Stuk in NRC over werkwijze Donner

Tue Mar 22 08:27:57 CET 2005

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Als Donner de rechtstaat afbreekt doet D66 dat dus ook. Of ken je de 
samenstelling van Balkje-2 niet? Hup dan, even naar internet...
hv,u
-------

At 14:14 20-3-05 +0100, you wrote:
>REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl
>
>Zaterdag 19-03-2005 in het NRC (blz 19) een stuk over hoe Donner te werk
>gaat bij het afbreken van onze rechtsstaat.
>
>Als Lousewies het niet kan opbrengen om tegenwicht te bieden, dan moet
>Boris I het maar doen (of laten ze allebei dit werk liggen?).
>
>Bart Meerdink
>
>===
>De stelling van Tom Schalken: Donner is bezig de rechterlijke macht van
>zich te vervreemden
>
>Dit zijn bijzondere tijden voor een strafrechtjurist.
>
>Zelden is er zo op het scherp van de snede gedebatteerd over rechtsstaat
>en veiligheid. ,,Nou, het debat wordt veel te abstract gevoerd. En het
>wordt gevoed door angst. Er wordt een tegenstelling gesuggereerd tussen
>de ‘veiligheidssamenleving’ aan de ene kant en de ‘rechtsstaat’ aan de
>andere kant. Alsof dat tegengestelde begrippen zijn. Als je een
>kritische opmerking maakt, loop je het risico meteen te worden
>doodgegooid met vreselijke argumenten.
>
>‘Wilt u soms ook dat de treinen in Nederland gaan ontploffen’. Dat zijn
>verbale bombardementen. Dat wil niemand en...’’ ...dus maakt de politiek
>gebruik van de ontstane ruimte. Eindelijk daadkracht! ,,Het gaat zó
>ontzettend snel. Donner krijgt het ook allemaal voor elkaar, omdat hij
>met abstracties komt waar niemand een weerwoord op heeft. Bij nieuwe
>wetgeving slaat hij de Raad van State soms gewoon over. Hij vraagt de
>Kamer meteen eindverslag uit te brengen. Consultaties met de
>rechterlijke macht worden niet meer afgewacht, of krijgen zó weinig tijd
>dat het nog maar heel summier kan. Dat is echt heel slecht en
>onzorgvuldig.’’
>
>Ik kan me de minister wel voorstellen. Die denkt ook, daar komen de
>juristen weer met hun eeuwige bezwaren. Nu even doorpakken. ,,Ja, maar
>er is veel meer consensus dan men denkt. Ook de van oudsher kritische
>strafrechtjuristen bagatelliseren de dreiging helemaal niet. Die wordt
>ronduit erkend. Er móét ook iets gebeuren.
>
>Maar maak dan noodwetgeving, met een geldigheid tot een jaar of twee.
>Beperk het tot terreur, net als in Noord-Ierland.
>
>Of ga evalueren na een jaar, zoals in het Verenigd Koninkrijk. Maar
>breng geen permanente wijzigingen aan in het hele systeem. De
>basiswaarden worden nu aangetast. Dat verbaast mij van Donner.
>
>Hij is een wetgevingsman. Dat zijn toch systeemdenkers.’’
>
>Maar ligt het niet voor de hand om terreurdreiging als permanente factor
>in de Nederlandse samenleving in te calculeren? ,,Daar kun je geen
>zinnig woord over zeggen. Het zijn abstracties die zo geladen worden.
>Maar we weten helemaal niet hoe serieus het is voor Nederland.
>
>Het politieke debat over de bestrijding van terreur wordt verkeerd
>gevoerd. Justitie dreigt daardoor de rechterlijke macht van zich te
>vervreemden. Dat zegt hoogleraar strafrecht Tom Schalken, tevens rechter
>bij het Hof Amsterdam en de rechtbank Maastricht, in een debat met
>Folkert Jensma.
>
>Mijn punt is: zoek naar een minimumconsensus.
>
>Die is er namelijk wel.’’
>
>De Kamer heeft weinig belangstelling.
>
>Verhagen van het CDA spreekt laatdunkend over de bekende ,,heilige
>huisjes’’ en de ,,juridische beren op de weg’’ die mensen zoals u wel
>weer zullen opwerpen. ,,We zijn geen hobbyisten, of zo. Dit zijn wel
>basiswaarden. Eén daarvan is dat je iemand niet mag opsluiten als er
>niet een hele serieuze verdenking is. Die persoon moet na niet al te
>lange tijd weten waarvan hij wordt beschuldigd. Die moet een raadsman
>krijgen en inzage in de processtukken. De rechter moet in beginsel op de
>zitting al het bewijsmateriaal kunnen toetsen. Als daar binnen het
>reguliere systeem aan wordt getornd...
>
>Ik zeg tegen m’n studenten altijd, wacht maar tot het jezelf overkomt.
>
>En het komt nu allemaal griezelig dichtbij.’’
>
>Daar gaan we  de rechtsstaat staat op instorten, neem ik aan? ,,Nee,
>dat roep ik niet. Daar moet meer voor gebeuren. Er sluipt nu een virus
>binnen, waar te weinig kritische kanttekeningen bij geplaatst worden.
>Ook de tegenstanders bedienen zich van abstracties.
>
>Er wordt langs elkaar heen gepraat.
>
>Donner moet meer gebruikmaken van de punten waar men het over eens is.
>Niemand in ons wereldje ontkent de ernst van de problematiek.’’
>
>Maar als de minister zich ergert aan kritiek van de rechterlijke macht,
>dan is dat toch wel te begrijpen? ,,Ik vind dat nu nogal flauw. We
>hebben een zeer keurige rechterlijke macht, buitengewoon loyaal. Die
>gaat heus niet op de barricaden. Wees blij dat ze meedenken.
>
>Donner moet ze binnenboord houden, ze uitnodigen voor een debat. Hij zet
>z’n hakken in het zand en maakt ze nu verwijten  die polarisatie is ten
>onrechte.
>
>Er zal blijken dat rechters helemaal niet dwars liggen. Dat is hun
>cultuur niet. Dit is wel een heel belangrijk debat, over beginselen, de
>waarden en normen van ons rechtssysteem. Wat is er mis mee als ook
>rechters daaraan deelnemen?’’
>
>Nu jaagt hij ze de gordijnen in? ,,Ik vind dat hij nu bezig is om de
>rechterlijke macht van zich te vervreemden.
>
>Het heeft de publiciteit niet gehaald, maar er zou een debat
>plaatsvinden met Justitie, de Orde van Advocaten en de Vereniging voor
>Rechtspraak over een voorstel om de opsporingsbevoegdheden te verruimen.
>Dat maakt een voorarrest van twee jaar mogelijk. Dat is onder druk van
>Justitie geannuleerd, met als argument dat het nog maar een concept was
> Justitie moest er nog over nadenken. De bijeenkomst was nog niet
>geannuleerd of het werd goedgekeurd door de ministerraad. Waarom toch
>die haast? Zorg nou voor draagvlak. Rechters gaan echt niet dwarsliggen.
>Maar ze hebben wel hun beroepsattitude. Ze zullen echt niet zo gauw
>iemand zonder fatsoenlijke verdenking opsluiten. Ze moeten wetgeving
>toetsen aan het Europese verdrag voor de rechten van de mens.
>
>Dat dwingt tot kritisch nadenken.’’
>
>De ruimte voor rechters om eigenwijs te zijn is wel afgenomen. Zie de
>Rotterdamse rechtbank die ‘terroristen’ zou hebben vrijgelaten, waarop
>er een storm van kritiek in politiek en media opstak. ,,Dit is een
>onzekere, nerveuze periode.
>
>Rechters weten nog niet wat ze straks moeten gaan toepassen. Die
>Rotterdamse rechters namen een hele moedige beslissing.
>
>Rechters willen weten waar informatie vandaan komt  die willen toetsen.
>Nu komt er dan een regel aan die inlichtingen van de AIVD in het
>strafproces toelaat  dan kan je wel zeggen dat de rechter zich daaraan
>moet houden. Dat zal hij ook doen, maar daar zal het niet bij blijven.
>De rechter zal z’n twijfels houden. Hij zal niet overtuigd zijn en er
>minder bewijskracht aan toekennen.
>
>Dat is geen rechterlijke ongehoorzaamheid, maar zoiets komt in strijd
>met z’n beroepsattitude. De rechter wil niet met minder genoegen nemen.’’
>
>U wil dat het debat minder met abstracties, met spookbeelden in mijn
>woorden, wordt gevoerd. Maar het gaat toch juist om hele praktische
>kwesties? Zachte informatie, ook van buitenlandse geheime agenten, mag
>het dossier in. Geheime documenten van de AIVD wegen straks na summiere
>toetsing door een rechter-commissaris mee op de zitting. Voorarrest mag
>twee jaar duren. Processtukken kunnen geheim blijven. Doet even pijn
>allemaal, maar het is voor een goede zaak. ,,Nou, het debat mag van mij
>nog praktischer.
>
>Meer met de voeten in de modder van de dagelijkse praktijk. Het effect
>van wetgeving is heel beperkt. Terroristen zijn altijd creatiever. Nog
>afgezien van het feit dat er juridisch al zoveel nieuwe bevoegdheden
>zijn ingevoerd. Er gaat zoveel fout door onnozele dingen.
>
>Waarom sluiten hier de politiecomputers nog steeds niet op elkaar aan?
>Zittingsroosters mislukken omdat de verdachte in een file zit. Het
>bestuur van de politie is nog steeds niet goed geregeld.
>
>Al die efficiëntie-verhogende wetgeving levert niks op. De politiek
>heeft geen aandacht voor kwesties waar het rechtsbedrijf echt aan
>kapotgaat. Wetgeving helpt daar echt niet tegen.’’
>
>Worden de jaren zeventig niet weer eens met u afgerekend? Irritatie en
>onbehagen met de liberale strafrechtgemeente. Die eeuwige mensenrechten.
>Nú is er een kans om repressief te worden, met terreur als excuus. ,,Ik
>sluit niet uit dat er irritatie is tussen Justitie en de
>strafrechtwereld. Dat is al decennia zo. Zodra de politiek iets
>voorstelt, zeggen strafrechtjuristen altijd nee. Maar nu schrijven zelfs
>erkende iconen van links als Ties Prakken hele genuanceerde stukken in
>het Juristenblad.
>
>Ik zeg dan tegen Donner: maak daar gebruik van. Maar nee, de hakken gaan
>in het zand. Terwijl je van die consensus ook gebruik kunt maken om te
>voorkomen dat de rechter straks vluchtwegen zoekt. De rechter is best
>bereid te accepteren dat de rechter-commissaris als enige inzage heeft
>in geheime stukken, mits op basis van een noodwet voor een beperkte
>periode.’’
>
>Maar enig wantrouwen tegen deze nieuwe behulpzaamheid is toch wel op z’n
>plaats? ,,In het verleden zijn er situaties geweest waarin
>strafrechtjuristen te makkelijk de kont tegen de krib hebben gegooid.
>
>Maar laten we in een tijd van verwarring onze fundamenten niet
>aantasten. We hoeven niet dramatisch te doen, er kan hier en daar best
>wat af. Dat gebeurt ook, meestal in het kader van efficiencymaatregelen.
>
>Het is ook niet meer te verdedigen dat een RaRa-verdachte wordt
>vrijgesproken van die brandstichtingen destijds in de Macro’s, enkel
>omdat de rechter-commissaris niet bij de huiszoeking was. Er was een
>tijd dat er vanwege formaliteiten verkrachters en moordenaars vrijuit
>gingen. Maar die tijd is allang voorbij.’’
>
>Waarom horen we niet meer uit de rechterlijke macht? ,,Het is een
>fatsoenlijk wereldje. En: men werd ook moe van de kritiek van Justitie.
>‘Laat maar, met jullie valt niet te praten, want jullie zeggen altijd nee.’
>
>Vergeet ook niet dat de stemming in de pers is gekenterd. Voor kritische
>tegengeluiden is weinig aandacht meer. Sterker, je wordt zelf in het
>verdachtenbankje gezet. Daar heb je dan geen zin meer in. Voor mij lag
>het omslagpunt eerder dan 11 september 2001. In 1997 deden we een
>onderzoek naar de arrestatie van 300 demonstranten bij de top van Amsterdam.
>
>De officier had ze aangemerkt als verdachten van een ‘criminele
>organisatie’.
>
>Daar bleek geen enkele grond voor.
>
>Wij concludeerden dat de politie dus onrechtmatig 300 mensen had opgepakt.
>
>Ik heb toen bij de presentatie nog nooit zo’n vijandige pers voor me
>gehad. Men vond het gezeur. Dat was ontluisterend.
>
>Wat heeft het voor zin om nog kritische stukken te blijven schrijven,
>dacht ik. Ik heb echt jaren m’n mond gehouden.’’
>
>(Foto’s NRC Handelsblad, Leo van Velzen)
>
>**********
>Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst 
>(D66 at nic.surfnet.nl).
>Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het 
>tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
>Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het 
>tekstveld alleen: SIGNOFF D66
>Het on-line archief is te vinden op: 
>http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
>**********

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********