Kennismaatschappij in Utrecht?

[Henk Vreekamp]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Democs,

Deze week kon ik niet aanwezig zijn bij een forum in het
Fortis-hoofdkantoor te Utrecht waar ook minister Brinkhorst acte de
presence gaf. Intussen heb ik wel het onderliggende rapport gelezen: "Kies
partij voor Utrechtse kennismaatschappij", geschreven door de medewerker
van D66 bij de Provinciale Staten Utrecht http://www.d66regioutrecht.nl .

Mijn hoofdpunten van kritiek:

1. Het rapport hanteert een veel te enge definitie van natuurwetenschappen
in het kader van kennisproductie en -ontwikkeling. Als Schumpter-fan wil ik
innovatie toch liever in breder sociaal en organisatorisch verband zien.
Trouwens ook Schumpter onderscheidde in de loop van zijn leven ook de
innovatie an sich en de organisatorische voorwaarden waaronder deze tot
stand kan komen.

2. Het rapport probeert deze organisatorische invalshoek metterdaad te
realiseren door een hele serie deskundologen en institutioneel
belanghebbenden te interviewen (KvK natuurlijk, bureaus en stichtingen).
Krek de survey-traditie van menige consultant. En dit vormt precies ook de
grote zwakte van deze benadering: alleen beleidsmakers komen aan het woord,
niet de werkvloer van sappelaars, pardon, innovators zelf. Kortom, het
rapport bevat veel circular reasoning.

3. Daardoor blijft ook de klacht hangen dat de provincie wel veel
hoog-opgeleiden telt die geen bijdrage leveren aan de kennis-economie (14).
Heel on-Schumpeteriaans - ook de "zachte" disciplines vormen immers
onderdeel van het proces van creatieve destructie enz.

4. Geheel buiten beschouwing blijft het huidige politiek-economische
klimaat, het Amerikanisme ofwel ruwe neoliberalisme dat momenteel de
Nederlandse politieke partijen domineert. Iets waardoor bijv. Shell en
Ahold bijna kapot gaan (shareholder's value, fraude met rendement en
prognoses). Dit neoliberalisme ruineert juist de voedingsbodem voor
innovatie omdat men alleen rekent op de korte termijn, terwijl research
juist op lange termijn denken vereist. Veelzeggend is het dat onze
multinationals hun R&D verleggen naar lage lonenlanden - een gevolg van het
denken in directe winst. Kortom, buiten beschouwing blijft een van de
belangrijkste, zo niet de belangrijkste oorzaak: de huidige kapitalistische
ideologie.

In dit verband prijs ik het recente initiatief van De Graaf om de
vermarkting van overkoepelende, collectieve diensten in ZBO's terug te
schroeven. Ik hoop dat de TK-fractie dit steunt. Een sterk kapitalisme kan
niet zonder een sterke collectieve sector!

5. Verder staan er in het rapport hele passages over de administratieve
druk voor ondernemers (15, 18ff). Beste mensen, die is geleuter over de
gevolgen; zulk wanhopig geleuter hoor ik teveel in VVD-kring. De mate van
administratie vormt juist een integraal onderdeel van de mate waarin je als
economie ontwikkeld bent! Geleuter over minder lasten wordt nimmer in de
dit kader geplaatst: administratie vormt juist een essentieel onderdeel van
bedrijfsvoering. Of doen we soms onderzoek zonder verslaglegging? Moet de
staat juist op dit punt niet een garantie vormen voor
informatie-uiwisseling? Kortom, de zeurpieten over "te veel administratieve
lasten" willen wel zelf alle informatie hebben, doch die niet communiceren!
Heel dom en kortzichtig, typisch neoliberaal. Ik dacht dat we het wild-west
kapitalisten in het Westen overstegen waren...

6. Veel starters ontwikkelen zich buiten de consensuele kringen.
Doorslaggevend is de sociaal-culturele "ruimte" die zij krijgen. Ik
herinner me vaag een recent rapport over Amsterdam, waarin staat dat de
hoofdstad cultureel en innovatief achteruit holt omdat er te weinig vrije
ruimtes zijn. Alles wordt vermarkt en volgebouwd - er zijn geen hokjes,
kraakpanden of lege fabriekshallen meer waarin muziek, design en
informatics zich kunnen ontwikkelen, kunnen afvallen etc. Met deze kringen
verdwijnt het verband met de meer praktische R&D omdat deze verhuist naar
de USA en lage lonen landen.

7. Een minder punt vind ik de foute vergelijking van de
business-to-business markt en de consumentenmarkt (17) omdat de vraag- en
aanbodstructuur te zeer verschilt, ook al liggen die processueel in elkaar
verlengde. Verder vraag ik me af of er een logisch verband bestaat tussen
dereguleren en een lokaal of regionaal een 1-Loket vraag- en meldpunt (20,
23). Okay, het zijn voor de hand liggende bureaucratische faciliteiten maar
geen stimulatoren.

En hoe moet je reageren op de recente afwijzing van het rapport door de
Utrechtse gemeenteraad? Uit de notulen las ik slechts kritiek als
"interessant maar overbodig" of "dit is een landelijke kwestie". Met
hangende pootjes zweeg de GRfractie. Ik had graag wat fundamenteler kritiek
gehoord (zie boven). Misschien kan de PSfractie er nog wat mee?

Henk Vreekamp, Utrecht

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********