Artikel van JD en LJF over Oostenrijk

[Boris van der Ham]

Beste D66-ers,

Vandaag en morgen staat er in een aantal GPD-bladen, waaronder de Gooi en
Eemlander en bijna alle Noordelijke kranten, een opinie-artikel van mijzelf
en Julian Rauchdobler, de voorzitter van het Oostenrijkse Liberal
Jugendforum, onze zusterorganisatie in Oostenrijk. Hierbij doe ik het
artikel ook jullie toekomen.

Met vriendelijke groet,

Boris van der Ham
Landelijk voorzitter Jonge Democraten

-------
GEVAAR OOSTENRIJK ZIT BUITEN DE REGERING

"U moet de regering afrekenen op haar daden", was de boodschap van de nieuwe
Oostenrijkse premier Schussel bij zijn regeringsverklaring. Hij zei
geschrokken te zijn van de binnenlandse en buitenlandse reacties op de
coalitie van  zijn eigen conservatief-christelijke OVP met de
rechts-radicale FPO van de populaire Jorg Haider. Schussel benadrukte dat er
geen reden voor ongerustheid is en dat zijn regering de principes van
tolerantie en democratie hoog in het vaandel heeft. Inmiddels heeft de
Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Allbright deze verklaring
aanvaard en wordt in menig commentaar gesteld dat Europa te snel is geweest
in haar reactie en daarmee Haider alleen maar in de kaart heeft gespeeld.

Er lijkt inderdaad niet veel reden voor zorg over deze regering. De nieuwe
Blauw/Zwarte coalitie zal de komende tijd zo in de spotlights staan dat ze
meer energie zullen steken in het bewijzen van hun integriteit, dan in het
voeding geven aan nog meer achterdocht. Het is niet te verwachten dat deze
regering op korte termijn enig feitelijk betwistbaar gedrag verweten zal
kunnen worden. Het echte gevaar voor de toekomst ligt eerder bij de daden
van hen die juist geen onderdeel uitmaken van de regeringsploeg.

Jorg Haider deed een meesterzet door zichzelf buiten te sluiten van enige
positie binnen de nieuwe regering. Door zijn handen vrij te houden van
directe nationale verantwoordelijkheid, verschafte hij zich een ideale
positie voor politieke profilering. Vanuit zijn post in Karinthie, waar hij
gouverneur is, kan hij zich als de perfecte criticaster van zijn eigen
coalitie ontwikkelen. Enerzijds is hij in staat commitment te tonen aan de
afspraken en compromissen met de OVP, en zich te manifesteren als een
betrouwbare regeringspartner (en mogelijk toekomstig Bondskanselier), en
anderzijds heeft hij voldoende afstand van de landelijke politiek om zijn
eigen statements te maken.  De truc om oppositie te voeren tegen de eigen
regering is al in menig coalitie-democratie  beproefd en succesvol gebleken.
Waar Europa in staat is om harde maatregelen te treffen tegen eventuele
xenofobe beleidsdaden van de nieuwe Oostenrijkse regering, kan Europa niets
beginnen tegen zoiets onbevattelijks als een xenofoob 'klimaat', gecreëerd
door een politicus aan de zijlijn.

Haider is de afgelopen jaren uitstekend in staat gebleken het wankele
evenwicht te houden tussen het vinden van acceptatie voor zijn partij en het
bevorderen van vreemdelingenhaat. Tegelijk met zijn (terechte) aanval op het
verziekte politiek systeem, slaagde hij erin om met behulp van de
boulevardpers  een klimaat te scheppen waarin zijn kwestieuze uitlatingen
over minderheden en nazisme steeds salonfähiger werden. Telkens als hij
hierop werd aangesproken, nuanceerde hij zijn uitspraken en zei hij verkeerd
begrepen te zijn. Op deze manier ontweek Haider op tactische wijze
gerechtelijke vervolging maar had hij intussen wel zijn geursporen uitgezet.

De stelling dat deze nieuwe regering slechts beoordeeld moet worden op haar
feitelijke daden is daarom wat kortzichtig. Oostenrijkers en Europeanen
moeten in hun positiebepaling tot deze regering ook meenemen in welke sfeer
ze opereert en hoe deze tot stand komt. Wanneer Haider en de zijnen de
komende jaren op afstand door kunnen werken aan het creëren van een nog
grotere voedingsbodem voor xenopobe ideeën, wordt wellicht de basis gelegd
voor kwalijke beleidsdaden in de toekomst. De geschiedenis van Haider geeft
al een verontrustend kijkje in die toekomst: in zijn eigen provincie wierp
hij blokkades op tegen nieuwe asielzoekers en vatte hij het plan om
buitenlandse ouders uit de sluiten van kinderbijslag.

Europa deed er  daarom weldegelijk verstandig aan deze partij het nadeel van
de twijfel te geven, en in hun nationale regeringsdeelname een reden te zien
de betrekkingen met die nieuwe regering op een lager pitje te zetten. Het
argument dat Europa door deze opstelling de keuze van de Oostenrijkse kiezer
niet zou respecteren, snijdt geen hout. Drieenzeventig procent van de
Oostenrijkse kiezer stemde immers niet op de partij van Haider. De Europese
Unie doet meer recht aan de opvattingen van de Oostenrijkse bevolking door
zich te baseren op de morele waarden waaruit deze, veel grotere groep
handelt, dan zich verplicht te voelen normale omgang te hebben met een
regering die wordt omringt door Haiders oncontroleerbare invloed.

De strijd tegen ongrijpbare zaken als `atmosfeer'  of 'klimaat'  is een
lastige, en kan eigenlijk alleen maar vanuit Oostenrijk zelf gevoerd worden.
Het was in dat licht opmerkelijk dat vrijwel meteen na het bekend worden van
de Europese acties, de eerste echte demonstraties werden gehouden tegen de
nieuwe regering. Was de buitenlandse druk in de periode van Kurt Waldheim
juist een reden om  hun onafhankelijkheid te onderstrepen door massaal op
hem te stemmen, nu lijkt de opstelling van de Europese Unie voor een
groeiende groep Oostenrijkers eerder een bevestiging van hetgeen ze zelf al
vonden. Dat de veertien Europese partners een duidelijke positie hebben
betrokken is voor de vele nieuwe kritische bewegingen een extra steun in de
rug om alternatieven te verzorgen voor de vele proteststemmers die Haider
achter zich kreeg. De toekomst van Oostenrijk ligt voor een belangrijk deel
in de daden die zij zullen stellen om de verziekte Oostenrijkse democratie
te hervormen zonder de geur van vreemdelingenhaat en nationalisme.

Europa doet er verstandiger aan haar waakzaamheid of sympathie vooral te
richten op de daden die buiten de Oostenrijkse regering worden verricht, dan
die daarbinnen.

Julian Rauchdobler, voorzitter van het Oostenrijkse Liberales Jugendforum,
gelieerd aan Liberales Burgerforum
Boris van der Ham, voorzitter van de Jonge Democraten, gelieerd aan D66.

______________________________________________________
Get Your Private, Free Email at http://www.hotmail.com

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********