[D66] Intimidaties, bedreigingen en burnouts van Kamerleden (2)

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Vrij Nederland
Datum:  21 oktober 2022
Auteur: Thijs Broer
URL:    https://www.vn.nl/tweede-kamer-burn-outs/


Dit moet de Tweede Kamer doen tegen de vele burn-outs
-----------------------------------------------------

Het ene na het andere Kamerlid belandt met een burn-out thuis op de 
bank, schrijft Thijs Broer. Wat echt zou helpen? Aanpassing van het 
kiesstelsel, zodat Kamerleden minder afhankelijk worden van hun fractie 
en hun partij.

Nadat Esther Ouwehand van de Partij voor de Dieren zich met een burn-out 
tijdelijk moest terugtrekken uit de Kamer, gevolgd door VVD-Kamerlid 
Ockje Tellegen die zelfs definitief uit het parlement vertrok, luidde 
Corinne Ellemeet van GroenLinks deze week de alarmbel. De hoge werkdruk, 
de gebrekkige ondersteuning, de politieke versplintering en vooral de 
'haat, minachting en beledigingen die je regelmatig over je heen krijgt' 
hakken er steeds harder in, schreef ze in een verklaring op LinkedIn en 
Twitter.

In NRC kwam oud-VVD-Kamerlid Ton Elias een paar dagen later met een paar 
eenvoudige oplossingen: een chauffeursdienst voor Kamerleden zodat ze na 
lange werkdagen niet meer bijna de vangrail in rijden, een hoger salaris 
om betere kandidaten binnen te halen, een eigen budget waarmee 
Kamerleden zelf hun ondersteuning kunnen regelen, en een pool van 
woordvoerders in dienst van Kamerorganisatie als geheel waar 
parlementariers een beroep op kunnen doen, zodat ze onafhankelijker van 
hun fractie kunnen opereren.

Zoals Elias zelf al opmerkt hebben een chauffeursdienst en een hoger 
salaris weinig kans van slagen, hoe verstandig die voorstellen misschien 
ook zijn. Sinds de opkomst van Pim Fortuyn is er geen politicus die 
daarvoor durft te pleiten, uit angst als 'zakkenvuller' te worden 
weggezet.

Elias heeft groot gelijk met zijn suggestie dat Kamerleden 
onafhankelijker van hun fractie zouden moeten kunnen opereren, al was 
het maar omdat ze dan - vooral in grotere fracties - minder gebukt gaan 
onder de fractiediscipline. Maar de middelen die hij daartoe voorstelt - 
een eigen budget om medewerkers aan te nemen en een pool van 
woordvoerders in dienst van de Kamer als geheel - lijken me minder 
geschikt. Als ieder Kamerlid voor zijn of haar eigen personeelsbeleid 
moet gaan zorgen, wordt de werkdruk alleen maar groter, en zal het ook 
veel lastiger zijn om goede beleidsmedewerkers voor langere tijd vast te 
houden: voor je het weet stappen ze dan over naar een ministerie of naar 
de consultancy, waar ze meer zekerheid hebben, minder hard hoeven te 
werken en meer kunnen verdienen, zoals nu al vaak gebeurt. Putten uit 
een pool van woordvoerders in dienst van de Kamer als geheel lijkt me 
ook een lastige figuur, gezien alle tegengestelde politieke belangen.

Ook een groter aantal medewerkers per Kamerlid biedt uiteindelijk 
onvoldoende soelaas. In 2019 werd het budget van de Kamer daartoe met 10 
miljoen verhoogd, na een motie van Rob Jetten. Door de 'Jettengelden' 
beschikken de fracties nu over (iets) meer medewerkers. Vooral de 
kleinere fracties profiteren ervan. Zo konden GroenLinks en de PvdA zes 
extra beleidsmedewerkers aannemen, de Partij voor de Dieren vijf, en de 
ChristenUnie drie. Maar de VVD - met haar grote fractie - besloot een 
deel van het extra geld in de reserve te stoppen en de rest terug te 
storten. Zelfs als ieder Kamerlid over tien eigen medewerkers zou 
beschikken, kan hij of zijn nog steeds maar op een plek tegelijk zijn, 
en past er nog steeds niet meer informatie in een hoofd.


EEN NIEUW KIESSTELSEL

Betere ondersteuning van de Kamer als geheel biedt meer kansen: 
uitbreiding van de griffie en de Dienst Analyse en Onderzoek helpt 
voorkomen dat ieder Kamerlid bij ingewikkelde wetgevingsoverleggen en 
begrotingsdebatten zelf het wiel moet uitvinden, waardoor de Kamer beter 
toekomt aan haar belangrijkste taak: het controleren van de macht. Niet 
voor niets werd daartoe deze week nog een motie aangenomen.

Maar het best zou nog werken: herziening van het kiesstelsel, om 
individuele Kamerleden meer mandaat en meer statuur te geven, en ze 
minder afhankelijk te maken van de pikorde in hun fractie en hun partij 
- met alle stress van dien. Een zinnige suggestie werd al in 2005 gedaan 
door het Burgerforum onder leiding van toenmalig minister voor 
Bestuurlijke Vernieuwing Alexander Pechtold. In 2018 werd het voorstel 
afgestoft door de Staatscommissie Parlementair Stelsel onder leiding van 
- daar is-ie weer: Johan Remkes.

Het plan voorziet erin dat bij Kamerverkiezingen gestemd kan worden op 
een partij of op een persoon. Zo wordt de dwang van de kandidatenlijsten 
doorbroken, en krijgen regionale kandidaten meer kans om met eigen 
stemmen in het parlement te komen. Uit het Nationaal Kiezersonderzoek in 
2021 bleek bovendien dat dan veel meer MBO'ers kans maken op een zetel 
in het parlement, dat nu door academici wordt gedomineerd. De verhouding 
zou kunnen verschuiven van twee MBO'ers op 78 WO'ers naar twee op drie. 
Volgens D66-Kamerlid Joost Sneller, die zich al jaren beijvert voor 
herziening van het kiesstelsel, zou het kunnen leiden tot evenrediger 
representatie en tot versterking van het tanende vertrouwen in de 
politiek. En wellicht zelfs tot minder scheldpartijen via sociale media 
aan het adres van al dan niet overspannen Kamerleden.

Het voorstel wordt nu, na advies van de Raad van State, verder 
uitgewerkt door minister Hanke Bruins Slot van Binnenlandse Zaken. Te 
hopen valt, niet alleen voor al die overwerkte parlementariers, dat het 
nieuwe kiesstelsel snel wordt ingevoerd.

--------
(c) 2022 Vrij Nederland