van parti- naar democratie

[Mark Giebels]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

In mijn vorige mail vroeg ik om een alternatief voor de particratie.
Vorig jaar heb ik al eens het onderstaande voorstel gedaan, dat m.i.
de belangrijkste bezwaren van het huidige kiesstelsel wegneemt:

· Voor de verkiezing van de Tweede Kamer wordt een tweevoudig
stemsysteem ingevoerd. Een eerste stem gaat uit naar de politieke
stroming van zijn/haar voorkeur. Vervolgens kan de kiezer een
persoonlijk voorkeurslijstje
met kandidaten behorende bij die stroming invullen. Via het EOS
telsysteem (Enkelvoudig Overdraagbare Stem) worden de door de partij
behaalde zetels (op basis van de eerste stem) toegewezen aan de
kandidaten die het meeste vertrouwen van de kiezer hebben gekregen
(via de voorkeurslijsten).


Gedetailleerde uitleg:

· Aangezien de leden van de Tweede Kamer de vertegenwoordigers van
de kiezers zijn in onze democratie, vind ik dat de kiezers meer
invloed moeten krijgen op de samenstelling van het parlement. In de
huidige situatie bepaalt de volgorde van de door de politieke
partijen (meestal weinig democratisch) opgestelde lijsten wie er in
de Tweede Kamer zitting gaan nemen. Vanwege de hoge
voorkeursdrempels en het feit dat kiezers maar één stem mogen
uitbrengen, is de voorkeursstem praktisch onzinnig. Om de kiezer
daadwerkelijk invloed te geven, moet  het stemsysteem een goede
representatie van de voorkeuren van de kiezers opleveren. Dit kan
alleen als aan de kiezer wordt gevraagd zijn/haar voorkeurslijst met
meerdere namen van kandidaten op te stellen in de volgorde van
voorkeur. Bij 150 zetels en ongeveer 600 kandidaten is het opgeven
van 5 kandidaten echter veel te weinig om een goede representatie te
verkrijgen. Van de kiezer kan echter niet worden verwacht en
gevraagd veel meer voorkeurskandidaten op te geven. Vandaar dat de
groep waaruit men de voorkeurskandidaten selecteert sterk moet
worden verkleind. Het regionale districtenstelsel is hiervoor een
oplossing, maar heeft als nadeel dat de regionale binding voor
landelijke verkiezingen nauwelijks van belang wordt geacht door de
kiezers. Wat door de kiezers wel algemeen van belang wordt geacht is
de politieke stroming waartoe de kandidaat behoort. Daarom stellen
wij voor een eerste schifting van kandidaten op basis van
partijvoorkeur uit te voeren, waarbij we als het ware virtuele
partijdistricten rond de politieke stromingen creëren. Daarvoor is
de eerste stem bedoeld. Bijkomend voordeel is dan ook dat het
probleem van "proportionaliteit" (de partijvoorkeuren van de burgers
moeten in  evenredige mate terug te vinden zijn in het parlement) -
dat als belangrijk nadeel van het regiodistrictenstelsel wordt
gezien - hier geen rol speelt. Het aantal zetels van de virtuele
partijdistricten wordt namelijk bepaald door de aantallen kiezers
die hun eerste stem op die virtuele partijdistricten hebben
uitgebracht.Via het EOS telsysteem (Enkelvoudig Overdraagbare Stem)
kan dan vervolgens op basis van de voorkeurslijsten worden bepaald
welke personen de door de partij (stroming) behaalde zetels in de
Tweede Kamer mogen bezetten. Deze wijze van kiezen schept legio
mogelijkheden voor de kandidaten om via persoonlijke campagnes
gericht op bijvoorbeeld de  eigen regio of een bepaalde doelgroep
(bv. de dierenbescherming), een plek in de kamer te bemachtigen. Ik
geef de voorkeur aan toepassing van het EOS telsysteem boven het
traditionele Borda telsysteem, omdat uit onderzoek is gebleken dat
dit stemsysteem een veel 'betere' representatie van de
verscheidenheid aan kiezersvoorkeuren oplevert. Kandidaten die geen
lid zijn van een politieke partij kunnen zichzelf indelen bij het
virtuele partijdistrict van hun voorkeur. Dit levert geen problemen
op voor de bijbehorende politieke partijen, omdat kandidaten niet op
basis van de lijstvolgorde van de partij, maar op basis van de
lijstvolgorde van de kiezers in het parlement worden gekozen. De rol
van de politieke partijen beperkt zich dan tot het campagnevoeren
voor hun eigen kandidaten. Kandidaten van partijen liften dan wel
publicitair, maar niet meer tijdens de stemming mee met de
lijsttrekker.

--
Mark Giebels
E-mail:  m.m.t.giebels at wb.utwente.nl
URL:  http://www.wb.utwente.nl/~mark/

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********