Wilde kapitalisme helpt niet

[Nick van der Beek]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

----- Original Message -----
From: "Henk Vreekamp" <vreekamp at knoware.nl>
To: "Nick van der Beek" <Nickvdb80 at hotmail.com>
Cc: "D66" <D66 at Utrecht.nl>
Sent: Tuesday, January 07, 2003 9:18 AM
Subject: Re: Wilde kapitalisme helpt niet


> Helaas ontbreekt mij de tijd om uitvoerig op je betoog in te gaan. Kort:
>
> Wat betreft de NIC's of Five Tigers baseer ik me op m'n geheugen n.a.v.
> berichten in NRC en DT. Twee van de ergste gevolgen: veel te grote
> inkomensverschillen en instabiele marktsectoren.

Blijkbaar versta jij onder het succes van de tijgers iets anders als een
toegenomen welvaart.
Je sprak over een moeilijke conjunctuur, maar de huidige gegevens (zie b.v.
The Economist) anders vermoeden.

Dat er inkomensongelijkheid is doet niet af aan het succes. Immers, dat is
een economisch politieke keuze, en wie zijn wij om onze verdeling als
optimale maatstaf te hanteren in de beoordeling van andere landen? Ik moet
er niet aan denken dat anderen dat bij ons doen. Denk hierbij ook eens aan
het Subsidiariteitsprinciepe, zoals onder andere neergelegd in artikel 5 EG
verdrag.

Feit blijft is dat de welvaart in de NIC's is toegenomen, het land als
geheel is er beter op geworden. Van handel zullen altijd sommige groepen
beter af zijn dan anderen (in een land, netto gaan beide landen er altijd op
vooruit). Niemand kan beweren dat marktwerking een "rechtvaardige" verdeling
tot stand zal brengen. Er is zelfs geen eenduidige definitie van
rechtvaardige verdeling in de economische theorie. Het feit dat er al
meerdere nobelprijzen zijn uitgereikt voor werk gedaan op dit vlak, waarbij
de conclusie enorm verschilde van Tinbergen met zijn Uniforme Nutscurven tot
Nozic met zijn bijna altijd rechtvaardige verdeling, geeft een goed
voorbeeld hiervan.
Verdeling is aldus een taak van de overheid, waarbij o.a. gewaakt moet
worden voor welvaartsvermindering door deze herverdeling. (Een toenemend
marginaal belastingtarief heeft b.v. een welvaartsverlagend effect, als
efficiente tegenhanger is wel de Poll tax voorgesteld.)

In ieder geval, verdelingsvraagstukken zeggen niets over marktwerking.
Marktwerking heeft enkel groei tot doel, zodat er wat te verdelen valt.
Zonder groei is er maar 1 optie, parasiteren op de bestaande welvaart,
totdat ook deze op is.

Over welke instabiele markten heb jij het? Ik vraag me nl. af hoe een land
zo hard kan groeien zonder goede markten.

> De ether een natuurlijk monopolie? Nou, ik dacht van niet als je het
aantal
> zendmogelijkheden gezien de golflengtes en het digitaal zenden neemt.

Over welke vorm van ethercommunicatie heb jij het? Ik heb het over mobiele
telecommunicatie op landelijke schaal.
Ik ben namelijk heel erg benieuwd hoe jij in deze sectoren om de enorme
investeringen heen wilt.


> Wat betreft de verhouding privaat-collectief: Lubbers en vooral Paars
> hebben hun heil gezocht in het oprichten van controlemechanismen als de
NMA
> etc. Die blijken dus niet (goed) te werken.

=> zie anders, het rapport Berenschot.
Verder komt de NMa voort uit de nieuwe mededingingswet, die het
verbodstelsel ten aanzien van mededingingsbeperkende afsrpaken
introduceerde. Het mag ook jou na de bouwfraude enquete duidelijk zijn dat
er welvaartsvoordelen uit een verbodstelsel voortvloeien. (Verwacht wordt
dat de kosten 10% lager liggen).
Dit is ook een mooi voorbeeld van X-inefficientie. De bouwbedrijven maken
geen overwinsten, maar door het gebrek aan concurrentie produceren ze te
duur, wat tot een verminderde welvaart leidt, en dus tot werkeloosheid en
relatief meer armoede.

>Het gaat daarbij om een
> juridisering van de economie. Ik zie daarnaast ook nog een heuse
> collectieve sector nodig om de privaten sociaal, juridisch en economisch
in
> te tomen. Een "brede' begeleiding van de privaten dus. En daar gedijen de
> privaten ook het best als we historisch even naar de Wederopbouw -periode
> en daarna kijken.

Jij hebt wel een behoorlijke paternalistische visie op de taak van de
overheid he?

Ook ik zie wel een noodzaak voor een collectieve sector, nl. daar waar de
markt niet voldoende werkt, en het overheidsfalen kleiner is dan het
marktfalen. Ook zijn er bepaalde basisvereisten voor een goede werking van
de markt, b.v. verdeling van eigendomsrechten (zie boek 3 en 5 BW, en voor
het belang ervan H. de Soto, not such a perfect world), verbod van
eigenrichting (strafrecht), eigenlijk de basisbestandsdelen van het
privaatrecht, strafrecht en staats- en bestuursrecht.

Je claim dat de privaten daar het best op gedeien kan ik niet met je delen.
De claim mist ook onderbouwing. Duidelijk is wel dat met een toegenomen
liberalisering, met name op EU-gebied, de welvaart sterk is toegenomen. Denk
aan de gemeenschappelijke goederen en dienstenmarkt, die nu een stuk beter
werken.

> Wat betreft privaten en collectieven in *een* bedrijfskolom als het
> onderwijs: productie aan de privaten (bouw, kennisuitgaven) en
> dienstverlening aan de collectieven (leerplannen, docenten, management).
> Mooi voorbeeld van gemengde economie, met soms zelf ook een onbalans,
bijv.
> als Adelmund zo snel haar beleid steeds wijzigt dat uitgevers het niet
meer
> kunnen bijbenen en te laat komen met lesmateriaal.

Onderwijs is geen voorbeeld van een gemengde economie, onderwijs is namelijk
eerder een bedrijfstak, waarbij Nederland een gemengde economie heeft.
Wel geef je duidelijk aan dat de overheid zeer goed in staat is om een markt
in de war te schoppen. Waarom niet aan de scholen over laten welke boeken ze
gebruiken, en alleen uniforme toetsen hanteren om de kwaliteit van de
scholieren/studenten te meten? Dit kost alleen maar extra geld.

Tot mijn grote spijt ga je niet echt in op mijn vragen.
Ik zal ze daarom recapituleren.
1:  Waarom zou je de overheid als onderneming niet kunnen vergelijken met
private ondernemingen?
2:  Waarom zou een grote collectieve sector voordelig zijn?
3: Wat versta jij onder een natuurlijk monopolie, en wat zie jij als
ethercommunicatie?
4: Wat versta jij onder conservatief beleid
5: Waarom stap je opeens over van groei als maatstaf voor succes naar
inkomensgelijkheid als maatstaf, waarbij je waarschijnlijk westerse normen
gebruikt bij de beoordeling van oosterse landen?
6: Gezien de welvaartstoename die meer marktwerking heeft gebracht, waarom
ben jij er dan tegen? Heb je een voorliefde voor werkelozen en armen en
vindt je dat er daarom maar zoveel mogelijk van moeten zijn?
7: Waarom zou een producent op een markt met trekken van een netwerk sector
in handen van de overheid komen te liggen terwijl het netwerk zich niet bij
haar voordoet?
8: Waarom moeten privaten per definitie worden ingetoomd? Is het niet beter
om te zeggen dat daar moet worden opgetreden waar de markt faalt, of waar
opgetreden moet worden om marktwerking an sich mogelijk te maken?
9: Denk jij dat de algemeene mening is dat marktwerking een optimale
verdeling tot stand zou kunnen brengen, en zo ja, waarom?
10: Hoe denk jij dat met de grote van de overheid moet worden omgegaan
t.a.v. het bestaand van X-inefficientie, welke daadwerkelijk is aangetoond
en enorme negatieve gevolgen heeft voor de werlvaart (lees de werkeloosheid
en armoede vergroot).

Neem maar je tijd, zodat je deze vragen echt kun beantwoorden. Ik heb geen
haast.

Groeten,

Nick van der Beek.

>
> At 22:29 6-1-03 +0100, you wrote:
> >REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl
> >
> >Beste Henk,
> >
> >Bedankt voor je reactie. Ik had nog enkele vragen en opmerkingen naar
> >aanleiding van je Email.
> >
> >1. Onder 'wilde kapitalisme', versta ik het neoliberalisme naar
> >Norod-Amerikaans model dat de marktwerking ziet als oplossing van alles.
Ik
> >hoef in dit verband slechts te wijzen op de asymmetrie in de
> >gezondheidszorg daar. Kortom, het Paars van zalm en vooral Jorritsma.
> >
> >NB: In de VS is wel sprake van een gemengd systeem, al misschien niet in
de
> >mate die jij prettig vindt (daarom wonen wij ook hier, en niet daar,
althans
> >volgens Thiebout (zie het concept van "voting with the feet")
> >Dus waar leg jij de grens, of is dit iets "gevoelsmatigs"?
> >
> >2. Wat betreft het falen van het neoliberalisme in Latijns-Amerika baseer
> >ik me slechts op een bekend economisch instituut en haar rapporteur. Ik
ben
> >het er overigens wel mee eens.
> >
> >NB: Heb je de vindplaats nog? Ik ben wel geinterreseerd in het rapport.
> >Op de site kon ik het zo 1,2,3 niet vinden, maar mogelijk heb jij het
nog.
> >
> >Dat de NIC een succes zijn, blijkt achteraf erg kort door de bocht,
gezien
> >de huidige conjunctuur in ZO-Azie.
> >
> >NB: ??? Wat bedoel je hiermee?
> >
> >Deze landen groeien momenteel. Taiwan 4,8%, Zuid Korea 5,8%, Singapore
2,6%,
> >Thailand 6,0% Indonesie 3,9%.
> >Alleen Japan krimpt, en dat omdat de Overheid juist weigert meer
> >marktwerking toe te laten.
> >
> >De NIC's zijn en blijven een voorbeeld van de vruchten van liberalisering
en
> >handel. Landen die de marktwerking beperken blijken juist niet te
groeien.
> >(zie b.v. Zimbabwe, waarvan verwacht wordt dat het GDP met meer dan 10%
zal
> >dalen.)
> >
> >Verder beantwoord jij mijn vraag niet. Wat geef jij de schuld, uitvoering
of
> >idee?
> >
> >3. Waarom zou je de collectieve sector met dezelfde maatstaven willen
> >vergelijken als de private? Beide sectoren hebben verder elk iets
> >specifieks, en vullen elkaar aan zoals de verticale kolom van productie
en
> >diensten in het onderwijs aangeeft.
> >
> >NB: Waarom zou je ze niet kunnen vergelijken? Beide leveren diensten.
Beide
> >zijn ondernemingen.  Ze vullen elkaar zeer zeker niet aan, de overheid
kan
> >wel dergelijk optreden als (concurrerende) onderneming. Hierover zijn al
> >verschillende rechterlijke oordelen overheen gegaan. Als je wilt kan ik
je
> >de gegevens wel geven.
> >De vergelijking met een verticale productiekolom is tamelijk scheef. Er
zijn
> >zeer zeker wel enkele producten die de markt niet kan leveren (een
klassiek
> >voorbeeld zijn goederen met een non-rivaliserend en non-exclusief
karakter
> >in tijden van schaarste, denk b.v. aan verlichting op straat.)
> >Onderwijs kan ook door de markt geleverd worden. (hetgeen ook gebeurt,
denk
> >aan Nijerode en Stebo (laatste zit in Utrecht aan de Oude Gracht)) Een
> >bijzondere rol voor de overheid hoeft hier niet te bestaan. Zij zou zich
ook
> >tot financiering en kwaliteitseisen kunnen beperken.
> >
> >Ook de overheid moet ergens van betaald worden. Met name de overheid is
> >berucht om haar X-inefficientie. Dit betekend dat het meer geld kost,
> >waardoor er minder geld overblijft voor b.v. armoedebestrijding.
Daarnaast
> >vergroot het de werkeloosheid.
> >
> > >Dat je de PTT noemt als destijds slecht functionerende telefonische
> > >dienstverlener, laat onverlet dat de eigendom van het net collectief
dient
> > >te zijn wil de "marktwerking" ueberhaupt functioneren. Kijk maar naar
de
> > >geschiedenis van de spoorwegen met verschillende spoorbreedtes.
> > >Ethercommunicatie is daarentegen geen natuurlijk monopolie.
> >
> >NB: Je beantwoord niet de vraag waarom productiemaatschappijen in handen
van
> >de staat moeten zijn. Dat het netwerk in andere handen dan dan de
producent
> >misbruik van een economische machtspositie uitlokt is duidelijk. Wel maak
je
> >duidelijk dat je met me eens bent dat productie door een overheidsbedrijf
> >zeer zeker niet tot een goed resultaat hoeft te leiden en dat introductie
> >van marktwerking een zeer positief effect kan hebben.
> >
> >Ethercommunicatie is wel een natuurlijk monopolie. Een natuurlijk
monopolie
> >kenmerkt zich (klassiek) door een L-vormige kosten curve (zie b.v.
Robbins,
> >1928). Met ethercommunicatie zijn enorme vaste kosten gemoeid, er moet
eerst
> >een netwerk zijn voordat er gebruik van gemaakt kan worden. Ook moeten
een
> >distributienetwerk opgezet worden, reclame gemaakt worden enz enz enz.
> >Dit zijn vaste kosten, het leveren van een belminuut brengt daardoor zeer
> >weinig variabele kosten met zich mee. Ethercommunicatie is derhalve wel
> >zeker een netwerk sector, en heeft zelf trekken van een natuurlijk
> >monopolie.
> >
> >Het bijzondere van ethernetcommunicatie is dat daar competition between
> >networks mogelijk is, theoretisch gezien het beste mededingingsmodel voor
> >netwerksectoren.
> >
> >4. Je opmerkingen over de energiesector kan ik niet beoordelen.
> >NB: als je wilt kan ik je wel wat kamerstukken mailen.
> >
> >5. In een laagconjunctuur stijgt de werkgelegenheid in de collectieve
> >sector meestal relatief en vaak ook absoluut. Daar is sociaal toch niks
> >tegen, het zegt wel iets over het "fantastische" van de marktwerking.
> >
> >NB: Over de sociale gewenstheid kan wel zeker iets gezegd worden. Een
grote
> >collectieve sector remt economische groei (lees; werkgelegenheid). In
zekere
> >mate zorgt een grote economische sector dus voor werk voor enkelen
> >(ambtenaren), ten koste van vele anderen (werknemers).
> >
> >De groei van de collectieve sector zegt niets over de fantastische
> >marktwerking. De groei van de welvaart van de afgelopen honderd jaar
> >daarentegen wel. Uiteindelijk heeft de marktwerking ervoor gezorgd dat er
> >meer voor iedereen is. (mensen hebben nog wel eens de neiging dit
"detail"
> >te vergeten)
> >Van overheidsingrijpen kunnen we over het algemeen zeggen dat vandaag de
dag
> >we voornamelijk enorme wachttijden en wachtlijsten hebben, matige
> >onderwijsvoorzieningen, een enorm verstoorde landbouwmarkt met extreme
> >armoede in de derde wereld als gevolg, een stroperige arbeidsmarkt,
> >overvolle wegen, een vaste boekenprijs, enz enz enz.
> >Al heeft ook overheidsingrijpen daar waar het gerechtvaardigd is zeker
wel
> >haar vruchten afgeworpen, met name daar waar de markt niet goed kan
werken.
> >Naar mijn mening is en blijft het zo dat de overheid alleen daar moet
> >ingrijpen waar het overheidsfalen kleiner is dan het marktfalen.
> >
> >6. Met "domkoppen" bedoel ik dogmatici ter linker- en rechterzijde die de
> >kop in het zand steken voor onwelgevallige ontwikkelingen.
> >NB Is dat geen menselijke eigenschap? Dat maakt iemand toch niet dom?
> >
> >Die bijv. de
> >"liberaal" willen uithangen, maar eigenlijk gewoon conservatief zijn in
> >economisch beleid.
> >NB: Wat versta jij onder conservatief beleid? Is Neo-liberaal beleid niet
> >juist liberaal?
> >
> >Mensen in D66 die lange tijd babbelen over de Nieuwe
> >Economie, maar als het misloopt geen zelfkritiek leveren. Om maar iets te
> >noemen.
> >
> >NB: Zou jij dat wel doen als je het fout had?
> >
> >
> >Vriendelijke groeten en nog de beste wensen,
> >
> >Nick van der Beek
> >
> >**********
> >Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst
> >(D66 at nic.surfnet.nl).
> >Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het
> >tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
> >Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het
> >tekstveld alleen: SIGNOFF D66
> >Het on-line archief is te vinden op:
> >http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
> >**********
>

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********