[D66] Interview met maaksters Kaag-documentaire

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   NRC Handelsblad
Datum:  2 juli 2021
Auteur: Bart Hinke, Karel Smouter
URL:    
https://www.nrc.nl/nieuws/2021/07/02/ik-sta-helemaal-achter-de-film-a4049730


'Dit soort hetze-achtige campagnes, daar gaat onze Kaag-documentaire
ook over'
--------------------------------------------------------------------
Shuchen Tan & Monique Busman - De makers van de documentaire over 
D66-leider Kaag reageren op de ophef over hun werk. 'Wij hebben nooit 
enige vorm van invloed ervaren.'

Nee, natuurlijk zouden ze die autogordel nooit echt in hun documentaire 
laten monteren. 'We zeiden de dag na de voorvertoning al tegen 
D66-mensen: dit is een non-starter', zegt VPRO-regisseur Shuchen Tan 
(54) van Sigrid Kaag: van Beiroet tot Binnenhof. 'Gaat niet gebeuren. En 
is ook niet gebeurd.'

De scene waarin minister Kaag (Buitenlandse Zaken, D66) op de achterbank 
van haar dienstauto geen gordel om had, vonden haar woordvoerders geen 
best beeld. Haar campagneteam maakte zich daar druk over, bleek dinsdag 
uit documenten die openbaar waren gemaakt met een beroep op de Wet 
openbaarheid van bestuur (Wob). Opvallender nog was dat producent De 
Familie liet onderzoeken of er achteraf een gordel in de film 'geshopt' 
kon worden. De producent zocht contact met een productiebedrijf of deze 
manipulatie technisch haalbaar zou zijn.

Producent Monique Busman (55): 'We werden behoorlijk lastiggevallen door 
Kaags team. En ik wilde er vanaf. Dus toen liet ik ze zien: kijk, 
jongens, ik heb er alles aan gedaan, maar het kan niet. En de scene 
blijft erin.' Ja, zegt ze, 'ik heb gebeld naar dat bedrijf. Maar dat dit 
serieus was, geloof je toch niet?'


Wat als dit bedrijf had gezegd: Geen probleem, die gordel komt erin.

Busman: 'Natuurlijk gingen we dat niet doen. Dan had ik D66 gemaild: je 
kan ervan maken wat je wilt, maar dit is onze film. Nu lees je in de 
kranten: 'Ze hebben er een gordel in willen shoppen'. Doe normaal, denk 
ik dan! Natuurlijk niet.'

De kwestie tussen de documentairemakers en de beinvloeding van hun film 
door D66 en het ministerie van Buitenlandse Zaken liep deze week hoog 
op. Hoewel tot nog toe de VPRO het woord over de kwestie voerde, willen 
regisseur Tan en producent Busman een keer zelf hun verhaal vertellen. 
Tan: 'Dit was geen onschuldig wobverzoekje dat toevallig bij GeenStijl 
uitkwam. Dit is een bredere campagne. En het cynische is: onze film gaat 
daar deels over. Over hoe dit soort hetze-achtige campagnes een soort 
modus operandi zijn geworden. Kaag heeft daar al drie jaar mee te maken. 
Wij nu ook.'


De wobdocumenten roepen legitieme vragen op. Is dit een integer product?

Tan: 'Ja, de film is integer. Ik sta er nog steeds helemaal achter. Wij 
hebben drie jaar lang gefilmd en hebben in al die jaren nooit enige vorm 
van invloed ervaren. Ik had alleen elke week een telefoontje met Kaags 
woordvoerder over haar agenda. Vervolgens vertelde ik waar we allemaal 
bij wilden zijn.'

Busman: 'Eigenlijk gaat de discussie alleen over de 48 uur tussen de 
voorvertoning op 7 december en het moment dat onze film op slot ging, op 
9 december. Toen ging het er verhit aan toe.'


In de gewobde mails staat hoe u het team rond Kaag adviseert te doen 
alsof Kaag de film niet van te voren gezien heeft. Waarom stelt u een 
leugen voor?

Busman geeft aan dat zij die suggestie inderdaad gedaan heeft. 'Maar wat 
je niet in die mails leest, is de emotie waar zo'n suggestie uit 
voortkomt. Het werd een optelsom: ze hadden al die suggestie gedaan om 
die autogordel eruit te krijgen. Toen zei ik: jongens, maak je toch niet 
zo druk. Treed er mee naar buiten. Zeg bijvoorbeeld: 'Jongens, ik heb 
die film gezien: zo stom, ik had mijn autogordel niet om'. Zeg voor mijn 
part dat je de film niet gezien hebt. Dan kan je er afstand van nemen.'


Hoeveel invloed had Kaag?

Tan: 'Je moet je voorstellen: wij gaan te werk als fly on the wall. Dat 
betekent dat Kaag de hele dag een zender in haar blouse heeft zitten. 
Ook als we niet filmen. Van die momenten, als ze bijvoorbeeld op de wc 
tegen een collega praat, moet je kunnen zeggen: dit komt er niet in. Na 
de voorvertoning zijn een aantal van dat soort momenten uit de film 
gehaald. Maar het gesprek van Kaag met Edo Spier [waarin de D66-coryfee 
haar oproept zich te kandideren voor het partijvoorzitterschap] heeft de 
film bijvoorbeeld wel gehaald. Ze vonden het niet heel fijn, maar ze 
zijn daar niet voor gaan liggen. Dat had gekund. '


Kaag was niet kinderachtig, zei u in een radio-interview. Uit de mails 
blijkt: in haar naam is wel degelijk kinderachtig gedaan.

Tan: 'Je moet een goed onderscheid maken tussen wat die woordvoerders 
doen en wat je hoofdpersoon doet. Twee verschillende krachten. Bij dit 
soort viewings , zoals bij elke documentaire, worden hele brede 
gesprekken gevoerd. Dat krijg je allemaal niet mee als je denkt dat alle 
interactie dat ene mailtje is geweest. Er zijn hele gesprekken over 
gevoerd. Natuurlijk zeiden we over die gordel: wat een onzinnig idee, 
gaan we niet schrappen, die scene is te belangrijk. Was ie eruit 
gehaald, dan had je kunnen zeggen: ze hebben invloed uitgeoefend. Dat 
gedoe met de gordel is niet een bewijs dat ze invloed hebben 
uitgeoefend. Ze proberen het wel, natuurlijk, dat is hun vak. Maar dat 
betekent niet dat we hebben toegegeven op al hun punten.'


Dat Kaag aan Esther Ouwehand (Partij voor de Dieren) refereert met 'dat 
mens' haalde de film niet. Dat is toch tegemoetkomen aan een verzoek om 
Kaags imago te bewaken?

Tan: 'Je ziet nog steeds eerst beelden van Ouwehand die Kaag aanvalt in 
de Kamer en daarna Kaag die daarover zichtbaar geirriteerd is. Misschien 
is dit juist wel mooier, toch? Dat je de irritatie wel ziet, maar niet 
hoort?'

Busman: 'Alleen de naam is eruit gehaald. Voor de rest is het in tact 
gebleven. Er is niet niets van over gebleven. Er is een naam uitgehaald, 
Ouwehand. En de kwalificatie 'dat mens'.'

Tan: 'Het gaat mij niet om de namen, het gaat om de interactie tussen de 
minister en een lastige Kamer.'

Busman: 'Vrouw van de wereld heeft ineens te maken met gedoe in de 
Kamer.'

Tan: 'Ik denk veel meer in scenes, in interacties tussen mensen. Ik kijk 
meer als een antropoloog dan als een nieuwsjournalist die wil weten: wie 
was dat dan? Zo denk ik niet, zo kijk ik ook niet.'


Er is ook een shot geschrapt waarin het leek alsof Kaag in Niger 
champagne ingeschonken kreeg. Nu zien we alleen glazen staan.

Tan: 'Er zullen best filmmakers zijn die bij zo'n champagnescene denken: 
dat laat ik zo staan, dat vind ik lekker. Maar zo'n filmmaker ben ik 
niet. Je hebt ook een soort van integriteit naar je hoofdrolspeler. In 
de zin dat ik iemand niet wil schaden.'

Busman: 'Voor de duidelijkheid: we bedoelen hier niet 'we willen niet 
schaden omdat D66 dat niet wil'. Zo is het niet.'


Zou u nog eens zo'n politieke documentaire maken?

Tan: 'Het is niet dat ik denk: leuk, laten we beginnen. Maar ik vind dat 
het een taak is voor de NPO om dit te doen. Wat weten wij nou van onze 
politici? We weten niets van Mark Rutte. Waarom laat die man zich niet 
zien? Ja, hij is natuurlijk heel slim, hij zegt tegen zijn omgeving: 
'Niet doen!' Kaag was in die zin niet ervaren als politicus. Die dacht: 
leuk, gaan we doen.'

--------
(c) 2021 Mediahuis

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Bron:  Algemeen Dagblad
Datum: 3 juli 2021
URL:   
https://www.ad.nl/binnenland/makers-kaag-docu-we-zijn-slachtoffer-van-een-hetze~a74e17a8/


Makers Kaag-docu: 'We zijn slachtoffer van een hetze'
-----------------------------------------------------

De VPRO-documentaire Sigrid Kaag: van Beiroet tot Binnenhof is ondanks 
de bemoeienissen van het team rond Kaag integer. Dat zeggen de maker en 
de producent van de documentaire in een interview in NRC.

'De film is integer. Ik sta er nog steeds helemaal achter. Wij hebben 
drie jaar lang gefilmd en hebben in al die jaren nooit enige vorm van 
invloed ervaren. Ik had alleen elke week een telefoontje met Kaags 
woordvoerder over haar agenda. Vervolgens vertelde ik waar we allemaal 
bij wilden zijn', zegt VPRO-regisseur Shuchen Tan (54) tegen de krant.

Producent Monique Busman (55) laat weten dat vooral de 48 uur na de 
voorvertoning van de documentaire er 'verhit' aan toe ging. Uit het 
e-mailverkeer dat toen plaatsvond - en dat door Geenstijl is opgevraagd 
- kwam naar voren dat D66 zich wel degelijk heeft bemoeid met de 
documentaire, terwijl minister Arie Slob (Media) eerder had aangegeven 
dat de partij geen invloed op de film heeft gehad.

Zo was er onder andere kritiek van de woordvoerders van Kaag op het 
beeld waarin ze zonder gordel om te zien was in haar dienstauto. Er werd 
zelfs een bedrijf benaderd om te onderzoeken of die gordel er in 
gemonteerd kon worden. Maar volgens Tan en Busman zouden ze het nooit 
hebben toegestaan als dat uiteindelijk wel technisch mogelijk was.

'We zeiden de dag na de voorvertoning al tegen D66-mensen: dit is een 
non-starter', aldus Tan over die scene in NRC. 'Gaat niet gebeuren. En 
is ook niet gebeurd.' Busman: 'We werden behoorlijk lastiggevallen door 
Kaags team. En ik wilde er vanaf. Dus toen liet ik ze zien: kijk, 
jongens, ik heb er alles aan gedaan, maar het kan niet. En de scene 
blijft erin.' Ja, zegt ze, 'ik heb gebeld naar dat bedrijf. Maar dat dit 
serieus was, geloof je toch niet?'

'Dat gedoe met de gordel is niet een bewijs dat ze invloed hebben 
uitgeoefend. Ze proberen het wel, natuurlijk, dat is hun vak. Maar dat 
betekent niet dat we hebben toegegeven op al hun punten', zegt Tan. 
Producent Busman geeft toe dat ze het team rond Kaag adviseerde te doen 
alsof Kaag de film niet van te voren heeft gezien. 'Maar wat je niet in 
die mails leest, is de emotie waar zo'n suggestie uit voortkomt. Het 
werd een optelsom: ze hadden al die suggestie gedaan om die autogordel 
eruit te krijgen. Toen zei ik: jongens, maak je toch niet zo druk. Treed 
er mee naar buiten. Zeg bijvoorbeeld: 'Jongens, ik heb die film gezien: 
zo stom, ik had mijn autogordel niet om'. Zeg voor mijn part dat je de 
film niet gezien hebt. Dan kan je er afstand van nemen.'

Volgens Tan zijn zij nu slachtoffer geworden van een hetze, waar Kaag al 
langer mee te maken heeft. 'Dit was geen onschuldig Wob-verzoekje dat 
toevallig bij Geenstijl uitkwam. Dit is een bredere campagne. En het 
cynische is: onze film gaat daar deels over. Over hoe dit soort 
hetze-achtige campagnes een soort modus operandi zijn geworden. Kaag 
heeft daar al drie jaar mee te maken. Wij nu ook.'

--------
(c) 2021 DPG Media B.V.