[D66] GGD over tweede golf (Wuhan Coronavirus 2019-nCoV #275, addendum)

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Trouw
Datum:  8 augustus 2020
Auteur: Isabel Baneke
URL:    
https://www.trouw.nl/binnenland/ggd-voorman-als-de-kraan-steeds-verder-open-wordt-gezet-is-geen-enkele-dweil-groot-genoeg~b3c93ed8/


GGD-voorman: 'Als de kraan steeds verder open wordt gezet, is geen
enkele dweil groot genoeg'
------------------------------------------------------------------

Wegens een gebrek aan mankracht lukt het GGD's niet meer om alle bronnen 
en contacten van coronapatienten te traceren. 'Plots hebben we geen 
overschot, maar een tekort aan mensen', stelt GGD-voorman Sjaak de Gouw.

De deur van zijn auto klapt dicht. Sjaak de Gouw komt op zaterdagmiddag 
thuis van een bezoek aan GGD Hollands Midden. 'Een positief getest 
persoon bleek eerder op een bruiloft te zijn geweest waar vijftig mensen 
contact met elkaar hebben gehad. Al die personen moeten dus worden 
nagebeld.' Uit de mond van de directeur publieke gezondheid bij de GGD 
ontsnapt een kleine zucht. 'Als GGD zijn we heus in staat de grond droog 
te houden. Maar als de kraan steeds verder open wordt gezet, is geen 
enkele dweil groot genoeg.'

De Gouw is verbijsterd over de het grote aantal corona-uitbraken in 
Nederland. 'Ons rustig voorbereiden op het najaar zit er niet in.' Veel 
minder mensen dan verwacht houden voldoende afstand, legt hij zijn 
ontsteltenis uit. Er vinden inhaalverjaardagen plaats, familiebarbecues 
en illegale feestjes. 'Ook gaan mensen niet altijd in quarantaine en 
verzwijgen sommigen hun contacten tegenover de GGD, omdat ze niet willen 
zeggen dat ze op zo'n feestje zijn geweest. Dat soort gedrag maakt het 
ons ongelofelijk moeilijk.'


Tekort aan mankracht

Vlak voor het weekend bleek dat de eerste gaten zijn gevallen in de 
belangrijkste verdedigingslinie tegen corona: testen en traceren, werk 
dat voornamelijk wordt uitgevoerd door de GGD's. Wegens een tekort aan 
mankracht is de gezondheidsdienst in coronabrandhaarden Amsterdam en 
Rotterdam gestopt met een compleet bron- en contactonderzoek onder 
coronapatienten. Mensen die besmet blijken, moeten nu zelf hun contacten 
waarschuwen.

'Tot nu toe zijn er geen signalen dat andere regio's het voorbeeld van 
Amsterdam en Rotterdam zullen moeten volgen', stelt De Gouw. 'In die 
twee steden zijn de brandhaarden het grootst. Maar het is lastig in te 
schatten, het hangt af van het gedrag van de Nederlanders. Leren we niks 
van de huidige uitbraak, dan zal het aantal besmettingen enkel 
exponentieel toenemen.' Dan komt bij de GGD een landelijk 
capaciteitstekort in het vizier.

Om de toegenomen drukte het hoofd te kunnen bieden, wil de GGD het 
aantal mensen dat bron- en contactonderzoek kan doen fors uitbreiden. Nu 
worden landelijk 300 tot 350 mensen per week opgeleid voor het 
traceerwerk. 'Dat aantal moet worden verdubbeld', legt de GGD-voorman de 
strategie van zijn organisatie uit. 'We zijn nu volop bezig met het 
maken van plannen om het aantal medewerkers op te schalen. Zo proberen 
we mensen versneld op te leiden.'


Duivelse dilemma's

Wettelijk gezien is het uitvoeren van bron- en contactonderzoek een 
medische handeling, waarvoor mensen een opleiding moeten volgen. De 
basisopleiding, een theoretische e-module die thuis op de laptop af te 
ronden is, duurt volgens de GGD pakweg twee dagen. Maar toekomstige 
brononderzoekers moeten ook nog drie dagen praktijktraining krijgen.

'En daar zit 'm het knelpunt', zegt De Gouw. 'Dat tweede deel moet 
gebeuren onder supervisie van verpleegkundigen en artsen, van experts. 
Maar juist die mensen kunnen de GGD's niet altijd missen, al helemaal 
niet nu veel ervaren krachten op een welverdiende vakantie zijn.' 
Rooster je bron- en contactonderzoekers in als docent, dan kan hij of 
zij zijn eigen werk niet langer doen. 'Dat kan dus betekenen dat een GGD 
het onderzoek niet meer kan uitvoeren zoals dat zou moeten.'

Duivelse dilemma's, noemt de directeur de keuzes waar zijn organisatie 
voor staat. Hij onderzoekt nu mogelijkheden om het praktijkdeel te 
vervangen door videotraining. Ook is de GGD in gesprek met 
beroepsverenigingen en artsen om de 550 mensen die het theoriedeel al 
hebben gedaan, maar nog wachten op de praktijklessen, alvast in te 
zetten voor een bepaald deel van het speurwerk.

Om de huidige tekorten snel op te vangen, springen medewerkers uit 
relatief rustigere regio's als Friesland en Groningen bij in Amsterdam 
en Rotterdam. Ook werven het Rode Kruis, de alarmcentrales en regionale 
uitzendbureau's mankracht voor de GGD, en biedt Defensie een helpende 
hand. Dinsdag begint een nog onbekend aantal militairen aan een 
opleiding tot bron- en contactonderzoeker.

'Bovendien komt het ministerie met twee apps die het bron- en 
contactonderzoek wat moeten verlichten. Zelf ontwikkelt de GGD ook een 
website. Met hun DidiG kunnen mensen daarop zelf afspraken maken voor 
een coronatest. Ook kun je daar de resultaten opvragen en aangeven wie 
je waar hebben gezien.'

Is het pakket aan maatregelen voldoende? Misschien voor nu. 'Uit onze 
berekeningen blijkt dat we in het najaar nog veel meer mensen nodig 
zullen hebben', stelt De Gouw. 'En als het aantal clusters zo fors 
blijft toenemen, ontstaan er ook tekorten. Voor iedere positief geteste 
persoon hebben we anderhalve fte nodig. Anders dan we aanvankelijk 
hadden berekend, blijkt bron- en contactonderzoek namelijk twaalf uur in 
beslag te nemen nu mensen niet langer drie, maar misschien wel zestig 
mensen in een paar dagen zien. Uit de laatste weekcijfers bleek dat het 
aantal besmettingen met 1300 was toegenomen. Dan hebben we dus 2000 
onderzoekers nodig. Is er volgende week weer sprake van een 
verdubbeling?  Dan moeten we nog forser uitdijen. We kunnen alle hulp 
gebruiken.'

--------
(c) 2020 DPG Media B.V.