[D66] Een geschenk uit Washington | groene.nl

[R.O.]

  Forum voor Democratie hield een campagneavond op de Amerikaanse ambassade

By
groene.nl
8 min
View Original 
<https://getpocket.com/redirect?url=https%3A%2F%2Fwww.groene.nl%2Fartikel%2Feen-geschenk-uit-washington>

Forum organiseerde een partijbijeenkomst op de Amerikaanse ambassade in 
Den Haag, met als gastheer ambassadeur Pete Hoekstra. Dit staat op 
gespannen voet met internationale verdragen.

De Amerikaanse ambassadeur Pete Hoekstra hield in 2019 al eens een 
toespraak tijdens een partijcongres van Forum voor Democratie.

Het is donderdag 10 september. Terwijl de avond valt, druppelt een 
gezelschap de Amerikaanse ambassade aan het John Adams Park in Wassenaar 
binnen. Ze zijn hier voor een bijeenkomst die draait om Forum voor 
Democratie, de partij van voorman Thierry Baudet die hoopt de komende 
verkiezingen zijn tweetal zetels in de Tweede Kamer flink uit te 
breiden. De dertig à veertig namen op de gastenlijst vormen een 
opvallende groep: partijprominenten aangevuld met rijke ondernemers. 
Gastheer is ambassadeur Pete Hoekstra.

‘Ongeveer veertig procent van de genodigden was ondernemer. De rest was 
partijtop’, schat media-ondernemer Yves Gijrath, die zich in dit 
exclusieve gezelschap bevond. Andere aanwezigen bevestigen de mix van 
partijkader en overwegend ondernemers. ‘Het was een soort 
netwerkbijeenkomst om elkaar weer even allemaal te zien’, zegt Kamerlid 
Wybren van Haga, die bij VVD geroyeerd werd en zich aansloot bij Baudet. 
‘Mensen rondom Forum, de /inner circle/.’

/De Groene/ wist inzage te krijgen in de e-mail aan de genodigden. 
Daarin valt te lezen dat de gasten zich bij de ambassade mogen vervoegen 
‘op uitnodiging van Forum voor Democratie en Pete Hoekstra’ – in die 
volgorde. Wie vragen heeft of nog wacht op de formele invitatie van de 
ambassade wordt verzocht contact op te nemen met de afzender van de 
mail, Joyce Vastenhouw, die ondertekent met haar 06-nummer en haar 
functie binnen de partij: ‘Hoofd Fundraising’.

Het gezelschap in Wassenaar wacht een bijzondere avond. Bij het naar 
binnen gaan worden satijnen mondkapjes uitgereikt met daarop zowel de 
Amerikaanse als de Nederlandse vlag, een illustratie van de oude 
vriendschap tussen de twee landen. In de zaal staat een buffet gereed 
met hamburgers en kip. Ook worden de aanwezigen getrakteerd op een 
toespraak van Hoekstra, die anekdotes vertelt over Trump en zich erover 
beklaagt dat er in Nederland negatief over de Amerikaanse president 
wordt gesproken. Baudet krijgt gelegenheid om zijn campagnestrategie uit 
de doeken te doen en om een campagnefilmpje te tonen over Forums ‘visie 
op Nederland in 2040’.

De toehoorders lijken te zijn uitgekozen op hun sympathie voor de 
partij. Verschillende aanwezigen zijn al donateur. ‘Het was zeer 
spectaculair’, zegt Gijrath. ‘Vooral de manier waarop de partij campagne 
gaat voeren én hoeveel dat gaat kosten.’ Zelf is hij niet lid, benadrukt 
hij, maar hij volgt Baudet en zijn beweging al jaren met belangstelling. 
Een andere ondernemer die mocht komen, maar in het buitenland zat voor 
zaken, bevestigt wat andere bronnen ook zeggen: ze waren niet zomaar 
uitgenodigd. ‘Ik doe zaken in Amerika, ik ben FvD-lid én ik doneer aan 
de partij. Maar er zijn natuurlijk vijftigduizend andere leden dus 
speciaal is het wel dat ze voor mij kiezen.’ Het onderstreept welke 
indruk de uitnodiging maakte: de avond op de ambassade, op Amerikaans 
grondgebied, had als een van de doelen de partijkas van Forum aan te vullen.

In zijn podcast omschrijft Gijrath de avond als ‘een soort funding 
bijeenkomst’. Zijn gesprekspartner tijdens de opname, de dag na 10 
september, was Erik de Vlieger, een vastgoedondernemer woonachtig in 
Portugal. Samen verkneukelen ze zich over een eventuele tweede 
presidentstermijn van Trump. Als de Republikeinen de verkiezingen 
winnen, zo voorspelt De Vlieger, worden Democratische kopstukken 
gearresteerd en zal Trump ‘alle rechters vervangen’. En: Trump komt naar 
Nederland ‘om Baudet te helpen’, daarvan is De Vlieger overtuigd.

Maar Forum geniet in zekere zin al steun van de regering-Trump. 
Ambassadeur Hoekstra was een prominent spreker op het partijcongres in 
december vorig jaar. Hij vond het ‘fantastisch om er te zijn’, brak een 
lans voor populisme en verkondigde dat ‘de trans-Atlantische band 
veranderd kan worden’. Een registratie van die toespraak is terug te 
zien op de Facebook-pagina van FvD, met daaronder een knipperende 
banner: ‘Steun onze beweging, word lid!’ en een link naar het 
aanmeldformulier. Hoekstra is blijkbaar een ledentrekker.

Hoekstra’s optreden wekt bevreemding, ook in zijn thuisland. ‘Spreken op 
een partijcongres is een duidelijke identificatie met een partij’, zegt 
Alan Henrikson, emeritus hoogleraar geschiedenis van internationale 
betrekkingen aan The Fletcher School of Law and Diplomacy. Volgens 
Henrikson is dat voor een diplomaat ‘ongepast’.

Ook trad Hoekstra op in het ‘FvD-journaal’, een online videoreeks waarin 
Baudet campagneboodschappen uitvent en met FvD-medewerkers en 
-sympathisanten de politiek en cultuur bespreekt. De aflevering van 1 
mei 2020 is geheel gewijd aan een gesprek met Hoekstra over China. De 
ambassadeur zit aan tafel met voor zich een FvD-mok. Op de achtergrond 
is het partijlogo te zien en onder in beeld verschijnt opnieuw een link 
naar een lidmaatschapsformulier. Tot voor kort was een van de 
openingsbeelden van de Forum-website een bewegend beeld van een 
speechende Pete Hoekstra.

Het is niet vreemd dat Hoekstra en Forum bij elkaar zijn uitgekomen. 
Hoekstra, een politicus met wortels in de Tea Party en zeer 
conservatieve standpunten als het gaat om homorechten en abortus, vindt 
weinig ideologische aansluiting in zijn gastland. Maar met Baudet, een 
van de zeldzame openlijke bewonderaars van Trump in de Tweede Kamer, is 
er verwantschap: net als Trump hekelt Baudet ambitieuze klimaatplannen, 
pleit hij voor het inperken van migratie en schermt hij met de 
aantijging ‘/fake news/’ als de pers hem kritisch onder de loep neemt. 
De avond op de ambassade op 10 september lijkt een bevestiging van een 
nieuwe trans-Atlantische vriendschap op rechts.

De Amerikaanse ambassadeur Pete Hoekstra (derde van links) hield in 2019 
al eens een toespraak tijdens een partijcongres van Forum voor Democratie.

Bij navraag onder Amerikaanse diplomaten reageren velen verbaasd en 
sommigen zelfs geschokt op het nieuws dat de Amerikaanse ambassade de 
locatie was voor een Forum-avond. Hoogleraar Alan Henrikson ziet een 
mogelijk conflict met het Verdrag van Wenen dat voorschrijft dat 
buitenlandse gezanten zich niet dienen te mengen in interne politiek van 
het gastland. ‘Hoekstra gebruikt zijn positie actief om een partij te 
ondersteunen’, zegt hij.

Ook Marcel Brus, hoogleraar internationaal publiekrecht aan de 
Rijksuniversiteit Groningen, wijst erop dat Nederland en de VS zich in 
1961 aan de artikelen van het Verdrag van Wenen hebben gecommitteerd. 
‘Daarin staat dat de gebouwen van de missie niet gebruikt mogen worden 
op een wijze die niet verenigbaar is met de functies van de missie zoals 
in het verdrag vastgelegd.’ Die functies zijn breed omschreven maar 
volgens Brus ‘is het organiseren van een partijbijeenkomst door de 
ambassade zeer ongebruikelijk en staat op gespannen voet met deze 
artikelen’. Het zou volgens de hoogleraar een ander verhaal zijn als een 
bijeenkomst onderdeel is van een serie ontmoetingen om bekend te raken 
met het Nederlandse politiek landschap.

FvD is niet de enige partij die de ambassade bezocht de afgelopen jaren. 
Veel politici werden uitgenodigd om met Pete Hoekstra van gedachten te 
wisselen of ontmoetten de ambassadeur elders in het land. Voor zover /De 
Groene/ kon nagaan hebben twee andere partijen een bijeenkomst van 
eenzelfde omvang als Forum op de ambassade gehad: CDA en 50Plus, zo 
zeggen woordvoerders van deze partijen. Deze bijeenkomsten hadden een 
ander karakter. Het CDA bracht met een groep medewerkers in 2018 een 
bezoek aan de ambassade in het kader van een ‘College Tour’, die de 
partij vaker organiseert voor medewerkers. 50Plus werd uitgenodigd nadat 
Geert Dales zich begin vorig jaar bij praatprogramma /Jinek/ positief 
had uitgelaten over Trump. Niet lang daarna bracht een groep kaderleden 
uit heel het land een bezoek aan de ambassade om onder meer een kaas aan 
te bieden (op dat moment dreigde Trump met forse importtarieven).

In beide gevallen ging een partijdelegatie op bezoek bij Hoekstra, maar 
er werden geen campagnefilmpjes vertoond en de partijen hadden in hun 
kielzog geen ondernemers meegenomen die al aan de partij hadden 
gedoneerd of die dat in de toekomst zouden kunnen doen. Ook was er geen 
tussenkomst van een fondsenwerver namens de partij.

‘Stel dat de ambassade kennis wil nemen van wat er leeft in een 
politieke partij, stel men wil de ideeën van die partij kennen. Waarom 
nodig je dan de geldschieters uit?’ zegt Gerrit Voerman, hoogleraar 
Nederlandse politiek aan de Rijksuniversiteit Groningen, die betrokken 
was bij de evaluatie van de Wet financiering politieke partijen. ‘Een 
belangrijke vraag lijkt mij: wie heeft deze mensen uitgenodigd en waarom 
deze mensen?’
De ambassade zegt in een reactie dat er niets unieks is aan de 
bijeenkomst en dat de gastenlijst ‘in samenwerking’ met FvD is 
vastgesteld. Een rondgang langs namen op die lijst leert dat Baudet zelf 
grote ruimte kreeg om de zaal te vullen. Verschillende van onze 
gesprekspartners werden net als Gijrath door Baudet opgebeld met de 
vraag of ze wilden komen.

De ambassade gaf geen ruchtbaarheid aan de bijeenkomst. Veel van 
Hoekstra’s ontmoetingen met Nederlandse politici worden gevolgd door 
enthousiaste Twitter- en Facebook-berichten. In dit geval twitterde de 
ambassadeur wel dat hij een gesprek had met senatoren Paul Cliteur en 
Paul Frentrop eerder op de middag van 10 september, maar over de 
drukbezochte partijbijeenkomst daarna repte hij niet. Forum houdt deze 
ontmoeting met Hoekstra ook aanvankelijk voor zich. Baudet stuurt een 
week na dato, op 18 september, plotseling een tweet uit over ‘een goede 
discussie op de Amerikaanse ambassade’.

/De Groene/ voert dan al week lang gesprekken met aanwezigen. Naarmate 
de week vordert, houdt een toenemend aantal gasten de boot af. Een van 
hen zegt ‘met de partij te hebben afgesproken niets over de avond te 
zeggen omdat het de partij kan schaden’. Ondernemer en FvD-lid Kees 
Eldering zegt dat we maar moeten bellen met de woordvoerder van de 
partij en verbreekt de verbinding. Roland Kahn, eigenaar van 
kledingketens en donateur van FvD, bevestigt aanwezig te zijn geweest, 
maar wil verder niets kwijt. ‘Ik kom als ondernemer wel vaker op 
ambassades.’

In een reactie zegt de partij: ‘Forum voor Democratie beschouwt de 
Verenigde Staten, de Republikeinse Partij en de ambassadeur als 
belangrijke internationale bondgenoten. Wij onderhouden goede banden met 
hen.’

De ambassade laat weten de avond niet te beschouwen als een 
‘fundraiser’, maar als een zogeheten ‘town hall meeting’. Die term uit 
de Amerikaanse politiek wordt gebruikt voor openbare bijeenkomsten 
waarin de organisator vragen kan beantwoorden van publiek. Alan 
Henrikson benadrukt dat openbaarheid een wezenskenmerk is van de town 
hall. ‘Een besloten avond bij de ambassade lijkt in niets daarop.’ Een 
ondernemer zegt desgevraagd: ‘Het was zeker geen town hall meeting, daar 
was het te besloten voor. Het was meer een informele kick-off van de 
verkiezingscampagne.’

In Nederland moeten politieke partijen ontvangen giften boven de 4500 
euro openbaar maken. Hoogleraar Voerman onderstreept dat ook ‘giften in 
natura’ zoals ‘een zaaltje uitlenen’ of een borrel daarbij horen. 
Volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken mag een campagneavond als 
deze georganiseerd worden volgens de Nederlandse regels, al lijkt het 
erop dat dit in de toekomst niet meer kan. ‘Het plan is om giften van 
buiten de EU en de EER te gaan verbieden. Dit verbod maakt deel uit van 
het wetsvoorstel tot wijziging van de Wet financiering politieke 
partijen’, laat een woordvoerder weten.

------------------------------------------------------------------------

De Groene /sprak met tien genodigden van de avond op de Amerikaanse 
ambassade. Een aantal van hen sprak alleen op voorwaarde van 
anonimiteit. Hun namen zijn bekend bij de hoofdredactie/


-------------- next part --------------
An HTML attachment was scrubbed...
URL: <http://www.tuxtown.net/pipermail/d66/attachments/20200923/41552efa/attachment-0001.html>