[D66] Léon lonkt naar een 'lexit'

Thu Jan 30 15:21:21 CET 2020

On 29-01-2020 07:59, A.OUT wrote:
>
> trouw.nl:
>
>
>   Léon lonkt naar een 'lexit'
>
> spanje - Een dialoogtafel die volgende maand van start gaat, moet de 
> politieke spanningen tussen Madrid en de opstandige regio Catalonië 
> verminderen. Intussen ontvlamt ook in de noordwestelijke provincie 
> Léon een onafhankelijkheidssentiment.
> ALEX TIELEMAN
>
> De taveerne die Manolo Moreda al decennialang bestiert, is geen 
> 'taberna', maar een 'tabierna', legt de kalende kastelein vol 
> enthousiasme uit. Die ene letter maakt voor hem een wereld van 
> verschil. Want de extra e maakt het onderscheid tussen het Castiliaans 
> - Spanje's officiële taal - en de regiotaal van Léon, het Leonees.
>
> Moreda's zaak, waar grote hammen aan het plafond bungelen en een 
> complete wand volhangt met klompen uit Léon, viert de cultuur van dit 
> gebied in het noordwesten van Spanje. En niet alleen in de taveerne is 
> men trots: verschillende gemeenten waaronder de gelijknamige 
> provinciehoofdstad, stemden onlangs voor een motie voor zelfbestuur 
> van Léon.
>
> Want hoewel Léon in de Middeleeuwen lange tijd een statig koninkrijk 
> was, heeft het tegenwoordig bestuurlijk nog maar weinig in de melk te 
> brokkelen. Tot ergernis van veel inwoners werd Léon op de tekentafel 
> van het nieuwe Spanje na de Franco-dictatuur (1939-1975) samengevoegd 
> met Castilië. Sindsdien vormen de voormalige koninkrijken de autonome 
> regio Castilië en Léon; een gebied met een oppervlakte van bijna twee 
> keer Nederland, even groot als Portugal, dat in totaal negen 
> provincies telt.
>
> "Dat is veel te groot", klaagt Moreda, "wij kunnen in Léon beter onze 
> zaakjes zelf regelen, want iedereen trekt hier nu weg." De kastelein 
> merkt het in zijn zaak: op wat uitwisselingsstudenten en pelgrims van 
> de Santiago-route na vergrijst zijn klantenbestand zienderogen, want 
> veel toekomstperspectief is er bij gebrek aan werk niet.
>
> De 'onafhankelijkheidsgemeenten' willen nu dat de drie provincies 
> Léon, Zamora en Salamanca zich losweken van Castilië. Maakt Léon zich 
> na de afscheidingsperikelen in Catalonië, dat sinds het 
> onafhankelijkheidsreferendum van 2017 de Spaanse politiek in zijn 
> greep houdt, zich op om dezelfde weg in te slaan?
>
> Nee, bezweert de linkse burgemeester José Antonio Díez in zijn 
> werkkamer. "Wij willen niet zoals de Catalanen breken met Spanje, maar 
> een eigen autonome regio vormen binnen Spanje", zegt hij.
>
> Naast zijn bureau ligt een reusachtig exemplaar opengeslagen van de 
> Spaanse grondwet van 1978 die de deur opende voor vergaande 
> decentralisatie van het land. Nadat de historische regio's Baskenland, 
> Catalonië en Galicië direct een eigen autonome regio konden vormen, 
> zette allerhande regio's - soms zonder al te veel bindende historie en 
> cultuur - hier ook op in. Het proces, dat café para todos (koffie voor 
> allen) ging heten, mondde uit in zeventien autonome regio's en twee 
> autonome steden, waaronder Castilië en Léon.
>
> De autonome regio's in Spanje hebben een eigen regiopresident en een 
> parlement met zeggenschap over belangrijke zaken als onderwijs, 
> gezondheidszorg en sociale zekerheid. Sommige regio's hebben ook eigen 
> politiekorpsen. Baskenland mag zelfs een deel van de eigen belastingen 
> heffen en herverdelen.
>
> Waarom Léon nooit een zelfstandige autonome regio werd tijdens de 
> turbulente democratische transitie van eind jaren zeventig komt 
> volgens Díez omdat men in het van oudsher behoudende gebied een 
> robuust conservatief tegenwicht wilde vormen voor progressieve en 
> separatistische regio's. "Wij zijn daardoor nu de enige historische 
> regio zonder autonomie", zegt Díez hoofdschuddend.
>
> Roemruchte demonstratie
>
> Het onafhankelijkheidssentiment is niet nieuw in Léon. Een jaar nadat 
> de regio Castilië en Léon was opgericht, vond in 1984 een roemruchte 
> demonstratie voor een eigen autonome regio plaats waar naar verluidt 
> een vijfde van de bevolking op afkwam.
>
> Léon heeft ook al jaren haar eigen onafhankelijkheidspartij, de Union 
> del Pueblo Léones (UPL) dat kantoor houdt boven een Chinese 
> supermarkt. Op de burelen van de UPL, waar de muren volhangen met 
> schilderijen die de gloriedagen van het koninkrijk afbeelden, heeft 
> men mierzoete herinneringen aan het massaprotest in de jaren tachtig.
>
> Nauwkeurig worden vanuit hier nu de stemmingen over de 
> 'onafhankelijkheidsmoties' aangestuurd. En waarom niet net als de 
> Catalanen proberen om in Europa aandacht voor de eigen zaak te krijgen 
> vragen, of anders een nieuwe massademonstratie of zelfs een 
> referendum? Voorzitter van de UPL Luis Mariano Santos en zijn 
> rechterhand Eduardo López sluiten niets uit en vertellen in de 
> vergaderzaal dat zij inderdaad goed hebben gekeken naar de Catalaanse 
> aanpak. "Natuurlijk willen wij nu ook een dialoogtafel, net als 
> Catalonië", zegt López, die meent dat dit alleen maar recht zou doen 
> aan de jarenlange achterstelling en de onmiskenbare eigen identiteit 
> van Léon.
>
> Zo heeft Léon een eigen worstelkunst, de 'Lucha leonesa', een eigen 
> hondenras en natuurlijk de taal. De leiders van de UPL menen dat het 
> conservatieve regiobestuur meer investeert in de Castiliaanse 
> provincies en het aandeel van de geschiedenis van Léon onderwaardeert 
> in de lesstof. De feestdag van Castilië en Léon slaan de nationalisten 
> dan ook over. "Wij noemen die dag 'San Ikea'. Want dan gaat Léon 
> massaal meubels kopen in plaats van naar de feestelijkheden", zegt 
> Santos. Al overwegen zij dit jaar in 'de geest van '84' de straat op 
> te gaan.
>
> 'Dat is toch geen democratie?'
>
> De regeringspartij van premier Pedro Sánchez, de PSOE, zit in haar 
> maag met de onafhankelijkheidsmoties in Léon. De burgemeester van Léon 
> is verteld dat hij uit de PSOE kan worden gegooid als hij zich niet 
> schikt naar de partijlijn. Ook ploffen er volgens de burgervader 
> brieven op de deurmat van gemeenteraadsleden om hen te waarschuwen 
> tegen de motie te stemmen. "Dat is toch geen democratie? Waarom zouden 
> wij ons niet vrij mogen uitspreken?", zegt Díez verbolgen.
>
> Het regionationalisme van Léon overstijgt hier vaak de partijkleur, 
> zegt de burgemeester, maar is sterker aanwezig bij links in de 
> conservatieve regio. De grondwet in zijn nieuwe werkkamer was door de 
> vorige conservatieve burgemeester opengeslagen bij artikel 155, 
> waarmee de autonomie van een regio naar de centrale regering kan 
> worden overgeheveld. Onder Díez ligt het wetboek nu open bij artikel 
> 143 dat juist voorschrijft hoe een regio autonomie kan verkrijgen.
>
> Nee, Díez ziet zich niet als de nieuwe Puigdemont, de Catalaanse 
> leider die de politieke druk op Madrid tot recordhoogte opvoerde met 
> zijn onafhankelijkheidsstreven. "Ik ben een burgemeester van een stad 
> waar het heel slecht mee gaat", zegt hij. De meest vergrijsde stad van 
> het land, in een provincie (Léon) waarvan de economische cijfers het 
> afleggen tegen Castilië en de rest van Spanje, verduidelijkt Díez.
>
> Het lijkt wel erg toevallig dat net nu er een nieuwe regering in 
> Madrid zit, er in Léon een onafhankelijkheidsvuur ontvlamt. Wil Léon 
> niet gewoon geld lospeuteren? "Als men ons in deze autonome regio, hoe 
> artificieel die ook is, goed behandeld zou hebben (...) dan zouden we 
> nog steeds onze identiteit uitdragen. Maar als er geen investeringen 
> zijn is het niet gek dat dat wij harder roepen."
>
> Hoewel er in het Spaanse parlement weinig animo lijkt om groen licht 
> te geven aan een nieuwe autonome regio Léon, heeft Díez zijn hoop 
> gevestigd op conservatieven uit Léon om de Volkspartij te bewegen om 
> toch een 'lexit' voor elkaar te krijgen. "De brexit zag men ook niet 
> aankomen", zegt de burgemeester opgetogen, "en kijk, op 1 februari is 
> het zo ver."
>
> 'Léon sin Castilla es una maravilla' (Léon zonder Castilië is een 
> wonder), staat er op de bar naast de 'tabierna' van Manolo Moreda. De 
> buren, die op vakantie zijn in januari, hielden bij wijze van grap op 
> de dag van het afscheidingsreferendum in Catalonië in 2017 ook een 
> referendum om de bar onafhankelijk te maken van Spanje. Wijn uit 
> Castilië is er naar verluidt uit principe niet verkrijgbaar.
>
> Dat 'tabierna' van Moreda heet Los Cazurros (de stijfkoppen), de 
> bijnaam van de bewoners van Léon. Hij hoopt dat het met de nieuwe 
> regering in Madrid nu eindelijk zal lukken om een eigen autonome regio 
> te verkrijgen, want Moreda is bezorgd: zijn vader en andere 
> familieleden waren allemaal afhankelijk van de mijnbouw, maar nu de 
> laatste mijn twee jaar terug de deuren sloot ziet hij niet waar een 
> nieuwe generatie zijn brood mee moet verdienen. "Er moet geïnvesteerd 
> worden hier, anders vertrekt iedereen."
>
> gaat spanje op de schop?
>
> De Catalaanse dialoogtafel is ondanks de hooggespannen verwachtingen 
> niet direct een aanzet tot een grote territoriale reorganisatie van 
> Spanje, verwacht politicoloog Jean-Baptiste Harguindeguy. "Het is wéér 
> een nieuw overlegorgaan erbij tussen de centrale regering en een 
> autonome regio. Vooral het politieke signaal dat ervan uitgaat om de 
> Catalaanse crisis op te lossen, is belangrijk", zegt hij.
>
> De onderzoeker aan de Pablo Olavide Universiteit in Sevilla verwacht 
> dat het hoogst haalbare voor premier Sánchez is om terug te keren naar 
> een enigszins normale omgang met Catalonië. Veel meer, zoals een echt 
> federaal Spanje, ligt politiek ingewikkeld, aangezien zijn linkse 
> minderheidscoalitie leunt op flinterdunne steun uit het parlement. De 
> grote meerderheden ontbreken die nodig zijn om (grond)wetsartikelen 
> over dit thema te wijzigen.
>
> De autonome regio's willen volgens de politicoloog het onderste uit de 
> kan halen nu er na een lange periode van politieke instabiliteit weer 
> een regering in Madrid zit en er nieuwe geldstromen vrijkomen. 
> Harguindeguy ziet dat het spelen van de 'identitaire kaart' goed 
> gebruik is geworden om als regio iets voor elkaar te krijgen. De 
> ontstane concurrentie tussen de autonome regio's heeft er volgens hem 
> voor gezorgd dat zij tegen elkaar op gaan bieden: "Als Catalonië meer 
> geld uitonderhandelt, dan moet een andere regio een verbinding krijgen 
> met een hogesnelheidstrein, enzovoort. Het is een imperfect systeem 
> dat op de een of andere manier wel werkt."
>
>
> _______________________________________________
> D66 mailing list
> D66 at tuxtown.net
> http://www.tuxtown.net/mailman/listinfo/d66
-------------- next part --------------
An HTML attachment was scrubbed...
URL: <http://www.tuxtown.net/pipermail/d66/attachments/20200130/10f34268/attachment-0001.html>
-------------- next part --------------
A non-text attachment was scrubbed...
Name: benelux_groot.gif2_.jpg
Type: image/jpeg
Size: 321137 bytes
Desc: not available
URL: <http://www.tuxtown.net/pipermail/d66/attachments/20200130/10f34268/attachment-0001.jpg>