Burgemeesters en regenten

[Ariean van de Groep]

In het Nederlandse staatsbestel heeft de burgemeester nog steeds de 19e eeuwse functie als vertegenwoordiger van de Majesteit. Zij worden ook officieel in naam van de Kroon benoemd, evenals Commisarissen der Koning(in) en die ene Gouverneur in Limburg. In die functie moet de burgemeester boven lokale partijpolitiek staan en zich in belangrijke mate wijden aan het verenigen van de burgerbelangen binnen de gemeente. Dat partijpolitieke overwegingen tegenwoordig wel een belangrijke factor zijn bij het bepalen van deze onpartijdige geachte 'vertegenwoordiger van de majesteit' is een belangrijke aanduiding dat dit 19e eeuwse systeem zichzelf heeft overleeft. Een gekozen burgemeester is daarom democratisch gezien een logische stap.
    Maar daar houdt het ook niet op. Bovenstaande geeft aan dat het nuttig is om het hele staatbestel eens grondig te herzien. Het systeem heeft nog veel meer ondemocratische en regenteske trekjes. Revisie van dit 19e eeuwse systeem is een taak die D66 op het lijf geschreven is. Ik zou er dan ook voor pleiten om democratische discussies vanuit dit idee uit te werken. 

Men gaat er maar al te vaak van uit dat Nederland al behoorlijk democratisch is, maar men vergeet daarbij vaak te kijken naar de grondvesten van het staatsbestel, ook in historisch perspectief. De democratische krachten hebben zich altijd los moeten vechten van de macht van de Koning. Door dit krachtenspel draagt het staatsbestel nog altijd een stempel van de compromissen tussen Kroon en Volksvertegenwoordiging. Het gevolg van die ontwikkeling  is dat de macht die de kroon inleverde vervolgens niet rechtstreeks is overgegaan op het volk, maar gretig in beslag is genomen door de volksvertegenwoordiging die hierdoor zelf behoorlijk regentesk begon te worden. Ook vandaag de dag blijken bestuurders vaak regenten te zijn die hun macht koste wat het kost wil behouden en de macht liever zelf gebruiken om machtspolitieke spelletjes te spelen dan dat ze de macht leggen waar deze behoort: zoveel mogelijk bij het volk zelf. 

Het is van belang te benadrukken dat ieder politiek systeem concessies moet doen aan het democratische principe van 'de macht aan het volk'. Het is ondoenlijk om iedereen te laten stemmen over elk wetsvoorstel. Daarom zijn er ook politici die worden betaald om na te denken over wat het beste is voor 'het volk' en zich helemaal te wijden aan het nastreven van de belangen van de kiezers. Daar is natuurlijk niets mis mee. 
    Ik ben echter van mening dat het huidige staatsbestel zichzelf heeft overleeft en het democratische ideaal teveel geweld aandoet. Men zou, om dat te corrigeren, een discussie zou moeten voeren over hoe het systeem kan worden verbeterd zodat we een staatsbestel hebben waarmee we een stuk democratischer de 21e eeuw kunnen binnentreden. Nogmaals, daar ligt meen ik een belangrijke taak voor D66.Ik denk bovendien dat men, door plannen betreffende bestuurlijke vernieuwing in een dergelijk breed historisch kader te plaatsen, meer begrip kweekt bij het volk voor waar D66 nou eigenlijk naar streeft. Want aan dat begrip ontbreekt het behoorlijk de laatste tijd, wat wel ironisch is gezien het feit dat D66 pretendeert de macht van datzelfde volk te vergroten. 


Ariean van de Groep
-------------- next part --------------
An HTML attachment was scrubbed...
URL: <http://www.tuxtown.net/pipermail/d66/attachments/19990627/853dd093/attachment.html>