Over Sturen en Bijsturen

[Ad Huikeshoven]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Joris,

Het doet me deugt dat je interesse in economie zover reikt dat jezelfs
in je eerste jaar daar een vak over gevolgd hebt. Het 'publieke debat'
over wel of geen privatisering is naar mijn smaak thans te plat, te
populistisch en te zeer inspelend op negatieve sentimenten. Iemand die
liberaal van gedachte is, met een sociaal gevoel, is voor vrijheid - in
alle opzichten - , is voor een sterke overheid, is voor markthervorming
en is voor herverdeling. 

'Socialisten' (tussen aanhalingstekens, want ik karikaturiseer nu
bewust) zijn tegen vrijheid, tegen ondernemingen, en voor een overheid
die de gehele economie domineert, zodat uiteindelijk iederen in dienst
van de overheid werkt. De voormalige Sovjet-Unie zou daar op hebben
kunnen lijken.

'Vrije-markt ideologen' (tussen aanhalingstekens, want ik karikaturiseer
nu bewust) zijn voor vrijheid en tegen iedere vorm van
overheidsbemoeienis. Sommige inwoners van de V.S. zien dat als hun
ideaal. In dit geval gaat het gezegde van Hobbes op, voor een dergelijke
samenleving: 'Life will be brute, nasty and short.'

Persoonlijk reken ik het niet tot de overheidstaken om een commercieel
bedrijf te runnen en ik zie de overheid ook liever niet als
aandeelhouder. Ik acht UPC, KPN, NS en AAS tot commerciële bedrijven.
Laat de werknemers in een commercieel bedrijf het lekker zelf uitzoeken
hoe ze de tent runnen, en bemoei je daar als overheid zo min mogelijk
mee. De overheid heeft uiteraard als primaire taken veiligheid en
openbare orde - en zal er op dienen toe te zien dat commerciële
bedrijven evenmin als natuurlijke personen de veiligheid of de openbare
orde compromitteren. 

En maken de jongens en meisjes in een commercieel bedrijf grove
strategische blunders dan hebben die jongens en meisjes daar
uiteindelijk het meeste last van, denk aan Daf, denk aan Fokker.
Schiphol heeft alles wat een stad heeft, behalve inwoners. Het is een
groot bedrijventerrein. De NV Luchthaven Schiphol exploiteert grond en
exploiteert een idee. 

Dat idee is om de 'terminals' op de luchthaven in één hand te houden en
zo onafhankelijk mogelijk van de luchtvaartmaatschappijen. De 'terminal'
bedient alle luchtvaartmaatschappijen op gelijke condities. Dit in
tegenstelling tot de meeste luchthavens in de VS, waar iedere
luchtvaartmaatschappij zijn eigen terminal heeft. 

De terminal biedt diverse grote gemeenschappelijke systemen aan om de
luchtvaartmaatschappijen van zo optimaal mogelijk van dienst te zijn.
Dat optimale zowel wat betreft de kwaliteit van de dienstverlening als
wat betreft de prijs. Schiphol buit schaalvoordelen uit op de terminal,
bijvoorbeeld met één bagageafhandelingssysteem, voor betere service
tegen lagere kosten. Ze doen dat echt heel veel beter en heel veel
goedkoper dan de meeste luchthavens van vergelijkbare omvang in de hele
wereld.  

Joris, je schreef:
Dat stuk over sturen en bijsturen..... Leuk gevonden en je hebt
gelijk...
>> Joris, zoek eerst eens op uit welk program 'stuur in plaats van roei'
nu eigenlijk komt ... 

Joris, je schreef:
Maar ik reageerde meer op het idee achter dat stukje. Je suggereert dat
ik
zomaar vind dat een staatsmonopolie beter is dan een privaat monopolie. 
>> Die suggestie wekte en die suggestie neem je nu weer weg. Toch vraag
je herhaalt waarom een privaat monopolie beter zou zijn dan een
staatsmonopolie en je verdedigt staatsmonopolies. Je drukt míj in een
hoek alsof ik zou pleiten voor privaat monopolies. Dat doe ik niet. 

Ik pleit voor marktwerking binnen kaders gesteld door de overheid. Een
privaat Schiphol is nog geen privaat monopolie. Ten eerste is monopolie
hier een karikatuur in zijn oversimplificatie om een hele reeks van
argumenten en op ieder van die argumenten ben je nog niet ingegaan.
Schiphol als luchthaven is hooguit een lokaal monopolie. Voor mij liggen
de luchthavens bij Brussel en Düsseldorf heel dicht bij me in de buurt.
Vergelijk het met drie warme bakkers bij jouw in de buurt: ook drie
lokale monopolisten in warme broodjes.


Joris je schreef:
En met zulke argumenten, mij in een hoek dringen, overtuig je mij niet
van
mijn ongelijk...... Misschien heb ik wel ongelijk maar ik ben er
vooralsnog
niet van overtuigd. Wat is er zo positief aan een privaat monopolie? leg
me
dat nu eens uit. En dit in tegenstelling tot een staatsmonopolie
natuurlijk. Dus nu geen argumenten gebruiken dat bij concurrentie de
prijs/kwaliteitsverhouding beter zal zijn of dat bedrijven zich sneller
aanpassen etc dan een staatsbedrijf. Want dat zijn allemaal verschillen
tussen een bedrijf dat in een markt opereert en een staatsbedrijf. We
hebben het over twee verschillende monopolies, waarbij beide
organisaties
geen prikkel van de markt hebben....

Joris, daar raak je een punt: is er sprake van prikkels uit de markt?
Voor prikkels uit de markt is het mijns inziens voldoende dat er
transacties zijn met afnemers: de een levert een product (dat kan een
goed of een dienst zijn, het zou zelfs het aanbod van arbeid kunnen
zijn, paar jaar terug heeft een economist een Nobelprijs gekregen voor
zijn modellering van transacties op de huwelijks-'markt' ...), de ander
levert een tegenprestatie (het product 'geld' bijvoorbeeld, of een
andere categorie 'product'). Die situatie levert reeds voldoende
prikkels uit de markt: de keuzevrijheid van 'afnemers' om NIET af te
nemen, bijvoorbeeld. 

In de theorie van barrière-markten is er nog een andere
concurrentie-prikkel, namelijk potentiële concurrentie: iemand die
geloofwaardig dreigt de hele markt van de zittende aanbieder over te
nemen. Vervolgens kan de zittende aanbieder die dreiging in een
barrière-markt alleen afwenden door minimalisatie van de toekomstige
kostprijs en via productinnovatie te zorgen dat de klanten ook in de
toekomst optimaal tevreden zijn. Dat alles heeft met 'verzonken
investeringen' te maken. 'Linux' heeft 'Windows' nog niet verslagen,
maar de dreiging van 'Linux' is voor 'Windows' groot genoeg om te zorgen
dat Microsoft miljarden dollars per jaar investeert in R&D ten behoeve
van een operating system dat voldoet aan de wensen van de klanten van
Microsoft, en 'gebruiksgemak' staat daarbij kennelijk boven
'stabiliteit'. Ook bij Microsoft krijgt de klant waar ie om vraagt ...

Joris, lees eens alle drie de delen van de samenvatting van het
proefschrift van Van Witteloostuijn, voor de nuances en het begrip.

>AH: >>>>>>worden. Mijn bezwaar is dat er mensen zijn die willen gaan
roeien
zonder dat ze tevoren een koers of richting hebben bepaald. Waar willen
we met zijn allen heen? Wat willen we we wel met zijn allen in dit
landje?
>Joris:Dat is ook mijn grote zorg...... Waar wil jij heen met dit
landje?

Joris, dat staat wat mij betreft in het D66 program, gratis te
downloaden van www.d66.nl ;) Op de korte termijn 13.000 D66-leden zien
te mobiliseren voor een campagne om op 15 mei een fors aantal zetels te
winnen, in plaats van te verliezen. Realiseren van vrijheid, realiseren
van democratie én de zwakkeren in de samenleving niet in de steek laten.
Integer bestuur in een veilig land. En ruimte om te wonen: een half
miljoen gezinnen is in Nederland op zoek naar een vrijstaande woning of
tweekapper die ze in zijn geheel zelf willen betalen en waar ze geen
overheissubsidie bij nodig hebben, maar ook in de Vijfde Nota RO is er
geen ruimte aangewezen om aan die woonvraag te voldoen en blijft de
gerantsoeneerdebouwproductie ver achter bij de vraag. De Noord-Oost
Polder is leeg, Drente is leeg. Ruimte zat voor een mooie stad of 2, 3,
4, 5 of 6.

>>>>"Privaat monopolies zijn een gevaar", bijvoorbeeld. Een gevaar voor
wat?

Joris schreef:
Gevaar? Nou meer een onwenselijke situatie vergeleken bij
staatsmonopolies.
Ten minste dat kan het geval zijn. Ik ben geen Schipholexpert zoals al
eerder gezegd. Ik zou niet zeggen dat de wereld vergaat als Schiphol een
privaat monopolie zal worden. Maar waarom wil je er eigenlijk een
privaat
monopolie van maken.
>>> Dat wil ik niet. Ik stel alleen voor dat de Staat de aandeeltjes op
de beurs verkoopt en een stukje staatsschuld aflost. Nog steeds is het
woord 'privaat monopolie' hier niet direct van toepassing.
>>>>Wat is er zo erg aan? En voordat je gilt: deugt je analyse van de
situatie wel?
Joris:
Wat is er zo positief aan? 

Nog belangrijker is dat als je iets wilt dat je
moet kunnen uitleggen waarom je iets wilt. Dat je een visie moet hebben
waarom je iets wilt veranderen. Waarom wil je het beleid inzake Schiphol
veranderen. Wat gaat er nu zo slecht dat beter kan en wat zijn de
opties.
Maar ook kijken naar de eventuele negatieve gevolgen daarvan (negatieve
externaliteiten meen ik me te herinneren).

En voordat je gilt dat iets moet veranderen. Deugt je analyse wel. We
waren
het er al over eens zoals we beiden constateerden dat het een monopolie
zal
blijven. Wat voor positieve punten gaan er ontstaan als het een privaat
monopolie zal worden?

Joris, je hebt werkelijk geen enkel argument tegen privaat monopolies
hierboven ingebracht. Ik stel helemaal geen verandering van het beleid
van de directie van N.V. Luchthaven Schiphol voor. Dat beleid wordt het
beste voortgezet als de toezegging uit het verleden wordt nagekomen dat
op termijn de aandelen van de staat verkocht worden. Dan ontstaat GEEN
privaat monopolie, WEL een beursgenoteerd concern. 

En als dat concern verder wil gaan met investeren heeft ze ruimere
toegang tot de kapitaalmarkten dan met de Staat als enig aandeelhouder.
Het wordt dan ook makkelijker om de luchthaven bij Milaan over te kopen,
als ze dat zouden willen, om bijvoorbeeld hun grootste klant beter van
dienst te kunnen zijn. Andere partijen willen wijziging van het beleid
van de directie van de luchthaven, zonder er bij te zeggen wat ze
willen. En omdat het verkiezingstijd is en het lekker populistisch bekt
wordt de beursgang van Schiphol geblokkeerd. 


Met vriendelijke groeten,

Ad Huikeshoven
Vondelstraat 33
2513 EN  's-Gravenhage
telefoon/fax +31(070)3608510


-----Oorspronkelijk bericht-----
Van: Discussielijst over D66 [mailto:D66 at NIC.SURFNET.NL] Namens Joris
van den Wittenboer
Verzonden: Saturday, March 23, 2002 1:40 PM
Aan: D66 at NIC.SURFNET.NL
Onderwerp: Re: Over Sturen en Bijsturen

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Ad,


Groet Joris

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst
(D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het
tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het
tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op:
http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********