Inhoudelijke discussie over software patenten

[Bart Meerdink]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Martijn Meijering wrote:
>
> Beste lijsters,
>
> Na alle commotie over procedurele kwesties lijkt het me goed om ook weer
> even over de inhoud te gaan nadenken.
>
> Ik ben redelijk blij dat de 2e Kamer een motie heeft aangenomen om tot 1
> Europees octrooi te komen, i.p.v. alleen maar een Richtlijn.

Op www.softwarepatenten.be is onder 'Tweede Kamer bijt van zich af' zeer
gededailleerd te volgen hoe het allemaal gegaan is (met ook Bert in een
vrij prominente rol). De motie die je noemt is nogal 'olifant in de
porseleinkast'-achtig geloof ik (hoewel in theorie het idee misschien
best wel goed is).

Op die site tevens wat highlights uit het het hoofdredactioneel
commentaar "Europa moet software niet nodeloos juridiseren" (NRC pag 17
vandaag, zie onderaan deze posting). Is me uit het hart gegerepen.

> Het lijkt me buitengewoon nuttig om de kosten voor het verkijgen van een
> *terecht* octrooi, en die bestaan zeker, in de hele Unie omlaag te
> krijgen. Dat kan de werking van de vrije markt alleen maar bevorderen.

Ehhh, de werking van het octrooi als instrument tot innovatie zou
verbeterd worden. Octrooien verstoren altijd de vrije markt.

> Daarnaast heb ik het sterke vermoeden dat er ook veel triviale octrooien
> worden verleend op andere gebieden dan software. Ik begrijp dat er onlangs
> in de Economist (bepaald niet een blad dat je zou verdenken van
> antikapitalistische sympathieen) een heel kritisch artikel heeft gestaan
> over de werking van huidige octrooisystemen in de EU en VS. Daar zou dan
> ook meteen eens goed naar gekeken moeten worden.
>
> Hoe dat verder ook zij, voor software is de situatie naar mijn mening
> volstrekt anders. In eerste benadering is mijn mening dat er geen enkele
> vorm van software patenten wenselijk zijn. Dat heb ik van de week nog
> vurig betoogd, maar ik begin nu toch te denken dat er misschien
> uitzonderingen zijn.

Mogelijk. Maar innovatie die toch wel gebeurt hoeft helemaal niet
gereguleerd en gestimuleerd te worden. De kosten van marktbelemmering,
burocratie, juristen, vertraging en de onzekerheid die met rechtszaken
gepaard gaat zijn zo hoog dat het gewoon waarschijnlijk _nooit_ uitkan.

> Mijn belangrijkste argument was dat het geheim houden van broncode een
> heel sterke bescherming is en dat 'free riding' dan niet mogelijk is. Een
> uitzondering hierop is het reverse engineeren van communicatie-
> protocollen, dataformaten e.d.. Hier is wel degelijk free riding mogelijk.
> Als je een media player maakt die het .asf formaat ondersteunt, maak je
> gebruik van de installed base die Microsoft heeft opgebouwd, zonder dat je
> daarvoor hoeft te betalen. Aan de andere kant zijn dit precies het soort
> situaties waar een natuurlijk monopolie bestaat en dat gunnen we niet aan
> een commerciele onderneming.
>
> De vraag is dus: moet een bedrijf kunnen voorkomen dat anderen applicaties
> maken die interoperabel zijn met hun eigen applicaties? Mijn voorzichtige
> antwoord is: ja, wel degelijk, mits er daarmee maar geen (bijna-)
> monopolie wordt opgebouwd.

Bestandsformaten behelzen in zich geen innovatie, die zit in de
programma's die er mee werken. Octrooien zijn er dan ook niet op van
toepassing. Het zou slechts de interoperabiliteit, en daarmee de
keuzevrijheid van de consument en de werking van de vrije markt
belemmeren zonder dat de maatschappij daarvoor iets terugkrijgt.

> Het verschil met een octrooi zoals men nu voor ogen heeft, is dat
> Microsoft dan niet het principe van streaming video mag patenteren, maar
> alleen een specifiek file-formaat en zelfs dat alleen zolang ze maar geen
> monopolie verwerven. Als iemand anders een ander, vergelijkbaar, maar niet
> compatibel, formaat maakt en daarmee een marktaandeel van 30% verovert, is
> er misschien helemaal niet zoveel ergs aan het handje.

Toezicht op monopolies is moeizaam en burocratisch (en erg ineffectief).
Je moet regels maken die zo min mogelijk overheidsingrijpen vereisen.

Bart Meerdink

===
Tekst van het NRC-hoofdartikel (5 maart 2005, pag 17, copyright NRC):

"Europa moet software niet nodeloos juridiseren"

Ontwerprichtlijn leidt tot holle claims en dure procedures


Het zou de Europese Commissie sieren als ze zich meer bekommert om de
Europese inwoners dan om haar eigen institutionele rechten. In het licht
van de referenda over de Europese grondwet is het merkwaardig dat de
Europese Commissie hardnekkig vasthoudt aan een ontwerprichtlijn
waartegen onder andere de Duitse, Spaanse en Nederlandse
volksvertegenwoordigingen zich hebben uitgesproken. Toch heeft de
Commissie een verzoek van het Europees Parlement om een nieuwe richtlijn
te ontwerpen, afgewezen. Er is in Brussel een institutionele
machtsstrijd ontstaan die de betrokkenen niet meer kunnen volgen en die
met de zaak zelf niets te maken heeft.

Het gaat om een richtlijn die de patenten op software regelt, een
technische kwestie met grote economische gevolgen.

Het huidige Europese Patentbureau laat al veel te gemakkelijk patenten
toe. Aan die praktijk moet een einde worden gemaakt. Een te losse
formulering van een nieuwe Europese patentrichtlijn bestendigt het
risico dat triviale patenten worden toegelaten voor software die al is
beschermd door auteursrecht. Dan is iemand met een eigen webwinkel
patentrechten verschuldigd op betalingen met een creditcard.

Alsof Mozart een patent op de symfonie zou nemen omdat hij een dergelijk
muziekstuk voor het eerst heeft geschreven.

Met een dergelijk patent zou inbreuk worden gedaan op de auteursrechten
van andere componisten die dan alleen mogen schrijven als ze een
patenthouder hebben betaald.

Voor grote bedrijven als IBM, Microsoft of Philips is dat geen probleem.

Zij hebben een onderling machtsevenwicht van claims en advocaten zodat
ze patenten onderling advocaten zodat ze patenten onderling tegen elkaar
weg kunnen strepen. Maar voor kleine en middelgrote
software-ontwikkelaars kan een te ruim geformuleerde richtlijn fataal
zijn. De verzekering van de Commissie dat beroep mogelijk is tegen
triviale patenten stelt niet gerust.

Beroep betekent het inschakelen van dure advocaten tegen bedrijven die
veel geld hebben voor juridische procedures.

Kleinere bedrijven kunnen zich geen juristerij veroorloven.

Alle partijen zijn het erover eens dat Europa niet zo ver mag
juridiseren als Amerika.

Het Europees Parlement wil alleen een patent toelaten op software die
'natuurkrachten in beweging brengt'. Daarmee worden de aankoop per
creditcard en de elektronische winkelwagen uitgesloten. De Europese
Commissie en de Europese Raad van ministers hebben op advies van
multinationale firma's de heldere definitie van het Europarlement
geschrapt en een nieuw, vager voorstel aangenomen.

Het is niet verwonderlijk dat Microsoft hard voor dit nieuwe voorstel
lobbyt. Het heeft groot belang bij de exploitatie van patenten. Zo kan
dit bedrijf geld in rekening brengen bij klanten die van Microsoft
overstappen op een ander systeem dat vermeende Microsoft-patenten zou
schenden.

Het Commissievoorstel is ongewenst, omdat het geen heldere definitie
geeft van een softwarepatent en dus leidt tot holle claims en dure
juridische procedures. Afgelopen donderdag heeft de Tweede Kamer unaniem
in een motie aan het kabinet gevraagd om de richtlijn af te wijzen.
Komende maandag krijgt de staatssecretaris van Economische Zaken daartoe
de kans in de Europese Raad Concurrentievermogen in Brussel. De
Commissie moet bewogen worden rekening te houden met het Europees
Parlement, zeker drie nationale parlementen en de belangen van kleine en
middelgrote bedrijven.

Uit veel studies, waaronder een van Deutsche Bank, blijkt dat
software-juristerij de innovatie remt. Een nieuwe richtlijn is beter dan
de zoveelste amendering van een slechte richtlijn tijdens overleg tussen
drie Europese organen. De niet-democratisch gekozen Commissie hoort het
parlement te respecteren.

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********