[D66] 1984, Woke: Het Sinterklaas-verleden is altijd al anders geweest

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

[In het Kremlin lacht men zich rot over zit soort zwakzinnigheid]

Bron:   Trouw
Datum:  3 november 2022
Auteur: Ally Smid
URL:    
https://www.trouw.nl/cultuur-media/sinterklaasklassiekers-herschreven-zonder-zwarte-piet-erin~bcd7d8af/


Sinterklaasklassiekers herschreven zonder zwarte piet erin
----------------------------------------------------------

Er wordt aan gewerkt: een heruitgave zonder zwarte pieten voor twee 
sinterklaasklassiekers. Het zijn de film Het paard van Sinterklaas en 
het prentenboek Sinterklaas van Charlotte Dematons.

Sommige films en boeken over het sinterklaasfeest zijn zo goed gemaakt 
en populair dat het jammer is dat ze in een kast verdwijnen en niet meer 
te bewonderen zijn. Deze klassiekers van begin 21ste eeuw zijn inmiddels 
besmet, want er huppelen zwarte pieten in rond. En dat willen we niet 
meer. Maar kunnen we ze in aangepaste vorm niet toch blijven zien?

Ja, zo blijkt. Illustrator Charlotte Dematons is al een tijd bezig 
handmatig al haar zwarte pieten in het prentenboek Sinterklaas uit 2007 
tot pieten te maken. Volgend jaar denkt ze daarmee klaar te zijn. En er 
is een plan voor een crowdfundingsactie om de bioscoophit Het paard van 
Sinterklaas uit 2005 opnieuw uit te brengen. Zonder zwarte pieten.

De inmiddels gepensioneerde filmproducent Burny Bos vertelde laatst bij 
talkshow Khalid & Sophie waarom zijn populaire sinterklaasfilm Het paard 
van Sinterklaas niet meer wordt vertoond. En dat dat goed is. Toen 
Joanne Oldenbeuving - directeur van de Amsterdamse jeugdtheaterschool, 
voorheen baas van mediahuis Vondel CS - dat zag, dacht ze: gebrek aan 
geld voor een remake mag in elk geval geen reden zijn om de film in de 
kast te zetten.


Een half miljoen bioscoopbezoekers

Het paard van Sinterklaas gaat over het Chinese meisje Winky Wong dat 
met haar ouders naar Nederland emigreert en voor het eerst het 
sinterklaasfeest meemaakt. De ontroerende en originele film trok een 
half miljoen bioscoopbezoekers, kreeg internationale prijzen en werd aan 
onder meer China verkocht.

Oldenbeuving: 'Je kunt zeggen: het is een film uit een andere tijd, 
misschien moet er ruimte komen voor andere producties. Maar het is een 
prachtige sinterklaasfilm en als er technisch een oplossing is dan vind 
ik dat je die weg ook moet onderzoeken, eventueel via een 
crowdfundingsactie.

'Je kunt de film een vorm van cultureel erfgoed noemen. We onderzoeken 
nu de (technische) mogelijkheden voor een digitale nabewerking en wegen 
alle voors en tegens af. Ik heb het plan onder meer voorgelegd aan de 
NPO en The Need for Legacy. Dat is een stichting waarin jonge 
theatermakers van kleur zich inspannen voor meer inclusiviteit op het 
podium. Alle betrokken partijen moeten samen de uiteindelijke beslissing 
nemen.'

Zo'n digitale nabewerking, dat kan, vertelt regisseur van de film Mischa 
Kamp. 'Als Steven Spielberg in zijn film E.T. wapens kan laten vervangen 
door walkietalkies, wat hij gedaan heeft, kunnen wij zeker van zwarte 
pieten roetveegpieten maken.

'De zwarte pieten zitten in onze film hier en daar kort, en wat langer 
in twee scenes: op school van Winky Wong en bij de intocht in het dorp. 
Storend zijn ook de beelden die je ziet van zwartepietversieringen met 
dikke lippen en oorringen in de winkels. Maar die kunnen we ook wel weg 
krijgen. Sommige ingrepen zijn echt handwerk, frame voor frame moet de 
film opnieuw worden ingekleurd.'

Burny Bos is zeer enthousiast over het initiatief van Oldenbeuving: 'Het 
Filmfonds zou een logische financier zijn van een hermontage, want die 
financierde indertijd ook grotendeels onze film. Maar denk ook aan 
filmmuseum Eye, dat een fonds heeft voor het restaureren van films. De 
distributeur van onze film ziet het plan in elk geval zitten, die wil de 
remake volgend jaar met sinterklaas wel uitbrengen.'

Oldenbeuving benadrukt dat het er niet om gaat dat de film opnieuw een 
commercieel succes wordt. 'Ik kan me zelfs voorstellen dat de film 
gratis aan een omroep wordt aangeboden.'


Originele tekeningen aanpassen

Intussen blijkt illustrator Charlotte Dematons thuis naarstig bezig in 
de originele schilderingen van haar prentenboek Sinterklaas alle zwarte 
pieten aan te passen. In het boek op A4-formaat, 32 pagina's zonder 
woorden - volgens kenners het populairste sinterklaasboek aller tijden - 
heeft ze verbeeld wat zich in het Spaanse huis van de Sint afspeelt 
voorafgaand aan de boottocht naar Nederland. Ze maakte de tekeningen met 
het in water oplosbare gouacheverf en kleurpotlood.

In 2017 liet Dematons de herdrukken van het boek van haar toenmalige 
uitgeverij Lemniscaat stopzetten. Ze werd vanwege het boek, dat 
indertijd met een Gouden Penseel werd bekroond en waarvan ze meer dan 
200.000 exemplaren verkocht, door antizwartepiet-activisten met de dood 
bedreigd. Bij welke uitgeverij het boek opnieuw uitkomt, wil Dematons 
niet zeggen.

De restauratie is een megaklus, maar, zei ze eerder in de Grote 
Vriendelijke Podcast, met de haar bekende kwinkslagen: 'Er wordt in mijn 
tekeningen niet digitaal geknutseld. Ik doe het zelf, met de hand, ja. 
De verf gaat van de smoeltjes. Ik heb trouwens telefonisch contact met 
Sinterklaas en de pieten, we kennen elkaar, er is ook bij hen sprake van 
voortschrijdend inzicht.'

--------
(c) 2022 DPG Media B.V.