Gekozen magistratuur

[Chido Houbraken]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Waarde Lijsters,

Onderstaand een poging om weer eens een radicale en/of theoretische discussie
over iets bestuurlijks op te starten. Het bericht is wat langer dan gemiddeld
geworden.

Onderstaande uitspraak vond ik op de site van Herman Beun
(http://www.bigfoot.com/~hermanb/):
(Overigens hier schandalig uit het verband gerukt, aangezien de pagina over
rechtstreekse danwel representatieve democratie m.b.t. de wetgevende macht
gaat en niet over de magistratuur. Voor de volledige context:
http://home-1.worldonline.nl/~chbeun/ddswiss.html , ergens halverwege).

Herman Beun:
(...)
I have no reasons to assume that judgment by jury does worse than the Dutch
system with appointed judges and no jury.
(...)

Op zich vind ik de discussie over het kiezen tussen een jury-systeem en een
benoemde rechter niet zo interessant. In de praktijk heb ik, denk ik, liever
een kundige rechter tegenover me dan een jury van 'willekeurige'
Nederlanders. De nadelen, zoals ik die uit de VS hoor, wegen voor mij niet op
tegen de nadelen van een benoemde rechter. Als iemand dat kan tegenspreken,
hoor ik het graag.

Maar misschien is er ook een tussenweg.
In sommige Amerikaanse staten wordt (in ieder geval op het niveau van iets
tussen het kantongerecht en de arrondissementsrechtbank in) zowel de rechter
als de Officier van Justitie (ovj) gekozen. Vaak dienen ze zich aan als team,
met een verkiezingsprogramma (hardere aanpak kleine criminaliteit of meer
aandacht voor fraude-zaken of soepeler beleid t.a.v. alimentatie bij
echtscheidingen of zero-tolerance bij rijden onder invloed of strikte
handhaving van het arbeidsrecht enz. enz.). Hiermee kunnen burgers voor een
aantal jaar de richting aangeven van de rechtspraak op dat niveau, zeker als
het gaat om die zaken waarin de rechter in de VS zelf recht spreekt, i.p.v.
een jury.

Het lijkt me zo aardig om dit idee eens voor Nederland uit te werken.
Als we een gekozen Wetgevende Macht hebben en we filosoferen over een gekozen
Uitvoerende Macht / Minister-President / Burgemeester, waarom dan niet een
gekozen Rechtelijke Macht?
Let wel: ik bedoel dus het huidige systeem, maar dan met een gekozen rechter,
verder niet. De ovj kan misschien beter wel een benoemd lid van het OM zijn,
dus dan als vertegenwoordiger van de Uitvoerende Macht (ok, misschien moet
daar ook wat veranderen).

Stel dat we, uitgaande van het huidige systeem, de Kantonrechters zouden
mogen kiezen. Dat is relatief de minst gevoelige keuze, aangezien het
Kantongerecht geen misdaden behandeld, maar alleen overtredingen,
arbeidsconficten, enig familierecht en claims tot een paar duizend gulden.
Dit zijn wel zaken uit het dagelijks leven waar burgers richting aan kunnen
en willen geven. Je kunt dan een rechter kiezen die bij voorbeeld zonder
pardon je een ontzegging van de rijbevoegdheid aan je broek smeert als je
onder invloed of een bepaald aantal kilometers te hard gereden hebt. Of je nu
voor je beroep afhankelijk van je rijbewijs bent of niet. In zijn of haar
kanton ben je gewoon het haasje en iedereen die er woont, kan het weten.
Als dat mogelijk moet zijn: wat zijn dan de voor- en nadelen t.o.v. het
huidige systeem en wat zouden de voorwaarden moeten zijn om het te
bewerkstelligen, ma.w. wat moet er veranderen?

Ik doe een poging m.b.t. de voorwaarden.
1. Men kan zich pas kandidaat stellen als men een bepaald examen of een
bepaalde opleiding heeft gehaald. Dit om een bepaald kennis- en
ervaringsniveau te garanderen. Het betekent dat dus niet iedereen zich
kandidaat kan stellen. Dat kan een nadeel zijn, zeker als de opleiding niet
vrijelijk toegankelijk is.
2. Er moeten strikte regels zijn over de bemoeienis van de politiek en de
partijen in het verkiezingsproces.
3. De 'verkiezingsbeloften' moeten onafhankelijk getoetst worden. Hiermee
bedoel ik dat er geen zaken in mogen staan die de taak van de rechter te
boven gaan. Echte Wetgevende of Uitvoerende zaken, ook wel politiek genoemd.

Zoals jullie lezen zijn de voorwaarden die ik opsom zeker niet volledig en
ook wat betuttelend. Dat komt omdat ik, eerlijk gezegd, erg moet wennen aan
het idee van een gekozen rechter. Het vereist een verschuiving in het kijken
naar de taak van de rechter en daar heb ik nog wat moeite mee.

Niettemin probeer ik er zo open mogelijk voor te zijn. Daarom ga ik voor- en
nadelen nog niet opnoemen, maar ik hoor ze graag van iemand anders (evenals
commentaar op de voorwaarden).

Met vriendelijke groet,

Chido Houbraken
C.Houbraken at Hilversum.nl

Dit bericht wordt beschouwd als persoonlijke correspondentie en dient als
zodanig behandeld te worden.

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********