Nieuw voorstel aan Fred Spijkers was Re: Kamer wil haast met zaak-Spijkers

[Henk Elegeert]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

http://www.volkskrant.nl/binnenland/article1064461.ece/Defensie_kan_zaak-Spijkers_nooit_winnen

"
ANALYSE, Sheila Sitalsing, Martin Sommer
gepubliceerd op 06 september 2008 02:45, bijgewerkt op 22:09

den haag - Klokkenluider Fred Spijkers is voor het ministerie van
Defensie een nagel aan de doodskist geworden.

Als er een ding duidelijk is na de handreiking die het ministerie van
Defensie woensdagavond deed aan zijn oud-werknemer Fred Spijkers, is
het dit: de kwestie is een gebed zonder end. Dicht kan het dossier van
de klokkenluider, die 24 jaar geleden weigerde in opdracht van zijn
superieuren te liegen over de toedracht van een landmijnongeluk, nog
lang niet – misschien wel nooit.

In de brief Dossier Spijkers: oplossing praktische problemen van
donderdagavond gaat staatssecretaris van Defensie Jack de Vries
uitgebreid door het stof. Hij biedt geld aan. 'Ruimhartig' vindt de
staatssecretaris zelf.

'Een trap na', vindt een boze Spijkers (62), die het aanbod afwijst.
'Defensie moet eens een keer erkennen dat het een kwart eeuw lang
rotzooi heeft geschopt.'

Rechtswetenschapper Joep van der Vliet, die zich in de zaak vastbeet,
verwoordt het in het blad Binnenlands Bestuur als volgt: 'Het
ministerie van Defensie is de dader, en de minister en
staatssecretaris zijn verantwoordelijk. Dat is van historisch, ethisch
en juridisch belang. Maar de staatssecretaris wekt de indruk dat het
Defensie allemaal is overkomen.'

De Vries biedt Spijkers compensatie aan voor misgelopen wachtgeld,
reparatie van pensioenopbouw, alsook betaling van advocatenrekeningen
en medische kosten. De vakcentrale FNV, wier voorzitter Agnes
Jongerius mee- bemiddelde voor Spijkers, is tevreden dat deze
praktische zaken 'in principe' geregeld zijn.

'Maar daarmee ben je er niet', meent een woordvoerder van Jongerius.
'Er liggen morele, politieke, vragen open.' Zo blijft er gedoe over
Spijkers' dossier, dat tot diens chagrijn achter slot en grendel in
het Nationaal Archief ligt. Over excuses die al dan niet gemaakt zijn
en over 'administratieve rectificatie': verwijdering van negatieve
informatie uit de archieven.

Voor Spijkers komt het neer op: 'Ik wil dat ze zeggen dat ze me ten
onrechte voor politiek crimineel en voor gek hebben verklaard. En dat
ze daar spijt van hebben.'

Bij Defensie vinden ze dat er al een heleboel is gezegd. Er is een
brief uit 2001 van Henk van Hoof, een voorganger van De Vries, waarin
staat dat het ministerie 'ernstig nalatig en onzorgvuldig' heeft
gehandeld, dat hij dat 'zeer betreurt', en dat het 'schrijnend is dat
Defensie pas in 1997 aansprakelijkheid heeft aanvaard'. Dat klinkt als
excuses.

Ongeacht wie gelijk heeft, staat vast dat Defensie de publicitaire
strijd allang heeft verloren. De tegenwerpingen dat 'administratieve
rectificatie' archieftechnisch ingewikkeld is en dat er nu eenmaal
wettelijke regels zijn voor het openstellen van het Nationaal Archief,
worden niet gehoord.

Tegen het beeld van een eenzame ambtenaar die door een kil apparaat
honds is behandeld (wat ongetwijfeld waar is), is het ook een kwart
eeuw en diverse tegemoetkomingen later moeilijk strijden. Ze zullen
het bij Defensie nimmer hardop zeggen, maar Spijkers zou je ook kunnen
zien als het slachtoffer dat glorieert in zijn rol. De strijd tegen
Defensie is zijn levenswerk geworden.

Voor een meerderheid van de Tweede Kamer is de zaak-Spijkers de
lakmoesproef geworden voor de omgang van de overheid met een
klokkenluider. Dat is met name van belang omdat er, na lang debat, een
regeling voor ambtelijke klokkenluiders in de maak is. Die moet
voorzien in juridische bescherming en eventuele financiële
compensatie, en het onderscheid definiëren tussen 'misstanden
aankaarten' en 'ongeoorloofd uit de school klappen'. De Kamer wil ook
daarom eerst en vooral een oplossing waarmee Spijkers kan leven.

Zo is Spijkers de nagel geworden aan de doodskist van Defensie. Eerst
begon de zaak op te spelen net na het verschijnen van het
Srebrenica-rapport. Nu kampt het ministerie met wankele steun aan de
missie in Afghanistan en steeds minder jongeren die soldaat willen
worden. Tegen die achtergrond kan het ministerie zich geen imago-gedoe
veroorloven.

Volgens Spijkers is de oplossing simpel: 'Ze kunnen sorry zeggen.'
"

Dat, wil ik eerst nog zien, dat: "De Kamer wil ook daarom eerst en
vooral een oplossing waarmee Spijkers kan leven." Immers ook nu weer
heeft de TK haar hoop gevestigd op hetzelfde ministerie dat hier al
een kwart eeuw lang niet mee om weet te gaan.

De TK is verplicht, dat constaterende daar zelf de regie over te gaan
voeren, juist omdat deze klokkenluider al een kwart eeuw op een
ordentelijke afwikkeling zit te wachten. Een TK die nu nog steeds niet
ziet - kennelijk ook last van de blinde vlek - is geen haar beter.
Ergo: die kan als enige - op (regieloze) Balkenende hoef je al
helemaal niet te rekenen - nu de zaak naar zich toe trekken, en naar
de gang van zaken binnen dat ministerie een parlementair onderzoek in
te stellen, teneinde een eind te maken aan dergelijke praktijken.

Duidelijk moet worden welke een rol elkaar opvolgende ministers en
staatsseretarissen hierin hebben gespeeld, en hoe telkens opnieuw dit
ministerie haar burger vijandige houding zolang heeft kunnen
koesteren.

Het heeft immers geen enkele zin om een klokkenluidersregeling tot
stand te brengen als niet ook aan dergelijke misselijke makende
praktijken een einde komt. Ergo: daarmee verleent ook de TK
goedkeuring aan een dergelijk ziekelijk gedrag. Een ministerie ook dat
zich boven de wet en democratie zich verheven acht.

Henk Elegeert

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********