Submission ergens te zien?

[Bart Meerdink]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Mark Giebels wrote:
> REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl
>
> Beste Bart,
>
> Eens dat deze film te zien moet zijn via Internet. Ik heb echter de
> indruk dat het meer om uitzendrechten gaat dan om censuur.

In het NRC van 8 nov (zie artikel onderaan) kregen ze de vinger er niet
helemaal achter, maar ik heb er geen goed gevoel over.
>
> Heb de film ook gezien en vond hem zeker interessant, van redelijk
> niveau, maar wat er gezegd werd was geenszins nieuw voor mij. Dat
> 'ontsluieren' van wat er in vele moslimgezinnen gebeurt was dan denk ik
> ook niet het doel van de film. Veeleer het onsteken van een discussie
> door provocatie. En die interne discussie binnen de moslimgemeenschap is
> zeker hard nodig. Dit soort zaken moeten taboe zijn (worden) in alle
> gezinnen, families en andere gemeenschappen in NEderland, of het nou
> Turkse, MArokkaanse of bible-belt gemeenschappen zijn. Helaas is dat nog
> lang niet het geval, in al die gemeenschappen. Maar, de wet is volgens
> mij niet het probleem. Pleidooien voor strafvermindering vanwege
> eerwraak zijn ook altijd afgewezen door de rechter, bijvoorbeeld.

De vrijheid van godsdienst geeft de indruk dat alle opvattingen die men
als godsdienstig afficheert acceptabel zouden zijn. Dus ook als ze de
vrijheid van vrouwen aantasten, zoals (sommige?) godsdienstige
opvattingen binnen de islam. Die indruk moet weggenomen worden, want dat
is niet zo. En dat is een belangrijk punt, de schijnbare legitimatie van
misstanden houdt deze mede juist in stand.

> Ik heb dan ook sterke twijfels of die emancipatiestrijd ueberhaupt in
> het parlement gevoerd moet worden, zoals Hirsi Ali doet, of eigenlijk
> deed. Wat dat betreft is het niet zo vreemd dat ze nu haar prioriteiten
> nu meer buiten het parlement legt, want daar moet die strijd inderdaad
> gevoerd worden. Die fundamentalistische samenlevingen moeten veranderen,
> niet de wetgeving. Hooguit kun je een discussie voeren over scholen op
> religieuze grondslag. Of je die toestaat en of je die financiert met
> belastinggeld. Maar a.u.b. geen specifieke wetgeving voor de
> moslimimmigranten, want als liberaal heb ik een hekel aan discriminatie.

Hirsi Ali heeft als kamerlid toegang tot de media, en als er zaken
veranderd moeten worden dan is dat wel zo handig. Het gaat om het
mogelijk maken van gewenste verandering, en daarbij zijn zowel binnen
als buiten het parlement intiatieven mogelijk, al naar gelang wat werkt.

Wat mij betreft vervalt elke verwijzing naar godsdienst uit de wet, en
dus elke mogelijkheid van discriminatie op dat terrein.

Maar discriminatie is eigenlijk een heel subtiel begrip. Onderscheid
maken op grond van kenmerken waarvan 'men' vindt dat je geen onderscheid
mag maken. Zelfs als die kenmerken wel degelijk een groot en materieel
verschil maken. Het is voor mij niet onomstreden welke kenmerken onder
die ban van discriminatie moeten vallen. Fundamenteel is het weinig
effectieve symptoombestrijding, en is het beter om de oorzaken te
(h)erkennen, en weg te werken.

Het verbod op discriminatie was een belangrijk element in de sfeer van
politieke correctheid waarbij het bijv. verboden was om in misdaad
statistieken te classificeren naar land van herkomst. Een verbod om
verschil te maken waar wel degelijk essentiele verschillen bestaan is
onhoudbaar en ongezond. En dat hebben we gemerkt ook!

Bart Meerdink

> Groeten,
> Mark Giebels





Onzeker lot film Van Gogh

Geen Nederlandse omroep heeft de omstreden film Submission van Theo van
Gogh dezer dagen opnieuw vertoond. In andere landen is de belangstelling
groot.

Door onze redacteur Wubby Luyendijk

ROTTERDAM, 8 NOV. Omroepjournalisten, museumbazen en medewerkers van de
productiemaatschappij van Theo van Gogh hebben de afgelopen week druk
gediscussieerd. Onderwerp: de vraag of Submission Part I, de omstreden
korte film van de dinsdag vermoorde cineast en van de bedreigde
VVD-politica Ayaan Hirsi Ali, dezer dagen juist wel of niet opnieuw
vertoond moet worden. De film neemt stelling tegen koranteksten die
vrouwenmishandeling goedkeuren.

Het Stedelijk Museum was van plan zaterdag de film op video af te spelen
tijdens de Museumnacht. ,,Een belangrijk symbool deze week'', zei
woordvoerder Jelle Bouwhuis. ,,We willen kunnen laten zien wat we
willen.'' Maar het museum slikte dat in toen bleek hoeveel extra
veiligheidsmaatregelen moesten worden getroffen. Bouwhuis: ,,Uitermate
ingewikkeld als zomaar iedereen in- en uitloopt.''

Ook de VPRO, die de film van elf minuten eind augustus in het
televisieprogramma Zomergasten uitzond, was van plan ,,iets met
Submission te doen'', aldus een woordvoerder. Maar na vier dagen
,,hectisch discussiëren'' besloot hoofdredacteur-tv Daniëlle Lunenborg
het niet te doen. En ten slotte zagen ook de regionale omroepen RTV
Noord-Holland en RTV Utrecht af van hun plan de film dinsdag uit te zenden.

Resultaat: in Nederland wordt Submission Part I deze dagen niet
vertoond. En dat terwijl andere westerse landen zich om de
uitzendrechten zouden verdringen. Dat zegt de Amerikaanse agent van
Hirsi Ali die ook namens Column Producties, de productiemaatschappij van
Van Gogh, de filmrechten verkoopt.

Israël, Duitsland, Groot-Brittannië, Zweden, Italië, de Verenigde
Staten, Denemarken en Canada hadden de film al gekocht, zegt ze. Nadat
dinsdag Van Gogh werd vermoord, volgden Australië, Japan, Canada,
Frankrijk en Denemarken.

Is de Nederlandse terughoudendheid ook een ,,beginnend teken van
intimidatie'', waar oud-VVD-leider Frits Bolkestein gisteren op
televisie in breder verband voor waarschuwde? Is dit een voorbeeld van
,,terugtrekkende bewegingen die een gevoel van onvrijheid inluiden''
(ook Bolkestein), nu de open brief aangetroffen op het lichaam van Van
Gogh de indruk wekt dat er een verband bestaat tussen de moord op de
cineast en de film Submission?

,,Welnee'', zegt eindredacteur Marije Meerman van het VPRO-programma
Tegenlicht. ,,Het ontbreekt de VPRO aan een adhoc-actualiteitenprogramma
en mijn mensen zagen geen kans een diepgravende uitzending te brengen
met diepgravende achtergrondinformatie in de juiste context. Ik sluit
niet uit dat dat binnenkort wel lukt. De vraag is alleen: zenden we de
film uit met een discussie erna, of gaan we aan de slag met het
onderwerp koranteksten en vrouwenmishandeling? Als Hirsi Ali vanwege
haar eigen veiligheid beter niet kan komen, neig ik naar het laatste.''

Bouwhuis van het Stedelijk is aarzelender. Hij blijft met een ,,katterig
gevoel'' zitten. Dit is ,,geen toonbeeld van vrije expressie''. ,,Het
blijft merkwaardig dat uitgerekend de film van Van Gogh die de islam
bekritiseert niet wordt uitgezonden.'' Het Stedelijk gaat deze week
bekijken ,,wat we later deze maand kunnen doen. We hebben een
maatschappelijke functie.''

Nee, dan Dink Binnendijk, hoofdredacteur van RTV Noord-Holland. Hij
onderhandelde voor de regionale omroepen en wil geen antwoord geven op
de vraag of zijn terugtrekkende beweging onvrijheid inluidt.

Hij zegt: ,,Aan mij heeft het niet gelegen. Ik ben ronduit
teleurgesteld. We hadden de beveiliging al rond, ons bedrijf zou een
vesting worden.'' Hij zegt ook: ,,Ik zend uit zo snel als ik de rechten
heb.'' Want Column Produkties gaf hem woensdagmiddag toestemming de
volle elf minuten film uit te zenden, ,,als toonbeeld van vrije
expressie'', maar kwam daar zaterdagmiddag weer op terug.

Gijs van de Westelaken van Column Produkties: ,,Dat klopt. We hebben
geen toestemming gegeven Submission uit te zenden op de dag van de
crematie. Onze deal veranderde toen de details van de moord en de open
brief aan Hirsi Ali naar buiten kwamen. Toen heb ik gezegd: uitzenden
prima, maar niet op de dag van de crematie. Dat is emotioneel en
explosief.''

Maar Theo van Gogh gooide toch altijd olie op het vuur? Van de
Westelaken: ,,Dit is iets anders.''

Laat Column Producties zich zo niet intimideren? Van de Westelaken, ook
een persoonlijke vriend van de cineast: ,,Vindt u dat? Ik sta niet te
springen om hervertoning. Ik heb veel liever dat de zenders leuke films
van Theo laten zien. Submission is een duo-productie met Ayaan Hirsi Ali
en geen typische Van Gogh. Dat vond hij zelf ook: Ayaans scenario was te
lang en humorloos.''

Theodor Holman, vriend en scenarioschrijver voor Van Gogh: ,,Ik zou me
er niet happy bij voelen als de film nu herhaald werd. Submission wordt
beschouwd als een ikoon van de vrije expressie. Maar het ging Theo en
Ayaan veel meer om de boodschap: vrouwenonderdrukking in de islam. Kan
iemand mij vertellen waarom dat onderwerp in het debat maar niet aan bod
komt?''

De religieuze moord overschreeuwt helaas de boodschap van de film, zegt
de Amerikaanse agent van Hirsi Ali die niet met haar naam in de krant
staat vanwege haar veiligheid. Dat bleek gisteren ook tijdens de
vertoning van de Engelstalige film in Duitsland. De ARD gebruikte twee
fragmenten voor een achtergrondreportage en ook Spiegel tv op het Duitse
RTL besteedde er aandacht aan: ingeklemd tussen een item over de Duitse
sociale dienst en een Duits pretpark verwerkte Spiegel-tv twee
nagesynchroniseerde filmfragmenten in een straatreportage over de moord.
Geen van de uitzendingen ging in op de koranteksten die geweld tegen
vrouwen goedkeuren.

Deze week volgt ook de Deense tv met een uitzending, vertelt de agent,
met hopelijk meer aandacht voor de boodschap: ,,Zij zijn wel van plan de
volle elf minuten te laten zien.'' Israël wil ook graag snel uitzenden -
,,Ayaan heeft anderhalve week geleden in Tel Aviv een persviewing
gegeven om de context van de film te benadrukken.'' Canada is voorlopig
de hekkensluiter: daar zal de j'accuse komend voorjaar worden getoond op
het filmfestival van Ontario.

De Amerikaanse agente hoopt dat tegen die tijd de boodschap weer
centraal staat. ,,Voor de moord deed Ayaan er alles aan om de tv-zenders
achtergrondinformatie te geven over de stelling die ze in de film
betrekt. Maar na deze moord is dat veranderd. Ze kan zich nu niet meer
in het openbaar vertonen. En dan kan ze de film niet de juiste context
geven.''

Gaat de agente nog Arabische en Afrikaanse landen benaderen? ,,Wie weet.
Als ze willen, juich ik dat toe, want Ayaan wil nadrukkelijk ook binnen
de islam een discussie losmaken over koranteksten die geweld tegen
moslimvrouwen goedkeuren.''

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********