RE: "Brinkhorst maakt politiek voor de bühne"

[Herman Beun]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

John Stuurman schreef:

> "Laurens-Jan Brinkhorst heeft de mond- en
> klauwzeercrisis handig gebruikt om zijn politiek
> en bestuurlijk profiel op te poetsen"  Zo begint
> het artikel in het Rotterdams Dagblad van 6
> april 2001. Voor het hele artikel
> www.d66.nl/afdeling/beijer

Tja. "Vind je ook niet dat Brinkhorst de crisis krachtdadig
aanpakt?" -"Nou, jawel, maar die krachtdadige aanpak dient natuurlijk
alleen maar om handig zijn politiek en bestuurlijk profiel op te
poetsen." De journaliste zal wel van een andere partij lid zijn zeker?

Feit is dat ze de Europese klepel toch niet helemaal gevonden lijkt te
hebben. We gaan het rijtje even af:

===
"De concessies van de Europese Commissie waar hij steeds mee loopt te
pronken zijn in werkelijkheid versoepelingen die de Commissie al lang
toestaat. Noodvaccinaties zijn al lang officieel toegestaan, dus de show
die Kok en Brinkhorst in Zweden opvoerden was alleen voor binnenlands
gebruik."
===

Hier lopen drie dingen door elkaar:

1) Ja, art. 13-3 van de EU-richtlijn waarin het non-vaccinatiebeleid is
vastgelegd (90/423/EEG) biedt inderdaad een mogelijkheid om
noodvaccinaties toe te passen. Echter, dit mag pas "in extreme situaties
waarin de epizooëtie zich op grote schaal dreigt te verspreiden". Verder
moet de betrokken lidstaat toestemming vragen aan de Europese Commissie,
die dat op haar beurt weer moet laten toetsen door het Permanent
Veterinair Comité waarin de lidstaten vertegenwoordigd zijn.
Noodvaccinatie is dus beslist niet iets waartoe een lidstaat zomaar op
eigen houtje mag overgaan.

2) Bij de bestrijding van de crisis _op dit moment_ kan Brinkhorst
natuurlijk niet veel meer doen dan de mogelijkheden van de bestaande
wetgeving zo goed mogelijk benutten (zie bv onder 1). Zou hij dat immers
niet doen, dan sloot de rest van de EU-landen (en de rest van de wereld)
onmiddellijk zijn grenzen voor onze export en zou een aanzienlijk groter
deel van de veestapel moeten worden afgemaakt dan nu. Parallel daaraan,
maar dat is dus meer voor de langere termijn, wordt natuurlijk gewerkt
aan een herziening van het bestaande landbouwbeleid inclusief het
non-vaccinatiebeleid bij MKZ. Brinkhorst roept al sinds zijn aantreden
als minister dat die er moet komen, maar stond daar tot voor kort
vrijwel alleen in. Sinds er in Duitsland een groene minister zit en
sinds het uitbreken van het vierde voedselschandaal op rij (varkenspest,
dioxine, BSE en nu MKZ) lijkt er enige beweging te ontstaan, maar de
tegenstand in de rest van de EU (trouwens ook van de Nederlandse
landbouworganisaties) is nog steeds aanzienlijk. Kok en Brinkhorst
hebben in Stockholm gepleit voor herziening van het non-vaccinatiebeleid
en, meer algemeen, voor het totaal omsmeden van het Europees
landbouwbeleid. Zoiets gaat nu eenmaal makkelijker als het ijzer heet
is. Wie dat interpreteert als een "show ... voor binnenlands gebruik"
begrijpt erg weinig van Europese besluitvorming. Niet erg, normaliter,
maar wel als je een journalist bent die daarover een mening denkt te
hebben.

3) Dat brengt ons bij het laatste punt: wie beslist? De regels van het
Europees landbouwbeleid worden vastgesteld door de Raad van Ministers,
vandaar de activiteiten van Brinkhorst bij zijn Europese collega's. De
Raad stemt over deze zaken bij meerderheid of gekwalificeerde
meerderheid, het Europees Parlement heeft hier geen
mede-besluitvormingsrecht (co-decisie) zoals bij de meeste andere
Europese wetgeving. Meerderheidsbesluitvorming in de achter gesloten
deuren opererende Raad betekent dat ook de nationale parlementen geen
directe invloed hebben - gecombineerd met het ontbreken (voor o.a.
landbouw) van co-decisie voor het EP levert dat het beroemde
"democratisch gat" in Europa (dat door het Verdrag van Nice nog eens een
stukje groter is gemaakt!). In de Raad beslissen ministers van landbouw
over landbouwzaken. Door de "ondeelbaarheid van de Raad" kunnen
ministers van milieu of financiën die besluiten achteraf niet meer
terugdraaien. Er is door deze compartimentering binnen de Raad dus geen
algemene belangenafweging. Dit is een van de redenen waarom het Europees
landbouwbeleid zo volledig los kon raken van de werkelijkheid.

Natuurlijk hebben de nationale ministers naast hun ministersjob thuis
geen tijd om zich vol overgave te wijden aan de taak van Europees
Eerste-Kamerlid die ze in de Raad vervullen. Het meeste werk en
onderhandelen doen ambtenaren voor hen in een soort permanente
aflevering van Yes Minister: dit zijn ambtenaren van de nationale
ministeries in zgn. Raadswerkgroepen, en permanent gestationeerde
ambtenaren bij CoRePer (het comité van permanente vertegenwoordigers van
de lidstaten). Daarnaast zijn er nog allerlei pressiegroepen actief, met
name de invloed van de boerenlobby verenigd in COPA is berucht in
Brussel.

De tranen van de Nederlandse boeren en hun organisaties, en de
plotselinge media-activiteit van het CDA, zijn daardoor op zijn minst
nogal dubieus te noemen: Zowel de boerenorganisaties als
christen-democratische ministers hebben immers tientallen jaren lang het
landbouwbeleid in Nederland en de EU vormgegeven. De Nederlandse
regering heeft destijds vóór invoering van het non-vaccinatiebeleid
gestemd in de Raad (België stemde wel tegen), en zelfs aangedrongen op
versnelde invoering ervan! Waar zijn dus de boeren met spandoeken "Braks
en Bukman, bedankt voor dit non-vaccinatiebeleid"? Je mag toch hopen dat
de boerenstand zo verstandig is om de volgende keer massaal D66 te
stemmen...

De Commissie heeft bij de uitvoering van het op deze manier vastgestelde
beleid niet zo heel veel speelruimte, althans veel minder dan een
nationale regering. Zelfs al was Paul Rosenmöller, en niet David Byrne,
nu de verantwoordelijke eurocommissaris geweest, dan nog had hij op dit
moment weinig anders kunnen doen dan het rigide non-vaccinatiebeleid
uitvoeren. De reden: deed hij dit niet, dan werd hij onmiddellijk door
een van de andere lidstaten voor de rechter gesleept. En ook bij het
verlenen van toestemming voor vaccinaties had hij niet om de lidstaten
heen gekund: Het Permanent Veterinair Comité (PVC) moet dit soort
beslissingen van de Commissie goedkeuren, en dit bestaat uit nationale
ambtenaren die handelen op instructies van hun respectievelijke
regeringen.

===
"Dinsdag presenteerde Brinkhorst zijn volgende open deur. De vaccinatie
van 115000 dieren en de mogelijke redding van 54000 runderen werd als
een belangrijke doorbraak gepresenteerd. Brinkhorst had dat toch maar
mooi klaargespeeld in Brussel. De Britten hadden dezelfde toezegging,
vaccineren zonder ruiming, echter al twee weken eerder gekregen."
===

De omstandigheden in Nederland en het Verenigd Koninkrijk zijn volstrekt
verschillend. Tussen de uitbraak in het VK en die in Nederland zat bijna
een maand. Nederland is dichtbevolkt, zowel met vee als met mensen, wat
verspreiding van een epidemie gemakkelijker maakt. Toch ligt na
tweeëneenhalve week MKZ het aantal gevallen in Nederland nog maar op
15 - in het VK lag dat na dezelfde periode op 150, vandaag zelfs al op
1105. Niettemin was Nederland het eerste land dat verzocht om
toestemming voor noodvaccinaties - op dezelfde dag dat de eerste
gevallen waren bevestigd (21 maart) en enkele dagen later werd daar al
mee begonnen.

Ondertussen neemt in het VK, ondanks bezweringen van de Britse regering
dat de zaak bijna onder controle is, het aantal nieuwe MKZ-gevallen nog
steeds exponentieel toe. MKZ komt daar vooral voor onder schapen,
waarbij de ziekteverschijnselen vaak moeilijk zijn waar te nemen. Dat
maakt het gevaarlijk om alleen te vertrouwen op ruimen, en verstandig om
in een groter gebied het vee in te enten. Toen de Britse regering op 28
maart, na vijf weken MKZ, eindelijk verzocht om op grote schaal te mogen
vaccineren (waarbij ingeënt vee zou worden gemerkt en alleen binnen de
eigen regio verkocht) was dat dan ook in ieder geval rijkelijk laat. Dat
Nederland, waar de situatie heel wat minder nijpend is dan in het VK, nu
dezelfde toestemming heeft gekregen is opmerkelijk. Zeker gezien
commissaris Byrne dinsdag in het Europees Parlement nog zei dat de
toestand in het VK en in Nederland heel verschillend was en dat daarom
het VK wel, en Nederland niet tot inenten zonder ruimen mocht overgaan.
De Commissie is diezelfde dag kennelijk nog van mening veranderd - dat
lijkt me toch wel een Nederlands succes.

-------------------------------------------------------------
Herman Beun                  http://www.bigfoot.com/~hermanb/
HermanB at bigfoot.com                       Brussel, Vlaanderen
-------------------------------------------------------------
European Parliament, ELDR (NL-D66), http://www.vanderlaan.net
-------------------------------------------------------------
*representative democracy is a contradiction in 4 year terms*
-------------------------------------------------------------

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********