Vrije markt: ècht radicale ideeën

[Bart Meerdink]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Het denken over de vrije markt is van een zeldzame armetierigheid.

Marktpartijen willen graag vrijheid van handelen, en de utieme vorm
daarvan is als niemand weet wat je uitspookt. Het is dan ook niet
toevallig dat bedrijven -- en hun bestuurders -- zo verzot zijn op
geheimhouding.

Men durft deze wens tot geheimhouding echter niet ter discussie te
stellen, terwijl toch overduidelijk is dat gebrek aan openheid effectief
maatschapppelijk toezicht onmogelijk maakt, en we weten dat gebrek aan
toezicht altijd misstanden uitlokt. Zo is de mens nu eenmaal.

Contracten vormen de basis van alle economisch handelen. En contracten
zijn geheim. Ik heb het natuurlijk niet over standaard situaties waar je
als particulier mee te maken hebt als je iets koopt of zo, maar over
contracten tussen bedrijven onderling.

Stelling:
  "Een geheim contract staat gelijk met samenspanning tegen de markt."

Alles is mogelijk, er is geen grens aan de bedingen die men in
contracten kan opnemen: afpersing, omkoping, belasting-ontduiking,
anti-competitieve afspraken (exclusiviteit in allerlei vormen),
verhullen van verwijtbaar falen, noem maar op. Wat echt niet door de
beugel kan dekt men toe met schijnbaar legitieme maar onoverzichtelijke
constructies.

Gebrek aan juridische ervaring, geloof in goede trouw van de andere
partij, het zijn doodzonden. Onervaren partijen worden afgemaakt door de
gevestigde orde. Wie zaken probeert te doen met Microsoft gaat meestal
failliet.

Oplossing: Contracten tussen commerciële partijen zijn slechts
rechtsgeldig als ze tevoren openbaar gemaakt zijn.

Omdat dit voor alle economische partijen precies hetzelfde geldt is dit
eerlijk en rechtvaardig, en er is een 'level playing field' voor allen.
Bedrijven hebben geen recht op 'privacy'.

Deze openbaarheid van alle contracten maakt het vervolgens mogelijk om
algemeen geldende regels te hanteren over wat voor soort bedingen
rechtskracht hebben (analoog aan sommige 'onvervreemdbare rechten' van
consumenten), respectievelijk wat onredelijk belastend of
marktverstorend geacht kan worden en dus nietig is.

Volstrekte transparantie is mijn recept voor een goed functionerende
vrije markt. En waar bedrijven nu nog vanuit een machtspositie zaken
kunnen stipuleren die de vrijheid van anderen (ook: personen) om te
concurreren inperken (geheimhouding, verbod om te concurreren, ook na
beëindiging van de relatie) zal dat in de toekomst onmogelijk zijn.

Kijk, dat is nog eens wat anders dan het micro-managen van marktpartijen
door ambtelijke overheidsdiensten. Of het achter de feiten aanlopen bij
jarenlange grootschalige misstanden.

Gewoon van te voren voorkomen dat er foute zaken kunnen gebeuren.

Bart Meerdink

PS. dit is een verkennend stuk, en deze ideeën zijn geen mainsteam (ik
heb ze tenmenste nog nergens gelezen), dus een verzoek aan allen: kom
maar op met de kritiek, schiet er maar op los. Mee eens of mee oneens?
Reageer!

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********