Nederland toont zich machtsbewust in Nice: overwinning op het poldermodel

[Dries Boele]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Beste democraten,

België verwijt Kok dat hij een symboolspelletje speelde in Nice (NRC). Wel,
dat lijkt me niet onbelangrijk. Symboliek is een substantieel onderdeel van
politiek. Bovendien is het niet meer dan fair dat rekening wordt gehouden
met de verschillen in aantallen inwoners.

Het mag on-Hollands zijn hoe Kok c.s. zich hebben opgesteld, maar dat was
ook nodig. Het poldermodel werkt slechts onder specifieke omstandigheden.
Misschien wel alleen in Nederland. Zeker niet in de EU.

Een belangrijke uitkomst is niet zozeer dat Nederland nu in de
EU-ministerraad 1 stem meer heeft dan België, maar dat het principe van de
gelijkschakeling is doorbroken. Dit schept een precedent voor volgende
hervormingen.

Het was voor Duitsland nog niet opportuun om tot het uiterste te gaan, wat
dat betreft (het is immers ook gerechtigd tot meer stemgewicht, gezien het
aantal inwoners), maar dat zal een volgende keer kunnen gebeuren. Eerst wat
meer differentiatie tussen de kleine landen, later tussen de grote.

De beste uitkomst is wellicht dat Nederland niet over zich heen heeft laten
lopen. In vorige, soortgelijke bijeenkomsten (Maastricht en Amsterdam) was
Nederland de compromiszoeker. Alsof het zelf niet meedeed en slechts als een
soort buitenstaander de tegengestelde belangen van anderen zocht te
verzoenen. Politiek is niet alleen compromissen zoeken; het gaat in de
eerste plaats om belangen in een krachtenspel, `macht' geheten. Het is een
goede zaak dat Nederland heeft laten zien dat het belangen te verdedigen
heeft.

Het poldermodel dreigt ons te doen vergeten dat het een uitzonderlijk model
is en dat men elders op een andere manier politiek bedrijft. Zo'n EU-top
laat dat weer eens duidelijk zien, m.n. het optreden van Frankrijk (een land
dat gewend is aan het conflictmodel). Ook de presidentsverkiezingen in de VS
zijn wat dat betreft een openbare les in macht.

Iets anders dat door ons poldermodel een blinde vlek dreigt te worden:
tegenstand dwingt respect af. Machtsbewuste landen zoals Frankrijk hebben
meer respect voor tegenstand, harde actie en vuisten op tafel, dan voor onze
`dialogische' politiek, zoals wij gewend zijn.

Nederland heeft in Nice goed gebruik kunnen maken van de vakbondservaring
van Kok. Ook al zijn de vakbonden in Nederland nogal compromisbereid, zij
kennen ook een strijdcultuur, en die kwam nu uitstekend van pas: Kok heeft
het hard en machtsbewust gespeeld.

In de EU is het meer en meer nodig om bondgenoten te zoeken om bepaalde
dingen gedaan te krijgen, zeker wanneer de vetomogelijkheid wordt
teruggedrongen, de grote landen meer stemmen hebben en het EU-gezelschap
wordt uitgebreid. `Bondgenoot' (in Europa) en `coalitiepartner' (in NL) zijn
echter woorden die stammen uit geheel verschillende culturen. De EU zal
nooit politiek bedrijven volgens een poldermodel. Dit vergt namelijk de
bereidheid van alle partijen om in gezamenlijk overleg op zoek te gaan naar
een compromis. We hebben het afgelopen weekend kunnen zien dat die
bereidheid allerminst vanzelfsprekend is. Zij moest worden afgedwongen. De
Top in Nice was een aardige oefening voor Nederlandse politici om zich het
verschil te blijven realiseren. Hulde aan Kok!

Met vriendelijke groet,
Dries Boele

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********