Stemmen: een radicaal ander perspectief

[Bart Meerdink]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

 > Ehhh, wat is SAYS?

Sorry, ik had een afkorting voor een typische ontvanger van
kies-mandaten verzonnen (SAYS=Stichting At Your Service). Opinion leader
is ook een term in die richting.


 >> Ik denk dat het eerder goed dan slecht is als 'lobby-ers' zich op de
opinion-leaders concentreren, en dat die vervolgens als filter fungeren
voor dat deel van de kiezers dat inhoudelijk in dat onderwerp
geinteresseerd is.

 > Ja, lobbyisten (en die komen zeer zeker niet alleen van het
bedrijfsleven) hebben daar zeer zeker een belangrijk nut. Maar als
systeem is het wat mij betreft alleen aanvaardbaar als die
opinion-leaders dan vervolgens wel gedwongen zijn om uit te leggen
waarom ze een bepaald standpunt hebben. In jouw systeem zijn de
opinion-leaders (die dan dus stemmen voor degenen die hen gemandateerd
hebben) daar even veel of weinig toe gedwongen als in het huidige.

Hoe denk je dat SAYS de mandaten op zich verzamelt (en weet vast te
houden)? De kiezer kan op elk moment zelf weer gaan stemmen of een ander
een mandaat geven.


 > In een semi-directe democratie (*) hebben kiezers, net als in het
jouwe, de keus wat ze doen: ofwel ze stoppen er geen moeite in en volgen
klakkeloos het advies van een opinion-leader die ze vertrouwen, ofwel ze
verdiepen zich in de argumenten van de opinion-leader(s). Het verschil
tussen jouw systeem en een semi-directe democratie is alleen dat in de
laatste, opinion-leaders gedwongen zijn hun argumenten van de daken te
schreeuwen omdat het nog steeds de kiezers zijn die fysiek dat kruisje
moeten zetten in het stemhokje.

 > (*) Semi-directe democratie = een systeem à la het Zwitserse, i.e. in
principe worden besluiten genomen door de gekozen
volksvertegenwoordiging, maar de bevolking heeft via laagdrempelige
referenda en volksinitiatieven te allen tijde de mogelijkheid om dat
mandaat tijdelijk weer in trekken en zelf te besluiten.

Het referendum is een volstrekt verouderde niet-effectieve democratische
procedure. Omslachtig, manipuleerbaar, duur, grofmazig, ongenuanceerd.
Geschikt voor de vuilnishoop van de geschiedenis. Luister je, D66?

Een volks-initiatief, in die zin dat een voorstel of onderwerp op de
politieke agenda geplaatst wordt past zeker in mijn model. Maar in een
goed functionerende democratie gaat dat vanzelf goed, ook zonder formele
wettelijke basis.

De essentie is, dat er een systeem komt dat optimaal functioneert in het
licht van het gegeven dat de gemiddelde burger wel wat beters te doen
heeft dan zich steeds bezig te houden met zaken waar met een
oppervlakkig oordeel geen recht aan gedaan kan worden.


 >> Ik denk dat het aan eenieder vrij moet staan om (indien nodig per
onderwerp) te beslissen wat men openbaar maakt. Juist 'opinion-leaders'
kunnen aan zware externe druk blootstaan en hebben net zoals de burger
recht op stem-geheim.

 > Daar ben ik het dus *absoluut* niet mee eens. Voor opinion-leaders
met gemandateerde stemmen geldt precies hetzelfde als nu voor
volksvertegenwoordigers: hun stemgedrag dient te allen tijde openbaar te
zijn. Geen enkele uitzondering daarop.

Dit ligt een beetje genuanceerd. Het is van essentieel belang dat de
kiezer zijn stem in het geheim mag uitbrengen. En als je op dit moment
iemand machtigt dan is die stem nog steeds voor iedereen geheim, ook
voor degene die de machtiging afgaf! En ook de ontvanger van
machtigingen moet die machtiging anoniem door kunnen geven. Anders
liggen afpersing en omkoping weer op de loer. Ik stel me altijd voor dat
een goed systeem uiteindelijk ook in Zimbabwe onder Mugabe effectief
moet kunnen werken.

Daar staat tegenover dat het moeilijk is om mandaten te verzamelen als
je niet duidelijk genoeg bent. Ik kan niet zeggen dat ik in die afweging
de wijsheid in pacht heb. Waar nodig kan misschien het scheppen van
'stem-robots' met een voorspelbaar gedrag (maar uiteraard immuun tegen
pressie) nuttig zijn.

Bart Meerdink

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********