[D66] Elitisme: Er waart een anti-democratische tendens door Nederland

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Elsevier
Datum:  15 december 2016
Auteur: Syp Wynia
URL:    
http://www.elsevier.nl/nederland/opinie/2016/12/er-waart-een-anti-democratische-tendens-door-nederland-418749/


Er waart een anti-democratische tendens door Nederland
------------------------------------------------------

Wie het in Nederland voor het zeggen heeft, is vaak wat minder 
enthousiast over de democratie zoals we die kennen. Progressief getinte 
hoogopgeleiden vinden heimelijk dat het kiesrecht moet worden 
voorbehouden aan wie voldoende kennis van zaken heeft, schrijft Syp 
Wynia.

Rene Cuperus, medewerker van het wetenschappelijk bureau van de PvdA, 
meldde in zijn column in de Volkskrant, dat hij tegenwoordig regelmatig 
in kringen komt waar ervoor wordt gepleit om kiezers een examen af te 
nemen. Alleen wie slaagt, mag stemmen. Die tendens waart al sinds de 
opkomst van Pim Fortuyn (2001-2002) door Nederland.


Het is maar ergerlijk dat ook domme mensen mogen stemmen

Ook in die dagen hoorde ik al her en der, vaak wat besmuikt, de 
suggestie dat het toch eigenlijk maar ergerlijk is, dat ook domme mensen 
mogen stemmen. Er sprak een onverholen afkeer uit voor de 'gewone man' 
die het in zijn hoofd had gehaald om niet meer braaf op nette partijen 
te stemmen, maar zich bekende tot iemand als Fortuyn, die als 
proto-fascist en extreem-rechtse volksmenner werd weggezet.

Het ligt gevoelig bij links en progressief Nederland, dat voorheen de 
arbeider zomaar het botte lef heeft om over te stappen naar alternatieve 
politici, die prompt als 'extreem-rechts' werden geetiketteerd en aldus 
buiten de orde werden geplaatst.


Het zijn zeurpieten die zich bekennen tot de 'populisten'

Soms komt het naar buiten, de boosheid in progressief Nederland over de 
ontrouw van de lager opgeleide die niet meer in dankbaarheid opziet naar 
de autoriteiten van PvdA, D66 en GroenLinks. Een van de mooiste publieke 
uitbarstingen was van toenmalig PvdA-minister Guusje ter Horst, die na 
verloren Europese verkiezingen in 2009 een oproep deed aan 'de 
intellectuele elite' om in opstand te komen tegen zeurpieten en ander 
verwend volk dat zich tot de populisten had bekend.

Ook een aardige indicatie biedt onderzoek van het Sociaal en Cultureel 
Planbureau van maart 2016. Dat bureau constateerde dat de animo voor 
referenda onder hoogopgeleiden flink was gezakt, en dan vooral onder de 
hoog opgeleide aanhang van progressieve partijen: GroenLinksers voorop, 
maar ook onder D66'ers. Het organiseren van volksuitspraken is veruit 
het populairst onder de aanhang van SP en PVV.


Niet alleen links heeft twijfels over het algemeen kiesrecht

Zo kan zo'n beetje de conclusie worden getrokken dat wie een eeuw 
geleden voor het algemeen kiesrecht was (links en links-liberaal) daar 
nu zijn twijfels over heeft. En dat wie de laatste halve eeuw bij 
uitstek voor directe democratie was (D66, GroenLinks) daar nu eveneens 
een afkeer van begint te ontwikkelen.

Dat kiezers zich niet meer gedwee gedragen, wekt niet alleen ontstemming 
bij links, maar ook bij de partijen die sinds de Tweede Wereldoorlog 
samen met de PvdA het politieke landschap in Nederland domineerden: CDA 
en VVD.

Toen het CDA - en vooral de KVP, een van de partijen die opgingen in het 
CDA - zo'n beetje de baas was in het land kwam daar al in de jaren 
zeventig het idee vandaan om een kiesdrempel in te voeren. Nieuwe 
partijen moeten dan meerdere zetels halen of een minimaal percentage van 
de kiezers (bijvoorbeeld 5 procent in Duitsland en in Turkije zelfs 10 
procent) halen om zitting te mogen nemen in het parlement.


Vooral de VVD pleit nu voor een kiesdrempel

Nu is het vooral de VVD (en ook weer het CDA) dat zo'n kiesdrempel wil. 
Daarbij werd tot voor kort vooral verlekkerd naar Duitsland gekeken, 
omdat daar zo alle populisme buiten de deur kon worden gehouden. Dat 
werkt overigens al niet meer, want in september 2017 zal naar 
verwachting de 'populistische' partij Alternative fur Deutschland (tegen 
immigratie, islam en euro) een procent of 15 van de stemmen krijgen.

Achtereenvolgende VVD-prominenten (de ministers Hans Hoogervorst en 
Edith Schippers, de partijvoorzitter Benk Korthals en Henry Keizer) 
hebben de afgelopen jaren gepleit voor een kiesdrempel, omdat ze minder 
partijen in de Tweede Kamer wilden. Die veelheid aan partijen zou het 
land onregeerbaar, onbestuurbaar en instabiel maken. Ook 
'versplintering' wordt om niet nader geduide redenen een probleem 
gevonden.


Ook bedrijven doen liever zaken met een klein groepje politici

De machtigste lobby van Nederland, VNO-NCW, ijvert ook al geruime tijd 
voor een kiesdrempel. Kennelijk vinden de grote Nederlandse bedrijven 
het handiger zaken doen met een klein groepje vertrouwde politici.

Het zijn ook ongeloofwaardige, regenteske reflexen, typisch een gevolg 
van lang aan de macht zijn, je de houding aanmeten het beste voor te 
hebben met het volk, maar niet teveel gezeur van het volk en van 
hinderlijke kleine fracties willen hebben.

Ook niet onbelangrijk - hoewel het nooit wordt gezegd - is dat het 
tegengaan van kleine fracties ook leidt tot meer zetels voor de grotere 
partijen. Dat speelt in het geniep zeker mee bij de VVD - en net zo bij 
het CDA, dat nu ook weer een kiesdrempel wil.


Hoezo zou Nederland nu onbestuurbaar zijn?

Het eerste kabinet-Rutte (van VVD en CDA) wilde trouwens ook al kleinere 
Kamers, zoals een Tweede Kamer van 100 zetels in plaats van de 150 van 
nu. Ook dat getuigde niet van royale democratische gezindheid. Het 
genereerde ook al een soort kiesdrempel. Bovendien is de Tweede Kamer 
van nu helemaal niet groot, vergeleken met andere landen.

En hoezo zou Nederland onbestuurbaar zijn? In de jaren zeventig kwamen 
er na verkiezingen zomaar 14 partijen in de Kamer en kon een coalitie 
uit vijf partijen bestaan (het kabinet-Den Uyl), die ook nog eens bijna 
de eindstreep haalde.

Het kabinet Rutte-2 kwam in 2012 in korte tijd tot stand. Het is een 
soort minderheidskabinet en toch lijkt Rutte-2 het eerste kabinet te 
worden dat sinds 1998 de eindstreep haalt. Voor welk probleem moet de 
inperking van de democratie eigenlijk een oplossing zijn?

--------
(c) 2016 Reed Business Information