.’

Moeten we ons ook niet afvragen of die kritische berichten over Trumps 
zelfverrijking en belastingaangiftes enige impact hebben op zijn 
aanhang? Zulke berichten lijken hen eerder te sterken in hun overtuiging 
dat hun leider het slachtoffer is van een moddercampagne. 
‘Trump-stemmers zul je nooit overtuigen See page 28


-------------- next part --------------
An HTML attachment was scrubbed...
URL: <http://www.tuxtown.net/pipermail/d66/attachments/20201003/cf3b467a/attachment-0001.html>