Isra ël zit vast in het eigen slac htofferdenken

[Cees Binkhorst]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Zestig jaar vechten én indoctrinatie vragen hun tol in het tijdperk van
onbeperkte verspreiding van informatie?

De volgende stap is dat de media geschift gaan worden in verspreiders
van objectieve informatie en 'de anderen.' Een kwestie van gewenning van
de lezers, die onderdrukking van negatieve beeldvorming ook gaan afwijzen.

De eerste groep bestaat dan uiteraard nog steeds uit diverse
ideologische stromingen.

Groet / Cees

Reactie op commando-actie tegen hulpkonvooi voor Gaza toont kloof tussen
Israël en rest van de wereld
Schrijvers eenzaam in onverschillig Israël

Israël zit vast in het eigen slachtofferdenken, zegt schrijver Keret. De
boosheid van het buitenland kaatst af op de politieke leiders.
Door onze correspondent GUUS VALK NRC 06juni2010

TEL AVIV, 5 JUNI. „Israël schrijft al een week aan het scenario voor een
tragedie”, zegt Etgat Keret. De schrijver en filmmaker uit Tel Aviv is
eenzaam, zegt hij. „Ik ben aan alle kanten in de steek gelaten. Voor het
buitenland maak ik deel uit van het land dat mensen van boten afschiet.
En mijn eigen regering zegt niets, doet dingen waar ik niet achter sta
en verantwoordt zich niet.”

Etgar Keret (43) geldt in eigen land als de belangrijkste jonge
schrijver van dit moment.
Als hard satiricus voor de Israëlische televisie kritiseerde Keret vaak
het Israëlische slachtofferdenken. Juist dat denken zag Keret deze week
weer terug bij zijn leiders, na de Israëlische entering van een
hulpkonvooi van zes schepen dat op weg was naar Gaza. „De stemming is:
ach, de wereld veroordeelt ons toch wel. We moeten alles weer alleen
opknappen.”
Etgar Keret breekt er, zoals meer Israëlische schrijvers, zijn hoofd
over. Tussen Israël en de rest van de wereld is een gapende kloof
zichtbaar geworden. Nadat Israëlische commando’s het dek van de Mavi
Marmara hadden bestormd, met negen doden als resultaat, reageerde de
wereld vrijwel unaniem sterk afwijzend.

„Het grote raadsel”, zegt Keret, „is waarom die kloof Israël, zeker de
regering, vrijwel niet interesseert. In de wereld is de stemming
omgeslagen, daardoor komt er geen gejuich, maar kritiek op Israël. En
wij? Wij halen onze schouders op en zeggen dat de wereld het weer eens
niet begrijpt.”

Toevallig moest schrijver Etgat Keret zich deze week verdiepen in de
entering. Het is boekenweek in Israël en de krant Ha’aretz vult
traditioneel de krant één dag met bijdragen van schrijvers. Dat was
woensdag. Keret was die dag diplomatiek redacteur en moest reconstrueren
wie politiek verantwoordelijk is voor de entering van maandagochtend.

Hij doet in de krant verslag van een moedeloze zoektocht langs onwillige
ministers, in een poging maar iemand te spreken te krijgen.
Weet je wat, zegt een redacteur tegen hem, „we drukken een paar lege
kolommen af en laten de lezer raden wie schuldig is aan dit fiasco”.
Etgat Keret: „Ik wilde een punt maken. Van uit Israël blijft het
doodstil. Waar zijn de verantwoordelijken? Ministers doken weg. Niemand
staat op en zegt iets. Onze regering zit verscholen, in shell shock.”

De wereld, zegt de schrijver en politicoloog Zeev Sternhell, „is Israël
kwijtgeraakt”. De 75-jarige kenner van het internationale fascisme
raakte twee jaar geleden gewond toen een pijpbom, afkomstig van een
joodse kolonist, ontplofte bij zijn voordeur.
Decennialang, zegt Sternhell, verdedigde Israël opeenvolgende oorlogen
en conflicten met redelijk diplomatiek succes. Israël, het nietige land
in een vijandige wereld, gesticht na de donkere jaren van de holocaust.
Af en toe moest het een klap uitdelen om de veiligheid van de burgers te
garanderen. Israël was het slachtoffer, uiteindelijk.

Sternhell: „Israël kreeg extra internationaal krediet omdat het land
omringd werd door een aura van onoverwinnelijkheid. Dat dwong respect af
op het internationale toneel.” Na grote overwinningen van het
Israëlische leger, zoals de Zesdaagse Oorlog van 1967, leek de
buitenwereld bijna mee te genieten, zegt Sternhell. „Kritische vragen
werden niet gesteld.”

De Verenigde Staten vielen van hun voetstuk in Irak en Vietnam, zegt
Etgar Keret. „De beelden van gedode burgers gingen de hele wereld over.
Sinds enkele jaren ziet de wereld ons als boosdoener. Dat komt ook
doordat we geen verhaal meer hebben. Dat stralen we ook uit, de regering
probéért het niet eens meer. Netanyahu zat nu ver weg, in Canada.
De stemming is er een van: de wereld zal ons toch wel weer veroordelen,
dus probeert Israël het niet eens meer goed te praten.”
Hij lacht. „Het is pathetisch en grotesk.”

Amos Oz, schrijver en prominent lid van het Israëlische vredeskamp, wees
deze week op de omkering van het perspectief in Israël: van slachtoffer
naar dader. Hij schreef in The New York Times: „Tweeduizend jaar
herkenden de joden de kracht van geweld alleen aan de gesels op hun
ruggen. Sinds enkele decennia kunnen we zélf geweld inzetten – en deze
macht heeft ons vergiftigd, steeds opnieuw.”
Het verhaal van het kleine, maar dappere Israël dat zich tegen de
overmacht van vijandige legers verdedigde, was de afgelopen jaren – ook
ín Israël – sterk aan erosie onderhevig.

Een generatie ‘nieuwe historici’, zoals Benny Morris en Avi Shlaim,
nuanceerde het beeld van een land dat slechts uit noodzaak conflicten
met geweld uitvocht, en alleen ‘schone oorlogen’ voerde.
Waar de welwillende houding van de buitenwereld precies omsloeg, kan
Zeev Sternhell niet goed reconstrueren. Hij houdt het op „een
opeenstapeling van gebeurtenissen”, maar denkt dat tijdens de tweede
Libanonoorlog, in de zomer van 2006, het begrip voor Israël definitief
verdween.
„Vanaf dat moment is de Israëlische samenleving definitief uit de koers
gaan varen”, zegt Sternhell. „Dat heeft de wereld kunnen zien.”

Israël nam volgens Sternhell vóór 2006 ook verkeerde en omstreden
beslissingen, zoals de bezetting van de Westelijke Jordaanoever en de
Gazastrook in 1967. Het verschil met vroeger, zegt hij, is dat Israël
voor het oog van de wereld steeds opzichtiger is gaan falen. „Het aura
van de eerste decennia is Israël volledig kwijtgeraakt. De wereld ziet
een serie onbeschrijflijke blunders, van Libanon naar Gaza, en van Dubai
tot de Middellandse Zee.”
Professor Sternhell verwijst hiermee onder meer naar de moord op een
Hamas-leider in Dubai, begin dit jaar. De moord, volgens verscheidene
landen uitgevoerd door de Israëlische geheime dienst Mossad, werd een
diplomatiek fiasco, omdat gestolen identiteiten van buitenlanders werden
gebruikt.

Gebeurtenissen als deze zijn volgens de wetenschapper meer dan
incidenten. „De manier waarop de wereld naar ons kijkt, is daardoor
veranderd. Dat is niet zomaar terug te draaien.”
Zeev Sternhell zegt dat de gewelddadige entering van de Mavi Marmara
opnieuw deze zwakheid aantoonde. „Het was een fiasco.
Natuurlijk diplomatiek en militair, maar ook op een dieper niveau. We
hebben een politieke elite die onze geloofwaardigheid tegenover de
wereld te grabbel gooit. Die elite hebben we zelf gekozen, dus we kampen
met een groot maatschappelijk probleem. Er kan snel weer zoiets
beschadigends gebeuren.”

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********