AOW-spaarfonds

Tue Oct 5 23:41:26 CEST 2004

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

> En zo zal een toekomstige generatie onze vooruitziende blik 
> opnieuw vol bewondering gedenken... ;-)

Dag Bert,

Als je het niet erg vindt, ben ik alvast begonnen. :-(

Voor het perspectief, ik ben 27 en een paar jaar geleden begonnen met werken
en pensioenrechten opbouwen. Wat de oudere generaties volgens mij niet goed
genoeg realiseren, is dat de kinderen van de babyboomers minder
pensioenrechten opbouwen, meer pensioenpremie en andere premies moeten
betalen en straks meer belasting moeten gaan betalen om de  gezondheidszorg
voor de babyboomers te betalen. Nu betaalt nog 60% van de bevolking voor de
overige 40%. Straks echter zijn de rollen omgedraaid. En dan klagen de
babyboomers over een pensioengat. Ik zal je zeggen, als ik straks 50% van
mijn laatst verdiende loon krijg op basis van opgebouwde pensioenrechten,
dan mag ik me in de handen knijpen. Dat betekent dat ik, naast hetgeen ik al
aan premies betaal, nog eens extra geld opzij moet zetten om op die 70% te
komen. 

Daarbij komt nog dat de beroepsbevolking die in de productie- of
dienstensector werken en dus het BNP moeten verdienen alleen maar kleiner
wordt, omdat veel meer mensen in de publieke sector moeten werken vanwege de
vergrijzing. Een langere levensduur zal dit probleem alleen maar vergroten.

Ik vind solidariteit prima, echter het betekent niet dat dit eenrichtings
verkeer moet zijn. Ook de babyboomers moeten inzien dat het zo niet langer
kan en moeten inleveren. Jongere generaties hebben dat al gedaan en zullen
dat alleen maar blijven doen.

Wat dat betreft kan ik me alleen maar aansluiten bij analyse van Roel
Jansen, in de rubriek "De stelling van ..." uit de NRC van 2 oktober jl.

Met vriendelijke groet,

Wim van de Griendt

<Plak>
Het wordt tijd dat andere generaties samen een front vormen tegen de
babyboomgeneratie, zegt hoogleraar economie Lans Bovenberg tegen Roel
Janssen. 

Deze week hebben we veel verzet tegen de sociaal-economische plannen van het
kabinet gezien. De vakbonden demonstreerden, de oppositie had er geen goed
woord voor over en de regeringspartijen kwamen met verzachtende
aanpassingen. Staan al deze mensen met de rug naar de toekomst of hebben ze
het gelijk aan hun kant? 

,,Het kabinet wil dingen veranderen, een deel van de samenleving richt zich
op de bescherming van gevestigde belangen.'' 

Gevestigde belangen waren vroeger die van de kapitalisten of de bourgeoisie.
Welke gevestigde belangen zijn nu in het geding? 

,,Het gaat niet meer om de tegenstelling tussen arbeid en kapitaal. Sociale
conflicten zullen steeds meer de belangen van de verschillende generaties
als inzet hebben. Kijk maar naar de gevechten over het prepensioen. De
vakbeweging suggereert dat het gaat over lage versus hogere inkomens, maar
het gaat vooral over de babyboomers versus de rest.'' 

Verklaar u nader. 

,,De babyboomers - de kinderen geboren tussen 1945 en 1955 - zijn al
tientallen jaren de meest luidruchtige generatie. In de jaren '60 waren ze
de protestgeneratie, in de jaren '70 stond men aan het begin van het
werkzame bestaan en moesten de lonen omhoog, in de jaren '80 moesten de
oudere werknemers die de carrières van jongeren blokkeerden eruit, de jaren
'90 was de tijd van overspannenheid, de babyboomers zaten aan de top van de
samenleving.'' 

Maar waarom houden ze hervormingen tegen? 

,,De golfbewegingen in de samenleving hebben veel te maken met demografische
ontwikkelingen. De generatie van de babyboomers is zo dominant vanwege de
macht van het getal. Nu komen ze in een levensfase waarin veiligheid en zorg
belangrijk worden. Op dit moment overheerst bij hen de angst dat
verworvenheden waarvan zij vooral profiteren, verdwijnen. Behoudzucht
regeert.'' 

Je kunt het ook omdraaien. De babyboomers, onder wie u en ik, hebben
jarenlang betaald voor anderen. We hebben hoge belastingen betaald om de
collectieve sector uit te breiden, we hebben de wao- en de vut-premies
betaald voor ouderen en nu wij aan de beurt zijn, is het geld op, wordt op
de pensioenvoorzieningen bezuinigd en wil het kabinet dat we langer
doorwerken. 

,,Wacht even, de babyboomers hebben enorm geprofiteerd van de sociale
voorzieningen, ook al toen ze jong waren. De aanpassingen vinden bovendien
plaats met overgangsregelingen, zodat babyboomers hun rechten meestal
behouden. Maar er zijn grenzen, want anders moeten toekomstige generaties te
veel betalen voor de overgangsregelingen ten behoeve van de babyboomers. De
politieke vraag is hoe je de pijn over de generaties verdeelt. Door
collectieve arrangementen te misbruiken voor eenzijdige herverdeling van
jong naar oud, zet je het draagvlak voor het hele sociale stelsel op het
spel. De babyboomers gijzelen de polder.'' 

Het is niet alleen een kwestie van botsende generaties. Er wordt vooral
gestaakt in de publieke sector. Ambtenaren hebben de beste
arbeidsvoorwaarden, die hebben het meest te verliezen. Het is dus ook een
klassenstrijd van de collectieve sector tegen zijn werkgever. 

,,Een deel van het conflict gaat tussen de overheid als werkgever en de
bonden. De private sector is al een stuk verder in de omslag van vut naar
prepensioen. In de publieke sector is te lang sprake geweest van
achterstallig onderhoud en dat moet nu allemaal snel gebeuren.'' 

Hoe kun je een omslag bereiken als de sociale partners blijven dwarsliggen? 

,,Vakbonden en werkgevers staan voor drie uitdagingen. Ten eerste moeten ze
creatief nadenken hoe je ouderen langer op een leuke manier aan het werk
houdt. Ten tweede moet de employability worden bevorderd. De werkgevers
zullen meer moeten investeren in mensen. En ten derde is er de kwestie van
combinatie van arbeid en zorg. Dat moet beter geregeld worden. Deze drie
uitdagingen vragen om `voorzorg', investeren in mensen, in plaats van om
`nazorg', de verdediging van de arrangementen van mensen die te vroeg zijn
afgeschreven.'' 

Weinig mensen zijn bereid vrijwillig inkomen in te leveren. Dan ligt protest
toch voor de hand? 

,,De levensfase waarin de babyboomers nu verkeren, is niet de meest
kwetsbare periode in iemands leven, zeker niet door het toegenomen aantal
tweeverdieners. Ik noem ze de `caravan-generatie'. Men kan best een stapje
terug doen in inkomen als de kinderen het huis uit zijn en de hypotheek is
afbetaald.'' 

Het is toch een prettig vooruitzicht dat je op je zestigste, als je nog
vitaal bent, leuke dingen kunt gaan doen waarvoor je in de voorafgaande
jaren geen tijd hebt gehad en die je je financieel kunt veroorloven? 

,,Natuurlijk mag je een wereldreis maken op je zestigste! Maar je kunt dan
ook nog best werken. Ik zie veel in deeltijdwerk voor mensen boven de
zestig. Via deeltijd hebben we de talenten van vrouwen kunnen mobiliseren in
Nederland. Dat kunstje moeten we herhalen voor ouderen.'' 

In plaats van de vervroegde uittreding wil het kabinet een
levensloopregeling. Sluit die beter aan op de generationele ontwikkelingen
in de samenleving? 

,,In de levensloop zoals we die traditioneel kennen, zijn twee nieuwe fasen
gekomen. De eerste is het `speelkwartier' tussen 18 en 30 jaar, waarin
steeds meer mensen tussen het moment dat ze het huis uitgaan en het moment
dat ze de verantwoordelijkheid voor een gezin op zich nemen, experimenteren
met relaties en een baan. Daarna volgt de periode van het `spitsuur', waarin
jonge ouders inkomen inleveren, met hoge kosten voor kinderen te maken
hebben en het erg druk hebben. De derde, nieuwe levensfase is de `actieve
seniorenfase'. Pas veel later treedt de echte ouderdom in. 

,,Je kunt de levensloop ook omschrijven in termen van de seizoenen: lente,
zomer, herfst en winter. De uitdaging is om de meer gematigde seizoenen, de
lente en de herfst, te gebruiken om de extreme seizoenen, de zomer en de
winter, te ontlasten. De babyboomers komen nu in de herfst. Ze blokkeren de
omslag die nodig is om middelen van de herfst naar de zomer en de winter te
krijgen. Ik vind dat de mensen die in de zomer en in de winter van het leven
zitten, de mensen met jonge kinderen en de ouderen, een coalitie moeten
vormen. Niet meer: arbeiders verenigt u, maar: generaties verenigt u!'' 

Oud en jong tegen de babyboomers! 

,,Ja. De babyboomers zijn over een jaar of tien economisch minder machtig,
maar door het gewicht van het getal blijven ze politiek invloedrijk. Die
getalsmatige macht kan leiden tot een politiek die economisch gezien heel
onverstandig is. Deze botsing tussen politiek en economie is niet alleen een
Nederlands, maar een Europees probleem. In Zuid-Europa is het nog veel
erger. Scandinavië doet het beter. Daar wordt veel meer in vrouwen en
kinderen geïnvesteerd, mensen werken langer door, de arbeidsmarkt is
dynamischer met minder ontslagbescherming voor kostwinners, de
vruchtbaarheid is hoger.'' 

Ondertussen begint de bevolkingsomvang in Europa af te nemen. 

,,De daling van de geboortecijfers in Europa betekent dat we minder in de
toekomst investeren. In de Zuid-Europese landen zie je wat gebeurt als de
politiek uitsluitend gericht is op de bescherming van de privileges van
ouderen en kostwinners. Ik denk dat het voortkomt uit de katholieke traditie
van het kostwinnerschap. Daar moeten we van af, we moeten naar een
ouderschapsmodel. Het CDA is op het ogenblik bezig die omslag te maken. De
levensloopregeling die men inmiddels heeft omarmd, is hiervan het
voorbeeld.'' 

U heeft beweerd dat vergrijzing goed nieuws is. 

,,We leven langer, dus we kunnen meer doen in ons leven en daardoor carrière
en ouderschap beter combineren. Het is fun, onze talenten gaan langer mee.
De vruchtbaarheid is mede gedaald, omdat vrouwen veel beter zijn opgeleid.
Nu vrouwen minder kinderen baren, kunnen ze zich veel ruimer ontplooien.
Kansen genoeg, maar dit vereist wel dat we de samenleving anders inrichten.
Jonge gezinnen moeten ouderschap beter met een carrière kunnen combineren.
Helaas blokkeren de babyboomers deze sociale vernieuwing.'' 

De babyboomers zijn toch de eerste generatie waarin vrouwen bevrijd waren?
Hun moment van volwassenheid viel samen met de introductie van de pil en de
tweede feministische emancipatiegolf. 

,,In de jaren '60 wilden jonge mensen dingen anders doen. Nu bevinden de
babyboomers zich in een andere levensfase en zijn ze gezapig geraakt. De
voormalige nieuw-linksers zijn daar een sterk voorbeeld van.'' 

Toch blijft het vreemd dat de progressieve partijen, SP, GroenLinks en PvdA,
pal voor deze geprivilegieerde generatie staan en dat de regeringspartijen
de hervormingsagenda voor de spitsuurgeneratie proberen te realiseren. 

,,Dit zijn nieuwe breuklijnen. Het is een omkering van rollen. Het spannende
van deze tijd is dat het eindelijk weer over iets gaat in de politiek. Veel
mensen zien de noodzaak van de omslag van `nazorg' naar `voorzorg'. De
politieke discussie gaat vooral over de snelheid waarmee je deze omslag
maakt.'' 

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********