Teletekst: Vakbeweging schort overleg op

[Bart Meerdink]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Persoonlijk overtuigde dit artikel uit het FD me meer.

Wat de één verbrassen vindt, is voor de ander het teruggeven van ten
onrechte - verplicht - aan de werknemer (en de economie) ontnomen geld.

Solidariteit okee, maar als het doel is om anderen op hun 55e in staat
te stellen om te stoppen met werken dan is dat beroep op solidariteit
volkomen misplaatst. Wie zulke solidariteit verlangt ondergraaft het
draagvlak voor wanneer terecht om solidariteit gevraagd wordt, en breekt
de welvaart in Nederland af.

Die zielige bouwvakkers hebben lang genoeg als excuus gediend. Als het
werk ongezond was/is dan dient dat aangepakt te worden. Als het beter is
dat sommige mensen overstappen naar minder belastend werk dan moet dat
ook geen bezwaar zijn. En als het werk met tegenzin gedaan wordt, dan
moet dat verschijnsel als zodanig erkend worden, en oplossingen gezocht.

Maar ik vind het belachelijk dat systematisch mensen die nog waardevol
zijn voor de maatschappij uitgerangeerd worden.

Bart Meerdink

http://www.fd.nl/ExportKrantArtikel.asp?Print=1&KrantArtikelId=484773&ExportFormat=0

COLUMN
Nederland is verslaafd aan rust en zekerheid
Publicatiedatum: 7/9/2004

De Nederlandse economie komt niet op stoom. De export groeit weliswaar
weer dankzij de snelle groei van de wereldhandel, maar de binnenlandse
bestedingen blijven dalen. Daardoor blijft de groei steken op niet veel
meer dan 1 procent en blijft Nederland in de Europese achterhoede.

De koopkracht daalt, de werkloosheid stijgt en de consument is daardoor
onzeker. Zie dan nog maar eens winst te maken als winkelier, als
restauranthouder of als producent voor de binnenlandse markt.

Dat is precies de kritiek van vakbonden, oppositie en een aantal
verlichte economen aan de zijlijn. De regering voert een
'anorexiabeleid', stapelt bezuinigingen op lastenverzwaringen en wurgt
visieloos de economie, zo luiden de verwijten in een notendop.

Die kritiek is in zoverre merkwaardig dat het kabinet veel meer geld
blijft uitgeven dan het binnenkrijgt. Het financieringstekort
overschrijdt dit jaar het maximum van drie procent dat door Brussel is
opgelegd en blijft ook volgend jaar tegen deze grens aan schuren En
daarbij is het ook nog zo dat het kabinet de productieve uitgaven, zoals
infrastructuur en onderwijs, zo veel mogelijk ontziet.

Met andere woorden: wat zou het kabinet in 's hemelsnaam méér kunnen
doen dan het al doet om de economie op te peppen? Over die vraag blijven
zowel de oppositie als de bonden opvallend stil. PvdA-leider Wouter Bos
pruttelt zo nu en dan vrijblijvend wat over het loslaten van
loonmatiging, maar daar blijft het wel bij.

Een mogelijkheid zou zijn het Franse voorbeeld te volgen. De
charismatische minister van financiën Nicolas Sarkozy lijkt er wonderwel
in te slagen de Franse economie op te peppen door de belasting op
consumptief krediet te verlagen. Die optie ligt hier niet voor de hand.
Nederland heeft al zo ongeveer de hoogste schuld per inwoner, zij het
dat het hier niet gaat om consumptieve schuld, maar om hypotheekschuld.
Die schuld bleef ook vorig jaar onverminderd hard groeien.

Maar als burgers en overheid volop lenen en de export weer groeit, hoe
kan het dan dat de economie zo blijft kwakkelen?

Het antwoord zit in de enorme pensioenbesparingen die Nederland de
laatste jaren opbrengt. Die breken de economie op. Het CBS berekende
kortgeleden dat de stijging van de pensioenpremies die door werkgevers
werd afgedragen 5,6 miljard euro bedroeg over 2002 en 2003. Een enorm
bedrag. En daarbij is de stijging niet mee gerekend van de
werknemerspremies voor de oude dag.

Diverse economen hebben er eerder al op gewezen dat het kapitaalgedekte
pensioenstelsel, waar Nederland zo trots op is, in de praktijk leidt tot
verheviging van de schommelingen in de economie. In de jaren dat het
goed ging met de economie haalden de pensioenfondsen op de beurs
fantastische rendementen. De pensioenpremies konden omlaag. Daardoor
dalen de arbeidskosten, waardoor de economie nog eens extra wordt
aangezwengeld. Vandaar dat Nederland dan harder groeit dan de rest van
Europa.

Nu gebeurt het omgekeerde. Uitgerekend in deze barre jaren moeten vele
miljarden extra worden opgebracht. Om de gedachten te bepalen: per
werknemer duizend euro per jaar extra. Daardoor blijven ondanks de
loonmatiging de loonkosten stijgen. En omdat de pensioenpremies fiscaal
worden afgetrokken, loopt de schatkist inkomsten mis en moeten andere
belastingen omhoog.

Had het anders gekund? Dat de pensioenpremies worden opgekrikt tot een
structureel kostendekkend niveau is onvermijdelijk als je het systeem
van kapitaaldekking geloofwaardig wilt houden. Maar wat er nu gebeurt,
gaat veel verder. Volgens het nieuwe toetsingskader van de Pensioen- en
Verzekeringskamer mag het niet meer dan één keer per veertig jaar
voorkomen dat de toekomstige pensioenverplichtingen voor minder dan
honderd procent zijn afgedekt. In de praktijk betekent dit dat vele
tientallen miljarden euro's als extra reserves moeten worden gevormd om
een eventuele toekomstige beurscrisis op te vangen.

Daar waar landen als Frankrijk zich happy voelen bij een omslagsysteem
waarbij helemaal niets wordt gespaard, kiest Nederland voor
superkapitaaldekking. Immers, ook bij een dekking van iets minder dan
honderd procent kunnen pensioenfondsen nog vele jaren probleemloos
pensioen uitkeren.

De prijs voor die zekerheid is tienduizenden werklozen meer dan anders
het geval zou zijn geweest. En overigens is zelfs die zekerheid
twijfelachtig. Goede pensioenen zijn uiteindelijk alleen betaalbaar bij
een florerende economie, waarin risico's genomen worden en arbeidskosten
concurrerend zijn. Extreme zekerheidseisen leiden tot het omgekeerde:
hogere arbeidskosten, dwang tot risicomijdend beleggen en procyclische
aanpassingen. Of zoals de drie economen Bovenberg, Teulings en De Vries
vorig jaar in deze krant stelden: 'Een zeker pensioen impliceert een
karige oude dag en een stagnerende economie.'

Het is kritiek die buiten economen slechts gedeeld wordt door de
werkgeversorganisaties en een enkele pensioenfondsbestuurder. Waarom?
Dat laat zich raden. Sinds de opstand van de ouderen begin jaren
negentig, die het CDA een historische verkiezingsnederlaag bezorgde, zit
de schrik er bij de regeringspartijen goed in. En als het aan de PvdA of
de vakbonden had gelegen waren de pensioengaranties nog dieper in steen
gebeiteld dan ze nu al zijn. De toezichthouders ten slotte? Hoe meer
reserves, hoe gemakkelijker hun leven. Nederland verkiest zekerheid en
rust boven dynamiek en groei. Minister Brinkhorst van Economische Zaken
is een eenzame soldaat.

Ed Groot is redacteur van Het Financieele Dagblad. E-mail: edgroot at fd.nl

ED GROOT

Copyright (c) 2004 Het Financieele Dagblad

Raimond de Tempe wrote:
>
> Henk ,
>
> ik kan mij zeer goed vinden in jouw uitspraken.
>
> Dat is ook een antwoord aan Bert Bakker - dat ik ook best begrijp dat
> er een keer moet komen in de korter wordende arbeidstijd - levenslang
> gerekend dan - en de langer wordende pensioenperiode - i.c. prepensioen
> dan.
> Maar de middelen die door het kabinet ingezet worden, komen zo grof en
> ongenuanceerd over. Net of men stelt dat wat vorige regeringen niet
> lukken wilde, nu er maar met kracht doorheen geslagen moet worden.
>
> Bert heeft gewezen op de ruime overgangsperioden. Oke, maar in een
> methodiek die geleidelijkheid hanteert, past niet dat er " uitbetaald"
> kan gaan worden, te beginnen bij volgend jaar. Inderdaad, verbrassen -
> waarbij de verdenking opkomt,  in menig krantencommentaar ook - dat de
> minister van Financi"en er stiekem op uit is dat een groot aantal
> prepensioen-premiebetalers het tegoed zo snel mogelijk wil doen
> uitbetalen. En dan flink wat extra belasting wordt gevangen!
>
> Veel beter ware het dat deze opgespaarde middelen dan worden ingezet om
> in de toekomst flexibele pensionering mogelijk te maken voor hen die de
> volle arbeid niet kunnen volhouden tot hun 65 jaar. Dus het geld
> collectief te houden, maar het mogelijk maken dat mensen vanaf hun 60ste
> gedeeltelijk kunnen gaan werken, met inlevering van een stukje loon,
> maar met behoud van de volle pensioenopbouw  voor het ouderdomspensioen.
> En een stukje loon dat wellicht - en dat moge vari"eren per CAO, per
> sector, zodat je kunt rekening houden met de zwaarte van beroepen -
> geringer is dan de prijs te geven arbeidsuren. Seniorenbeleid heet dat
> in de CAO's.
>
> Maar dan zou het nodig zijn om die schrikhouding eens los te laten van
> dit kabinet alles dat collectief geregeld wordt binnen sectoren, dus
> tussen werkgevers en werknemers, tot de collectieve lasten te rekenen.
> Want daar zit de moeilijkheid waarop dit kabinetsbeleid berust.
> Een sociale verzorgingsstaat kan niet functioneren in die mate, als het
> nemen van sociale verzekeringen compleet tot een vrije en individuele
> keuze wordt. Want dan is het wel duidelijk: in de middenleeftijd van 35
> tot 50 is het leven met kinderen, eigen huis, hypotheek en alle drum un
> dran zo duur dat velen noodgedwongen zullen kiezen voor het niet
> deelnemen aan een sparen voor de oude dag, tenzij alleen het eigen huis
> als oude-dagsvoorziening. En later, als men niet meer kan meedoen met de
> complete arbeidslast voor de 65 jaar, of ontslagen is als oudere en geen
> werk meer kunnen vinden,  komt de spijt. Verre onvolledige WAO, of
> bijstand/IOAW, versleten, eigen huis opeten etcetera.
>
> En waarom velen geen lid zijn van de (grotere) vakbonden? 1) Het
> lidmaatschap is niet goedkoop - net zoals dat van menige politieke
> partij overigens! - 2) qua arbeidsinhoud zijn deze bonden vaak wat ver
> van mijn bureau-show. Ofwel: de bond is zo historisch gegroeid dat de
> vakspecialist zich niet meer herkent wat de werksoort betreft in de
> bond. Dit is onderscheid van Politiebonden en zo. Ik ben ook
> traditioneel al jaren lid van een beroepsorganisatie die in een heel
> andere dimensie zit dan de vakbond.
> WErkgevers zijn meestal georganiseerd. Dat houd ik atlijd voor aan
> degeen die vraagt of een werknemer zich wel moet organiseren.
> En de beroepsorganisaties staan in menige sector dwars op de verdeling
> in werkgevers en werknemers.

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********