<html>
<head>
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=UTF-8">
</head>
<body>
<img moz-do-not-send="false"
src="cid:part1.78474189.FDEC1F22@ziggo.nl" alt="" width="670"
height="948">
<div class="moz-cite-prefix">On 29-01-2020 07:59, A.OUT wrote:<br>
</div>
<blockquote type="cite"
cite="mid:754c2a2a-fb0a-e397-692b-8c69a7d24da8@ziggo.nl">
<meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=UTF-8">
<address class="title largetitle capitalizefirstletter"><br>
trouw.nl:<br>
</address>
<h1 class="title largetitle capitalizefirstletter">Léon lonkt naar
een 'lexit'</h1>
<div id="landscapeSlides" class="slides-container landscape"
style="display: block;">
<div class="slides">
<div class="slideimage imagecontent top-large-image-container
landscape large" data-image-weight="5"><img
src="https://visiolink-persgroep.akamaized.net/v1/data/trouw/854/www/assets/a270146996i0027_max1024x.jpg"
alt="" moz-do-not-send="true" width="380" height="288"></div>
</div>
</div>
<div class="content content-blurb">spanje - Een dialoogtafel die
volgende maand van start gaat, moet de politieke spanningen
tussen Madrid en de opstandige regio Catalonië verminderen.
Intussen ontvlamt ook in de noordwestelijke provincie Léon een
onafhankelijkheidssentiment.</div>
<div class="byline">ALEX TIELEMAN</div>
<div class="content">
<div id="portraitSlides" class="slides-container portrait"><br>
</div>
<div class="content-body">
<p class="drop-cap">De taveerne die Manolo Moreda al
decennialang bestiert, is geen 'taberna', maar een
'tabierna', legt de kalende kastelein vol enthousiasme uit.
Die ene letter maakt voor hem een wereld van verschil. Want
de extra e maakt het onderscheid tussen het Castiliaans -
Spanje's officiële taal - en de regiotaal van Léon, het
Leonees.<br>
<br>
Moreda's zaak, waar grote hammen aan het plafond bungelen en
een complete wand volhangt met klompen uit Léon, viert de
cultuur van dit gebied in het noordwesten van Spanje. En
niet alleen in de taveerne is men trots: verschillende
gemeenten waaronder de gelijknamige provinciehoofdstad,
stemden onlangs voor een motie voor zelfbestuur van Léon.<br>
<br>
Want hoewel Léon in de Middeleeuwen lange tijd een statig
koninkrijk was, heeft het tegenwoordig bestuurlijk nog maar
weinig in de melk te brokkelen. Tot ergernis van veel
inwoners werd Léon op de tekentafel van het nieuwe Spanje na
de Franco-dictatuur (1939-1975) samengevoegd met Castilië.
Sindsdien vormen de voormalige koninkrijken de autonome
regio Castilië en Léon; een gebied met een oppervlakte van
bijna twee keer Nederland, even groot als Portugal, dat in
totaal negen provincies telt.<br>
<br>
"Dat is veel te groot", klaagt Moreda, "wij kunnen in Léon
beter onze zaakjes zelf regelen, want iedereen trekt hier nu
weg." De kastelein merkt het in zijn zaak: op wat
uitwisselingsstudenten en pelgrims van de Santiago-route na
vergrijst zijn klantenbestand zienderogen, want veel
toekomstperspectief is er bij gebrek aan werk niet.<br>
<br>
De 'onafhankelijkheidsgemeenten' willen nu dat de drie
provincies Léon, Zamora en Salamanca zich losweken van
Castilië. Maakt Léon zich na de afscheidingsperikelen in
Catalonië, dat sinds het onafhankelijkheidsreferendum van
2017 de Spaanse politiek in zijn greep houdt, zich op om
dezelfde weg in te slaan?<br>
<br>
Nee, bezweert de linkse burgemeester José Antonio Díez in
zijn werkkamer. "Wij willen niet zoals de Catalanen breken
met Spanje, maar een eigen autonome regio vormen binnen
Spanje", zegt hij.<br>
<br>
Naast zijn bureau ligt een reusachtig exemplaar opengeslagen
van de Spaanse grondwet van 1978 die de deur opende voor
vergaande decentralisatie van het land. Nadat de historische
regio's Baskenland, Catalonië en Galicië direct een eigen
autonome regio konden vormen, zette allerhande regio's -
soms zonder al te veel bindende historie en cultuur - hier
ook op in. Het proces, dat café para todos (koffie voor
allen) ging heten, mondde uit in zeventien autonome regio's
en twee autonome steden, waaronder Castilië en Léon.<br>
<br>
De autonome regio's in Spanje hebben een eigen
regiopresident en een parlement met zeggenschap over
belangrijke zaken als onderwijs, gezondheidszorg en sociale
zekerheid. Sommige regio's hebben ook eigen politiekorpsen.
Baskenland mag zelfs een deel van de eigen belastingen
heffen en herverdelen.<br>
<br>
Waarom Léon nooit een zelfstandige autonome regio werd
tijdens de turbulente democratische transitie van eind jaren
zeventig komt volgens Díez omdat men in het van oudsher
behoudende gebied een robuust conservatief tegenwicht wilde
vormen voor progressieve en separatistische regio's. "Wij
zijn daardoor nu de enige historische regio zonder
autonomie", zegt Díez hoofdschuddend.<br>
<br>
Roemruchte demonstratie<br>
<br>
Het onafhankelijkheidssentiment is niet nieuw in Léon. Een
jaar nadat de regio Castilië en Léon was opgericht, vond in
1984 een roemruchte demonstratie voor een eigen autonome
regio plaats waar naar verluidt een vijfde van de bevolking
op afkwam.<br>
<br>
Léon heeft ook al jaren haar eigen onafhankelijkheidspartij,
de Union del Pueblo Léones (UPL) dat kantoor houdt boven een
Chinese supermarkt. Op de burelen van de UPL, waar de muren
volhangen met schilderijen die de gloriedagen van het
koninkrijk afbeelden, heeft men mierzoete herinneringen aan
het massaprotest in de jaren tachtig.<br>
<br>
Nauwkeurig worden vanuit hier nu de stemmingen over de
'onafhankelijkheidsmoties' aangestuurd. En waarom niet net
als de Catalanen proberen om in Europa aandacht voor de
eigen zaak te krijgen vragen, of anders een nieuwe
massademonstratie of zelfs een referendum? Voorzitter van de
UPL Luis Mariano Santos en zijn rechterhand Eduardo López
sluiten niets uit en vertellen in de vergaderzaal dat zij
inderdaad goed hebben gekeken naar de Catalaanse aanpak.
"Natuurlijk willen wij nu ook een dialoogtafel, net als
Catalonië", zegt López, die meent dat dit alleen maar recht
zou doen aan de jarenlange achterstelling en de onmiskenbare
eigen identiteit van Léon.<br>
<br>
Zo heeft Léon een eigen worstelkunst, de 'Lucha leonesa',
een eigen hondenras en natuurlijk de taal. De leiders van de
UPL menen dat het conservatieve regiobestuur meer investeert
in de Castiliaanse provincies en het aandeel van de
geschiedenis van Léon onderwaardeert in de lesstof. De
feestdag van Castilië en Léon slaan de nationalisten dan ook
over. "Wij noemen die dag 'San Ikea'. Want dan gaat Léon
massaal meubels kopen in plaats van naar de
feestelijkheden", zegt Santos. Al overwegen zij dit jaar in
'de geest van '84' de straat op te gaan.<br>
<br>
'Dat is toch geen democratie?'<br>
<br>
De regeringspartij van premier Pedro Sánchez, de PSOE, zit
in haar maag met de onafhankelijkheidsmoties in Léon. De
burgemeester van Léon is verteld dat hij uit de PSOE kan
worden gegooid als hij zich niet schikt naar de partijlijn.
Ook ploffen er volgens de burgervader brieven op de deurmat
van gemeenteraadsleden om hen te waarschuwen tegen de motie
te stemmen. "Dat is toch geen democratie? Waarom zouden wij
ons niet vrij mogen uitspreken?", zegt Díez verbolgen.<br>
<br>
Het regionationalisme van Léon overstijgt hier vaak de
partijkleur, zegt de burgemeester, maar is sterker aanwezig
bij links in de conservatieve regio. De grondwet in zijn
nieuwe werkkamer was door de vorige conservatieve
burgemeester opengeslagen bij artikel 155, waarmee de
autonomie van een regio naar de centrale regering kan worden
overgeheveld. Onder Díez ligt het wetboek nu open bij
artikel 143 dat juist voorschrijft hoe een regio autonomie
kan verkrijgen.<br>
<br>
Nee, Díez ziet zich niet als de nieuwe Puigdemont, de
Catalaanse leider die de politieke druk op Madrid tot
recordhoogte opvoerde met zijn onafhankelijkheidsstreven.
"Ik ben een burgemeester van een stad waar het heel slecht
mee gaat", zegt hij. De meest vergrijsde stad van het land,
in een provincie (Léon) waarvan de economische cijfers het
afleggen tegen Castilië en de rest van Spanje, verduidelijkt
Díez.<br>
<br>
Het lijkt wel erg toevallig dat net nu er een nieuwe
regering in Madrid zit, er in Léon een
onafhankelijkheidsvuur ontvlamt. Wil Léon niet gewoon geld
lospeuteren? "Als men ons in deze autonome regio, hoe
artificieel die ook is, goed behandeld zou hebben (...) dan
zouden we nog steeds onze identiteit uitdragen. Maar als er
geen investeringen zijn is het niet gek dat dat wij harder
roepen."<br>
<br>
Hoewel er in het Spaanse parlement weinig animo lijkt om
groen licht te geven aan een nieuwe autonome regio Léon,
heeft Díez zijn hoop gevestigd op conservatieven uit Léon om
de Volkspartij te bewegen om toch een 'lexit' voor elkaar te
krijgen. "De brexit zag men ook niet aankomen", zegt de
burgemeester opgetogen, "en kijk, op 1 februari is het zo
ver."<br>
<br>
'Léon sin Castilla es una maravilla' (Léon zonder Castilië
is een wonder), staat er op de bar naast de 'tabierna' van
Manolo Moreda. De buren, die op vakantie zijn in januari,
hielden bij wijze van grap op de dag van het
afscheidingsreferendum in Catalonië in 2017 ook een
referendum om de bar onafhankelijk te maken van Spanje. Wijn
uit Castilië is er naar verluidt uit principe niet
verkrijgbaar.<br>
<br>
Dat 'tabierna' van Moreda heet Los Cazurros (de
stijfkoppen), de bijnaam van de bewoners van Léon. Hij hoopt
dat het met de nieuwe regering in Madrid nu eindelijk zal
lukken om een eigen autonome regio te verkrijgen, want
Moreda is bezorgd: zijn vader en andere familieleden waren
allemaal afhankelijk van de mijnbouw, maar nu de laatste
mijn twee jaar terug de deuren sloot ziet hij niet waar een
nieuwe generatie zijn brood mee moet verdienen. "Er moet
geïnvesteerd worden hier, anders vertrekt iedereen."</p>
<div class="h3">gaat spanje op de schop?</div>
<p>De Catalaanse dialoogtafel is ondanks de hooggespannen
verwachtingen niet direct een aanzet tot een grote
territoriale reorganisatie van Spanje, verwacht politicoloog
Jean-Baptiste Harguindeguy. "Het is wéér een nieuw
overlegorgaan erbij tussen de centrale regering en een
autonome regio. Vooral het politieke signaal dat ervan
uitgaat om de Catalaanse crisis op te lossen, is
belangrijk", zegt hij.<br>
<br>
De onderzoeker aan de Pablo Olavide Universiteit in Sevilla
verwacht dat het hoogst haalbare voor premier Sánchez is om
terug te keren naar een enigszins normale omgang met
Catalonië. Veel meer, zoals een echt federaal Spanje, ligt
politiek ingewikkeld, aangezien zijn linkse
minderheidscoalitie leunt op flinterdunne steun uit het
parlement. De grote meerderheden ontbreken die nodig zijn om
(grond)wetsartikelen over dit thema te wijzigen.<br>
<br>
De autonome regio's willen volgens de politicoloog het
onderste uit de kan halen nu er na een lange periode van
politieke instabiliteit weer een regering in Madrid zit en
er nieuwe geldstromen vrijkomen. Harguindeguy ziet dat het
spelen van de 'identitaire kaart' goed gebruik is geworden
om als regio iets voor elkaar te krijgen. De ontstane
concurrentie tussen de autonome regio's heeft er volgens hem
voor gezorgd dat zij tegen elkaar op gaan bieden: "Als
Catalonië meer geld uitonderhandelt, dan moet een andere
regio een verbinding krijgen met een hogesnelheidstrein,
enzovoort. Het is een imperfect systeem dat op de een of
andere manier wel werkt."</p>
</div>
</div>
<br>
<fieldset class="mimeAttachmentHeader"></fieldset>
<pre class="moz-quote-pre" wrap="">_______________________________________________
D66 mailing list
<a class="moz-txt-link-abbreviated" href="mailto:D66@tuxtown.net">D66@tuxtown.net</a>
<a class="moz-txt-link-freetext" href="http://www.tuxtown.net/mailman/listinfo/d66">http://www.tuxtown.net/mailman/listinfo/d66</a>
</pre>
</blockquote>
</body>
</html>