Interview ombudsman: Hoogervorst 'onbehoorlijk bestuur'

[Bart Meerdink]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Het wordt inderdaad hoog tijd dat disfunctionerende diensten een boete
aan de broek krijgen, bij voorkeur (gedeeltelijk) te betalen door
degenen die direct verantwoordelijk zijn.


http://www.volkskrant.nl/binnenland/article288126.ece

donderdag 20 april 2006 02:48 uur.
‘Legitimatie van politieke systeem komt op de tocht te staan’
Van onze verslaggever Marc van den Eerenbeemt

DEN HAAG -  Zes maanden is Alex Brenninkmeijer Nationale Ombudsman. Erg
tevreden klinkt hij niet. ‘De overheid maakt prachtige wetten, maar bij
het nadenken over de uitvoering houdt het op.’

Wat Alex Brenninkmeijer opviel in zijn eerste halfjaar als Nationale
Ombudsman? Burgers zijn ontevreden. Bestuurders en ambtenaren zijn
vooral met zichzelf bezig. De overheid luistert niet. ‘Dat heeft grote
indruk op mij gemaakt.’

Het zijn geen vrolijke conclusies na zes maanden als nationaal
klacht-instituut voor burgers over de overheid. De problemen van de
klagers zijn reëel, zegt Brenninkmeijer (1951), oud-bestuursrechter en
voormalig hoogleraar staats- en bestuursrecht.

‘Vaak gaat het om financiële problemen, soms zijn het kwesties van leven
of dood. Alle klachten komen voort uit hetzelfde patroon. Je ziet geen
dienstbare overheid, die in al haar handelen uitgaat van de belangen van
de burger. Dat loopt van de manier waarop wetten worden gemaakt tot de
wijze waarop men omgaat met vragen of problemen.’

Brenninkmeijer denkt dat de problemen voor de burger bij een slecht
functionerende overheid vaak worden onderschat. Mensen die bijvoorbeeld
moeten wachten op een huursubsidie, komen daardoor vaak in grote
financiële problemen. Willen ze klagen, dan stuiten ze op een
callcenter, worden niet teruggebeld of krijgen ze de verkeerde informatie.

Soms is het de instanties maar moeilijk aan te rekenen, geeft
Brenninkmeijer aan. Zo is het UWV, het Uitvoeringsinstituut
Werknemersverzekeringen, in een ‘enorm tempo’ geconfronteerd met
wijzigingen in regelgeving en onder meer een reorganisatie en bezuinigingen.

‘Terwijl men daar heel complex werk doet, zoals de introductie van de
WIA, de Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen, de nieuwe WAO. Al die
omstandigheden bij elkaar moeten wel problemen veroorzaken, waardoor
burgers structureel te kort komen. Terwijl de Raad van State daarvoor al
had gewaarschuwd.’

Ook de invoering van het zorgstelsel is niet goed doordacht, zegt
Brenninkmeijer. Minister Hoogervorst heeft zich schuldig gemaakt aan
‘onbehoorlijk bestuur’ door de manier waarop hij omging met de problemen
van Nederlandse verzekerden in het buitenland. ‘Zij kregen te hoge
premies opgelegd en ze kregen te horen dat het voor hen ongunstige
systeem ‘moest van Europa’. Dat was volstrekt onjuist.’

De Immigratie- en Naturalisatiedienst IND kan bij de Ombudsman opnieuw
op zware kritiek rekenen. Zo werd bijvoorbeeld niet alleen
asielinformatie verstrekt aan de autoriteiten in Congo over Congolezen
die in Nederland asiel aanvroegen. Ook werden Syriërs, die Nederland
moesten verlaten, gescreend in aanwezigheid van een vertegenwoordiger
van een lid van de Syrische militaire inlichtingendienst.

Brenninkmeijer: ‘Het lijkt net alsof het IND met dingen werkt in plaats
van met mensen. Dat is onjuist, onbehoorlijk en ook gevaarlijk voor de
mensen over wie het gaat.’

De Ombudsman pleit voor een ommezwaai bij de overheid. ‘Bestuurders en
ambtenaren moeten zich bewust worden van waar het de burger om gaat. Het
gaat niet alleen om het toepassen van de wet, maar ook om een
behoorlijke behandeling van iedereen die zich tot de overheid wendt.’

In het hele wetgevingsproces moet meer aandacht worden besteed aan de
effecten van de nieuwe regels? ‘Precies. De Algemene Rekenkamer heeft
dat gezegd. De Raad van State heeft dat gezegd. En wij zeggen het ieder
jaar. Men maakt prachtige wetten, maar bij het nadenken over de
uitvoering houdt het op. Maar juist op dat moment begint het voor de
burger. Die moet zich melden bij een instantie die niet is toegerekend
op haar nieuwe taken.

‘Politici moeten zich bewust worden van de schade die dat toebrengt aan
het vertrouwen in de overheid. Als we zo doorgaan, komt de hele
legitimatie van het politieke systeem op de tocht te staan.’

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********