[D66] Stikstofkabinetcrisis van de baan door knieval D66: Totale chaos in Den Haag

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Volkskrant
Datum:  31 maart 2023
Auteur: Natalie Righton
URL:    
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/kabinetscrisis-van-de-baan-door-knieval-d66-stikstofbeleid-gaat-op-de-helling~b5f182d6/


Kabinetscrisis van de baan door knieval D66: stikstofbeleid gaat op de 
helling
------------------------------------------------------------------------------

Het kabinet heeft na urenlang spoedberaad een moeizaam compromis 
gesloten over het stikstofbeleid. D66 accepteert dat het beleid op 
termijn waarschijnlijk op de helling gaat. Door de deal is een 
kabinetscrisis van de baan. Dit hebben premier Mark Rutte en zijn drie 
vicepremiers Kaag (D66), Hoekstra (CDA) en Schouten (CU) vrijdag 
bekendgemaakt tijdens een ingelaste persconferentie.

Afgesproken is dat er voorlopig wordt doorgegaan met het huidige 
stikstofbeleid, maar dat hier tegen de zomer waarschijnlijk opnieuw over 
wordt onderhandeld. De ontsnappingsclausule is bedoeld om het CDA in de 
coalitie te houden. Die partij heeft aangegeven dat het over enkele 
maanden het coalitieakkoord over stikstof wil openbreken, maar nu nog 
niet.

Het tijdrekken duurt in elk geval zolang de grote verkiezingswinnaar BBB 
in de provincies aan het onderhandelen is over nieuw te vormen 
provinciebesturen. De verwachting is dat die nieuwe besturen zich nog 
meer dan nu openlijk zullen verzetten tegen essentiele onderdelen van 
het stikstofbeleid van het kabinet, zoals de gedwongen uitkoop van 
boeren en het jaartal 2030 als streefdatum om de stikstofdoelen te 
halen.

Opmerkelijk was dat zowel Rutte als de vicepremiers vrijdag probeerden 
te betogen dat het stikstofbeleid niet op de lange baan wordt geschoven, 
maar juist 'versneld' zal worden. Toch kon geen van hen concrete 
voorbeelden noemen van maatregelen die voortaan worden versneld. Volgens 
Rutte lag het antwoord 'deels in de provincies'.


Nieuwe politieke realiteit

Met name het CDA wil de stikstofonderhandelingen in de provincies 
afwachten voordat een besluit wordt genomen om het coalitieakkoord open 
te breken. Bij de christendemocraten gaan ze ervan uit dat er over 
enkele maanden 'een nieuwe politieke realiteit' is ontstaan waardoor de 
partij zelf niet meer stevig hoeft te onderhandelen in Den Haag en er 
dus ook niet al te veel politiek kapitaal voor hoeft te worden betaald.

D66 accepteert het zwaard van Damocles dat voortaan boven het 
stikstofbeleid hangt om de val van het kabinet te voorkomen, erkende 
Kaag vrijdag impliciet. 'Er gebeurt heel veel wat wel goed gaat in dit 
kabinet', zei Kaag vrijdag in antwoord op de vraag waarom D66 akkoord is 
gegaan met de deal.

Ook een van de meer recente kroonjuwelen van D66 − namelijk een nieuwe 
wet waarin de streefdatum voor het behalen van de stikstofdoelen wordt 
vervroegd van 2035 naar 2030 − staat op losse schroeven. Volgens Kaag is 
het 'niet de bedoeling om de wet te versnellen' zodat die alsnog snel 
ter beoordeling naar de Tweede en Eerste Kamer gaat, nog voordat het CDA 
de kans krijgt om het coalitieakkoord open te breken.

D66 is − net als de andere coalitiepartijen − niet gebaat bij 
verkiezingen. Zowel VVD, D66, CDA als CU zouden verliezen als er nu weer 
een stembusgang zou zijn. De partijleiders ontkenden allen fel dat het 
vrijdag gepresenteerde compromis uitstel van executie is.

--------
(c) 2023 DPG Media B.V.