[D66] Interview: Oud CDA-minister Bert de Vries: Het europroject is mislukt

[Raimond De Tempe]

Dan kunnen wij beter naar de Duitse Mark, mocht er ooit worden gesplitst.
Waarschijnlijk kiest Duitsland voor blijven bij Euro. Nou, wij dus ook.
België? Dan ook maar. En Luxemburg natuurlijk. En het zuidelijke land dat
zich tegenwoordig goed vastbindt voor overleg aan Duitsland, is Frankrijk.
Dan heb je het wel gehad!
Ja, Italië - dat is een probleem apart. Want daar gaat het eigenlijk drie
economieën. Noord, midden en zuid.
rdt

Op za 23 mei 2020 om 12:54 schreef Dr. Marc-Alexander Fluks <
fluks at combidom.com>:

> Bron:   Trouw
> Datum:  22 mei 2020
> Auteur: Co Welgraven
> URL:
>
> https://www.trouw.nl/politiek/oud-cda-minister-bert-de-vries-het-europroject-is-mislukt-terug-naar-de-gulden~b6e349e1/
>
>
> Oud CDA-minister Bert de Vries: Het europroject is mislukt, terug
> naar de gulden
> -----------------------------------------------------------------
> De euro blijft de ongelijkheid tussen EU-lidstaten vergroten, schrijft
> CDA-coryfee Bert de Vries in zijn boek 'Ontspoord kapitalisme'. We
> moeten (deels) terug naar de gulden.
>
> Als minister van sociale zaken was Bert de Vries begin jaren negentig
> nauw betrokken bij de discussie over de monetaire eenwording in Europa
> en de invoering van de euro. Met zijn collega en partijgenoot Koos
> Andriessen van economische zaken had hij wel wat aarzelingen over het
> project, want ging het allemaal niet te snel met die nieuwe
> eenheidsmunt, was Europa er wel klaar voor? Maar de twee CDA'ers gingen
> uiteindelijk toch akkoord.
>
> Dat betreurt de inmiddels 82-jarige De Vries, een kleine dertig jaar
> later: 'Ik heb er achteraf spijt van dat ik me niet meer verzet heb, ik
> neem dat mezelf kwalijk. Het was een van de meest ingrijpende
> beslissingen die we in die kabinetsperiode hebben genomen, met heel
> grote gevolgen. We hebben daar te gemakkelijk mee ingestemd.'
>
>
> Waarom hebt u er spijt van?
>
> 'Het project loopt vast, het kan zo niet doorgaan. Er waren al enorme
> spanningen tussen de noordelijke en zuidelijke lidstaten en die zijn
> door de coronacrisis alleen maar verergerd. Die zuidelijke landen zitten
> zo ongelooflijk diep in de staatsschulden, die redden het niet meer op
> eigen houtje, ze willen hulp van de noordelijke, maar krijgen die niet
> of onvoldoende, het Verdrag van Maastricht verbiedt het ook. De Europese
> Centrale Bank springt dan bij, maar gaat daarmee haar boekje te buiten,
> zegt het Duitse Constitutionele Hof.
>
> 'Alles wordt ondergeschikt gemaakt aan het bij mekaar houden van die
> muntunie, koste wat het kost. We krijgen geen rente meer op ons
> spaargeld, onze pensioenen worden gekort, bedrijven worden gestimuleerd
> zich vol te proppen met schulden en dat allemaal om de rente zo laag te
> houden dat de staatsschuld van Italie nog betaalbaar blijft. Vroeg of
> laat gaat dit helemaal fout. Dit is niet houdbaar.'
>
>
> Wat is het alternatief? Terug naar de gulden?
>
> 'Niet helemaal, dat zou te rigoureus zijn. Ik denk dat je de euro best
> kunt blijven gebruiken voor het afwikkelen van het internationale
> betalingsverkeer. Maar voor het binnenlandse verkeer zou je kunnen
> terugvallen op nationale munten.'
>
>
> Dus als ik naar Albert Heijn ga, betaal ik weer met de gul­den. En op de
> Franse camping?
>
> 'Net als vroeger betaal je daar met Franse franken. Je bank koopt die
> van De Nederlandsche Bank die in ruil daarvoor tegen een vaste koers
> euro's heeft overgeboekt naar de Franse centrale bank.'
>
>
> Ik hoor tegenstanders van de euro als Thierry Baudet en Geert Wilders al
> juichen: een minister die verantwoordelijk was voor de invoering van de
> euro, komt daar nu op terug. Voor hen is dit een godsgeschenk.
>
> 'Als een project mislukt is, moet je er een eind aan durven maken.
> Vanwege het feit dat Baudet en Wilders van de euro af willen kun je toch
> niet vasthouden aan het idee dat de euro een succes is? Trouwens, ik
> denk niet dat ze blijven juichen als ze horen wat ik verder voorstel. Ik
> wil geld en energie vrijmaken om andere en zinnige dingen te doen in
> Europees verband, op milieugebied bijvoorbeeld. Ik ben niet tegen
> Europa, integendeel.'
>
>
> Is uw voorstel niet het begin van het eind? Het begint met het deels
> afschaffen van de euro, het kan eindigen met het failliet van de interne
> markt en het opnieuw installeren van slagbomen aan de grenzen. Daar gaat
> de Europese in­tegratie die voor 75 jaar vrede op dit continent heeft
> gezorgd.
>
> 'Van die 75 jaar hebben we het 55 jaar zonder euro gedaan, dat ging
> prima. Ik zie natuurlijk het gevaar dat mensen hiermee aan de haal gaan.
> Maar dat kan geen reden zijn om tegen beter weten in vast te houden aan
> een project waardoor de volken van Europa de afgelopen tien jaar alleen
> maar tegen elkaar opgezet zijn.'
>
>
> Zo erg is het volgens u?
>
> 'Grieken hebben de pest gekregen aan Duitsers. En Italianen en
> Spanjaarden hebben nu de pest aan Wopke Hoekstra.'
>
>
> Hebt u begrip voor zijn opstelling?
>
> 'Niet voor de manier waarop hij het gezegd heeft, dat was veel te bot.
> Heel begrijpelijk dat landen als Spanje, Portugal en Italie kwaad waren.
> Politici in Duitsland en Nederland schetsen altijd een verwrongen en
> eenzijdig beeld van de oorzaken van de moeilijkheden in de zuidelijke
> lidstaten. Dat is echt niet alleen maar een kwestie van wanbeleid en
> laten we er maar op los leven want we worden toch wel geholpen. Dat is
> een karikatuur. Er zijn veel andere oorzaken.
>
> 'Die problemen zijn voor een belangrijk deel ook toe te schrijven aan de
> werking van de Economische en Monetaire Unie en de euro. De economieen
> van de noordelijke en zuidelijke lidstaten zouden naar elkaar moeten
> toegroeien, was de bedoeling. Het tegendeel is gebeurd. Er is geen
> convergentie, maar divergentie. Loonkosten bijvoorbeeld hebben zich in
> het ene land heel anders ontwikkeld dan in het ander. En soms om heel
> begrijpelijke redenen.'
>
>
> Wat voor voordelen heeft het deels afschaffen van de euro?
>
> 'Je geeft de landen weer financieel gereedschap in handen, bijvoorbeeld
> de wapens van devaluatie en revaluatie. Vroeger kon een land in
> problemen z'n munt devalueren. Dat was goed voor de export, de inflatie
> liep wel wat op door duurdere import, maar daardoor woog de staatsschuld
> ook weer minder zwaar. Zo'n devaluatie kan niet meer in de eurozone, net
> zo min als wij kunnen revalueren, wat Nederland en Duitsland eigenlijk
> zouden moeten doen. Het heeft allemaal geleid tot ontzettend pijnlijke
> aanpassingsproblemen en geweldige spanningen en frustraties. En grote
> on­gelijkheid: Nederland en Duitsland zijn de grote winnaars van de
> muntunie met 25 procent economische groei in de afgelopen twintig jaar;
> Italie is de grote verliezer met nul procent. Dat is dramatisch.'
>
>
> Je zou van Europa ook een politieke unie kunnen maken, met de overdracht
> van meer bevoegdheden naar Brussel.
>
> 'Er zijn mensen die daar heil in zien. Ik niet, want er is volgens mij
> geen enkele garantie dat zo'n politieke unie wel leidt tot de
> broodnodige convergentie. Bovendien is het onhaalbaar, er is geen
> meerderheid voor in Europa.'
>
>
> Voor uw voorstel is een meerderheid ook ver weg.
>
> 'Die zie ik op de korte termijn inderdaad niet. Het is natuurlijk ook
> heel revolutionair. Maar als mijn verwachting uitkomt dat we onszelf
> steeds meer klem gaan rijden in die monetaire unie, dan komt toch een
> keer het moment van de waarheid dat we moeten gaan kiezen: of een
> politieke unie, waar denk ik geen draagvlak voor is, of een lossere vorm
> van monetaire unie in de trant van wat ik voorstel. In het slechtste
> geval valt die unie spontaan uit elkaar doordat een land of meerdere
> lidstaten eruit stappen en dan zijn we de grip kwijt. Ik ben trouwens
> geen roepende in de woestijn: Martin Wolf, columnist van de Financial
> Times, denkt er ook zo over, net als de Amerikaanse econoom Joseph
> Stiglitz, ook niet de eerste de beste.'
>
>
> In uw boek 'Ontspoord kapitalisme' schrijft u dat Europa in plaats van
> amechtig vast te houden aan de muntunie zijn aandacht moet richten op
> andere zaken, zoals de aanpak van de klimaatverandering.
>
> 'EU-commissaris Frans Timmermans heeft daar een prima plan voor
> opgesteld. In mijn ogen zouden we het vlieg­verkeer drastisch moeten
> inkrimpen. We moeten voor­komen dat na de coronacrisis iedereen weer net
> zo makkelijk het vliegtuig instapt. We moeten vliegen flink duurder
> maken, met onder andere een hoge belasting op kerosine, en ook het
> zeetransport. Er moet toch echt een eind komen aan het verslepen van
> allerlei goederen over de halve aardbodem, enkel om een paar centen
> kostprijs te besparen.'
>
>
> En u wilt de vrijheid van multinationals beperken, die is u een doorn in
> het oog.
>
> 'Multinationals zullen eindelijk eens fatsoenlijk belasting moeten gaan
> betalen. In Europees verband zullen we regels moeten gaan vaststellen
> over de berekening van hun winst, met minimumtarieven voor de
> winstbelasting, die we vervolgens in rekening gaan brengen.
> Multinationals spelen nu landen tegen elkaar uit: als je banen wilt
> hebben, zul je ons tegemoet moeten komen met een paar lokkertjes. Daar
> moeten we in Europa een eind aan maken. En Nederland mag geen
> belastingparadijs meer zijn, we moeten ons daar diep voor schamen.'
>
>
> Volgens u is het kapitalisme de laatste 25, 30 jaar flink ontspoord.
> Belastingontduiking door multinationals die ook nog eens banen naar
> lagelonenlanden verplaatsen; grote verschillen in inkomens en vermogens
> waardoor  een kleine elite steeds meer geld binnenharkt; minder vast
> werk en juist meer zzp'ers. Wat stoort u daar vooral aan?
>
> 'Het ergste vind ik de aantasting van de bestaanszekerheid voor grote
> groepen mensen. Na de Tweede Wereldoorlog hebben we gekozen voor de
> verzorgingsstaat, een gemengde economische orde met een belangrijke rol
> voor de overheid. Onder invloed van het neoliberalisme is die overheid
> teruggetreden, de beschermende hand is steeds meer weggevallen. Het CDA
> en de Partij van de Arbeid, de grote volkspartijen, zijn daarin
> meegegaan. Ik heb me daar altijd heel ongelukkig bij gevoeld. Te veel
> mensen zijn in de kou komen te staan, ze hebben de grond onder hun
> voeten voelen wegzakken. Het is zorgelijk. En die zorgen heb ik in dit
> boek op papier willen zetten.
>
> 'Zeven jaar geleden ben ik ermee begonnen. Aanvankelijk was het een
> soort vrijetijdsbesteding. Ik wilde eens op een rij zetten waar het in
> de politiek en economie in mijn ogen de verkeerde kant is opgegaan. Twee
> jaar geleden is mijn oud-collega Jan Pronk mee gaan lezen. Vanaf dat
> moment had ik het gevoel dat het gepubliceerd moest worden. Ja, je zou
> het kunnen zien als een soort geestelijke nalatenschap.'
>
>
> U hebt de publicatie uitgesteld om nog een hoofdstuk over de gevolgen
> van de coronacrisis te kunnen schrijven.
>
> 'In bepaalde opzichten had ik het gevoel dat het boek op zo'n crisis zat
> te wachten. Onmiddellijk na het uitbreken ervan zag je de frustraties en
> spanningen die tijdens de eurocrisis van een aantal jaar geleden waren
> ontstaan weer de kop opsteken. De problemen van toen, waar halfslachtige
> oplossingen voor waren gevonden, zijn helemaal terug, en in versterkte
> mate.'
>
>
> U bent tien jaar geleden uit het CDA gestapt uit onvrede over de vrijage
> van die partij met de PVV. Als ik u zo hoor, bent u flink verwijderd van
> het oude nest.
>
> 'Ik heb zelf het gevoel dat het CDA meer veranderd is dan ik. Ik vind
> dat deze partij zich de afgelopen jaren te weinig gevoelig heeft getoond
> voor de toenemende bestaansonzekerheid van de bevolking. Het CDA betaalt
> daar een rekening voor, net zo als de PvdA dat doet. Er waren tijden dat
> deze twee volkspartijen samen 60, 70 procent van het electoraat wisten
> aan te spreken, bij de laatste verkiezingen nog geen 20. Ook in andere
> landen lopen de gevestigde partijen terug. Maar tegelijkertijd zie ik
> van diverse kanten steeds meer kritiek komen op de neoliberale koers.
> Dat stemt me dan toch wel weer hoopvol.'
>
> --------
> Bert de Vries
> 'Ontspoord kapitalisme. Hoe het kapitalis­me ontspoorde en na de
> coronacrisis kan worden hervormd'
> Prometheus; 672 blz. EU 29,99
>
> --------
> (c) 2020 DPG Media B.V.
> _______________________________________________
> D66 mailing list
> D66 at tuxtown.net
> http://www.tuxtown.net/mailman/listinfo/d66
>
-------------- next part --------------
An HTML attachment was scrubbed...
URL: <http://www.tuxtown.net/pipermail/d66/attachments/20200523/7345c942/attachment-0001.html>