Wie begrijpt het?

[Henk Bosch]

Beste mensen van deze lijst,

Na een kleine 40 jaar ontwikkelingssamenwerking achter de rug zou ik mogelijk iemand moeten zijn die het begrijpt. Laten we het erop houden dat ik er iets van weet in ieder geval. Vanuit mijn achtergrond een paar opmerkingen bij de reente discussie.
1. Ontwikkelingssamenwerking (OS) is niet van vandaag of gisteren. Dit jaar 'vieren' we dat 50 jaar geleden de eerste OS werd gegeven.Regelmatig waren er in die periode van 50 jaar mensen die het begrepen, waren ze van mening. Tinbergen (een zeer groot man!) zag aanvankelijk de OS als een herhaling van de Marshall hulp en dat vanuit zijn kennelijke constatering dat het de ontwikkelingslanden (OLs) mankeerde aan kapitaal. Al snel concludeerde hij echter dat gebrek aan investeringen/besparingen niet de achterstand in groei verklaarden. De ontbrekende variabele (in die tijd nog moeilijk hard te maken/ te meten) dacht hij was kennis/onderwijs. Daar had hij gelijk in, denk ik. 
De Nederlandse OS heeft zich bewogen tussen een meer rechtse aanpak (via bedrijfsleven) en een 'linkse' (van overheid naar overheid), dat afhankelijk van de signatuur van de regering. OS via het bedrijfsleven was vooral een dekmantel om het OS geld ten eigen bate aan te wenden. 
Een strijdpunt is verder altijd geweest: groei of verdeling. Tinbergen wist nog niet wat eerst moest en was voor een combinatie (een evenwichtige groei). Zijn leerling Pronk was duidelijk voor verdeling (armoedebestrijding). De richting Pronk is m.i. verantwoordelijk voor veel van de hulpverslaving die we nu kennen (Suriname, Tanzania, etc. etc.).
2. Mark Giebels verwoordt in zijn reactie van 26/11 wel ongeveer het huidige denken. Er is een ontwikkeling geweest overigens, van projecthulp (leuk om te doen: je ziet resultaten, maar bevoogdend en zeer ineffectief en vaak hobbyistisch), naar sectoren macro hulp. Een jaar of tien geleden brak het inzicht door dat de OLs het zelf moesten doen: We moesten ze helpen zichzelf te helpen (zoals je een kind opvoedt). De Wereldbank legde zeer de nadruk op beleid in het OL ('policy-based lending = is het 'kopen' van beleid). De meeste hulp gaat nu als sector of macro hulp en niet meer naar projecten zoal;s Beun zegt. Projecthulp wordt nog welgegeven door NGOs en in landen waar de overheid niet deugt. Hulp helpt niet als er geen 'good governance' is of als men er kogels voor koopt. Defensie uitgaven zijn wel degelijk een (negatief) criterium voor hulp. Zo heeft Nederland de hulp aan Sudan stop gezet (na veel te lang te hebben geaarzeld, overigens). India en Pakistaan geven traditioneel veel geld aan defensie uit omdat ze elkaar, wellicht terecht, niet vertrouwen. Cijfers zijn te vinden op www.worldbank.org onder data. Trouwens ook een discussiesite over ontwikkelingssamenwerking. 
Als percentage van het nationaal inkomen spant Irak de kroon: in 1985 werd 41.2 % uitgegeven aan 'defensie'. De wereld heeft dus wel zitten slapen! Een goeie gedacht is om die uitgaven uit te drukken per hoofd van de bevolking. Dan zijn de VSt. 'top of the list'. Een boeiende statistiek vind ik zelf die van wapenexporten. Drugsdealers stoppen we in het gevag omdat ze verantwoordelijk worden gesteld voor het verwoesten van levens. Over wapenexporten hoor je weinig in die zin. Amerika voert de lijst aan in absolute getallen en per hoofd. Frankrijk en Italie doen ook goed mee!
3. Er zijn wel degelijk criteria voor OS. Herfkens heeft een brief aan de Kamer gezonden, Pronk stuurde vuistdikke boeken. Toepassen is een zwak punt. Vaak zijn het juist de ministers zelf die de criteria aan de laars lappen. Suriname kreeg in 1975 fl 3.5 miljard (afkoop!). Afspraak was dit geld in onderling overleg te besteden. Daar schort het nu aan. Er is nog fl. 600 mln over. Het meeste geld is in de consumptieve sfeer terecht gekomen en ik ben bang dat als het straks op is Suriname nog steeds een arm land is.

Over OS is uiteraard veel meer te zeggen. Vroeger was het (algemeen) bekend waarom we OS geven. Uit de diverse bijdragen op deze lijst krijg ik de indruk dat het minder duidelijk is. Mogelijk is dit een goed moment voor een hernieuwde discussie.

Groeten,

Henk Bosch
-------------- next part --------------
An HTML attachment was scrubbed...
URL: <http://www.tuxtown.net/pipermail/d66/attachments/19991129/951c83c9/attachment.html>