Volkssoevereiniteit

[Hein van Meeteren]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Erik van den Muijzenberg wrote:

> > verdedigbaar dat in 1813, nadat Napoleon verslagen was (hij kwam later nog
> > even terug) , de geesten rijp waren voor een Koninkrijk der Nederlanden.
>
> De geesten van *wie*? Verdedigbaar op grond *waarvan*?

Van het `gehele volk' weten we niet zoveel wat betreft die dagen.
Opiniepeilingen en algemene verkiezingen waren er nog niet. Dus elke
uitspraak hieromtrent is een veronderstelling. Zelfs die van historici,
want ook zij hebben geen harde gegevens omtrent de `volkswil' in die
dagen. Wel is redelijk duidelijk dat Europa rijp was voor een herstel
van oude waarden. De term restauratie zegt genoeg. Naar mijn bescheiden
mening (meer heb ik niet) was er op zijn minst geen massale weerstand
tegen de invoering van het koninkrijk (behalve vanuit Belgische zijde,
maar daar lagen andere oorzaken onder).

>    'Wie eveneens goed beseft had hoe weinig vanzelfsprekend de in-
>    voering van de monarchie was, was Van Hogendorp, de voorzitter
>    van de grondwetscommissie. Van Hogendorp was een hartstochtelijk
>    orangist en tot de monarchie bekeerd, maar hij wist dat het me-
>    rendeel van de Nederlanders dat niet was.'

Op welke wijze had van Hogendorp dat gemeten?

> Dit wat uw historisch feit - Van Osta is historicus - betreft.

een autoriteitsargument. Mijn vraag blijft staan: hoe werd dat
`merendeel' gemeten? Wel weten we hoeveel mensen de koning op de been
komn brengen als hij het niet eens was met bepaalde `progressieve'
maatregelen: behoorlijke massa's. En over 1918 hadden we het al eens:
zelfs Troelstra was onder de indruk.

> Van Osta en anderen schrijven verder dat gedurende vrijwel de
> gehele 19e eeuw de aanhankelijkheid van het volk aan de Oran-
> je's ver te zoeken was.

Hoe werd dat gemeten? Of is het de mening van een historicus?

> Daar kwam pas verandering in toen
> prinses Wilhelmina zich in den lande ging voorstellen.

Zelfs al zou dat war zijn, wat ik ernstig betwijfel, maar iedere
historiscus heeft recht op zijn eigen mening, dan nog is dat geen
argument. het enige dat thans telt is: hoe staat de nederlandse
bevolking nú, anno 2000, tegenover de monarchie. Als een meerderheid die
wil afschaffen dan is het snel gebeurd. We kunnen dat thans heel wel
meten.

> Heel dat verhaal van het Nederlandsche Volk dat staat te juichen
> bij de aankomst te Scheveningen van de aanstaande Oranje-koning
> is een mythe, in het leven geroepen door een handjevol patri-
> ciers dat niet de belangen van het volk maar hun eigen posities
> op het oog had. Is het zo duidelijk?

Was u erbij? Of heeft u een hekel aan dubbele namen. Zegt u dat dan
gewoon, graag. Verder hanteert u een stroman: nergens heb ik beweerd dat
het Volk stond te juichen in Scheveningen. Sterker nog: de aankomst was
een beetje een flop, als ik verslagen moet geloven. Het was niet zo best
weer en er waren maar weinig mensen op het strand. Daarom is onlangs die
aankomst nog eens over gedaan in het toeristenseizoen. Veel toeristen
hebben toen staan juichen.

> > Die macht is er nauwelijks. Macht en invloed moeten goed onderscheiden
>
> Die macht is er wel degelijk. Of Beatrix er altijd gebruik van
> maakt is een andere vraag. (Zij doet dit zelden openlijk, maar
> drukt binnenskamers beslissingen door.

Hoe weet u dat? Er was toch een geheim van Noordeinde, als ik u wel
citeer.

> Soms komt daarvan wel-
> eens iets naar buiten.

Aha, dus geen *geheim*. is er nu wel of niet een geheim van Noordeinde?

> Ondanks Het geheim van Noordeinde.)

Dan is het geen geheim meer. Van een écht geheim komt *niets* naar
buiten. Daarop baseert u uw redenatie.

> > De invloed die uitgeoefend wordt binnen dat geheim onttrekt zich aan het
> > staatsrecht en is dus niet gebaseerd op macht. Een kabinet of minister
> > hoeft zich niets aan te trekken van 's konings invloedpogingen.
>
> De invloed die aldus wordt uitgeoefend vloeit voort uit onze
> constitutie, valt dus geheel binnen het staatsrecht en betreft
> macht.

Een uitspraak die ik moet bestrijden, tot mijn spijt. Verschillende
beïnvloedingsmomenten zijn constitutioneel niet vastgelegd. Als
voorbeeld noem ik het lobby-wezen. Grote invloeden worden uitgeoefend
door bedrijven, maatschappelijke organisaties of belangenvereniginbgen,
óp de politci.óp het koningshuis, óp de besluitvormers. Deze
beinvloedingsmomenten zijn spontaan ontstaan, en niet opgenomen in het
wettelijk kader van het geschreven. staatsrecht. Je zou het hoogstens
ongeschreven staatsrecht kunnen noemen. Of gewoonterecht. Maar dát is nu
juist erg makkelijk te veranderen: daar hoef je geen grondwet of andere
wet voor te wijzigen.

> > >Met die vaardigheden valt het erg tegen. Mevrouw wordt wel om-
> > >schreven als een wandelend vriesvak.
> >
> > Hoe weet u dat?
>
> Er wordt weleens uit de school geklapt. Is u dat ontgaan?

Ik meende dat we een `geheim van het Noordeinde' hadden. En toch uit sde
school klappen. Hoe weten we overigens dat mevrouw een `wandelend
vriesvak' is. Roddel en achterklap? Heeft iemand ongelijk gekregen en
neemt al roddelend een beetje wraak? Come on, mijnheer van den
Muijzenberg, op zulke oncontroleerbare berichten baseert u toch uw
argumentatie niet, mag ik hopen.

> > Nederland is één van de meest democratische lander ter wereld.
>
> Nederland pretendeert een democratie te zijn. In een democratie
> past echter geen erfelijk staatshoofd.

Dat stelt u. Een meerderheid van de bevolking stelt iets anders.

> > In een democratie staan heeldegaar niet `alle functies open voor alle
> > burgers'. De functie van, bijvoorbeeld,  rechter is slechts weggelegd voor
> > benoemde specialisten.
>
> U verwart hier twee niveau's met elkaar. Niet voor het eerst.

Waarom wordt u toch steeds zo persoonlijk als ik uw uitspraken met
succes weerleg?

> Ieder kan een rechtenstudie aanvangen en ernaar streven rechter
> te worden. Of hij of zij ook daadwerkelijk benoemd wordt hangt
> van een aantal factoren af. Of de persoon in kwestie geboortig
> is uit de baarmoeder van een rechter of vrouw van een rechter
> speelt daarbij echter geen rol.

Ook dat wordt bestreden. Een allochtone burger die (nog) geen Nederlands
beheerst kan nooit een rechtenstudie afronden, noch carriere maken bij
justitie. Daarbij komen hele generaties rechters uit dezelfde
`juridische' families. Maar ik begrijp wat u wilt zeggen: je wordt niet
geboren als rechter, maar moet er eerst voor studeren en in de juiste
kringen vertoeven. Daarmee ben ik het eens. Ik reageerde echter op uw
uitspraak dat `alle functies openstaan voor alle burgers'. Die uitspraak
is niet correct.

> Anders ligt dit bij het staatshoofd. Daarbij is het criterium
> nu juist wel de geboorte.

Ja. En dat criterium van erfopvolging kennen we ook in andere contexten.
Bepaalde familiebedrijven laten ook de leiding van het bedrijf
overerven. De erfopvolging als legitimatie is een traditie die we in
stand kunnen houden, zolang we de garantie hebben dat die traditie de
democratische ontwikkeling niet frustreert. Met de `onschendbaarheid'
van de Koning is die garantie door Thorbecke reeds ingebouwd. De
werkelijk politieke macht in NL wordt democratisch tot stand gebracht:
parlement, minsters. Daar valt overigens veel op af te dingen: de macht
van top ambtenaren, rechters, officieren van justitie, parlementair
journalisten, lobbyisten etc neemt hand over hand toe. Deze lieden zijn
nooit democratisch verkozen. Een veel groter gevaar dan het Koningshuis.

> > In de Raad van State komt ook niet Jan en Alleman te
> > zitten. Zelfs parlementariër word je niet zomaar, je moet veerst door een
> > strenge partij-ballotage heen, de juiste netwerken opgebouwd hebben en
> > binnen een partij `carriere' hebben gemaakt. Voorts zijn er tal van
> > ambtelijke functies die niet voor iedere burger open staan, en in het
>
> Inderdaad. Maar nergens is geboorte het criterium.

dat zei u niet. U zei: `alle functies staan open voor alle burgers'.

> (Dit is zo overduidelijk dat ik me eigenlijk een beetje schaam
> dit in het openbaar aan Hein van Meeteren te moeten uitleggen.)

Schaamt u zich gerust.

> > bedrijfsleven staan de meeste leidinggevende functies niet open voor
> > democratisch gelegitimeerde verkozenen.
>
> We hebben het niet over het bedrijfsleven. Het bedrijfsleven
> pretendeert geen democratie te zijn.

U zei: `alle functies staan open voor alle burgers'.

> > >Waar berust de macht van de vorst eigenlijk nog op in een multiculturele
> > >samenleving?
> >
> > Op traditie. Op de steun van de bevolking. Multicultureel en wel. Op
> > Koninginnedag zie ik vele, vele allochtone medeburgers met Oranje
> > vlaggetjes zwaaien. Dat schijnt dus te kunnen.
>
> U spreekt uzelf tegen. U schreef, ik citeer: 'Macht ligt vast in
> een staatsrechtelijke structuur.'

En uw vraag was waarop die macht `berust'. Ik tracht u een antwoord te
geven. U vroeg niet waarin die macht vastligt.

> Moet ik nu aannemen dat het
> zwaaien met vlaggetjes kan worden aangemerkt als een staatsrech-
> telijke structuur?

Nee, maar u vroeg naar iets anders. Wilt u niet steeds zo schuiven met
uw vragen.

> > Dat heb ik meerdere malen gedaan. De democratie kan directer worden, uit
> > handen getrokkken worden van gesloten partij-elites en ondoorzichtige
> > partijpolitieke en neocorporatieve netwerkjes. Een teledemocratische
>
> Daar is helemaal geen koningschap voor nodig.

Inderdaad. Maar ook is het niet nodig dat het koningsschap daarvoor
wordt uitgekleed.

> Sterker nog: waarom zou de democratie directer worden door een
> zo ondoorzichtige structuur als die van een koningschap te la-
> ten voortbestaan?

Nergens heb ik beweerd dat de democratie directer wordt `door een zo
ondoorzichtige structuur als die van het koningsschap te laten
voortbestaan'. Wel beweer ik dat de twee elkaar niet hoeven te tegen te
werken, afgezien van de pejoratieve annotaties die u bij het koningshuis
postuleert.

> U heeft mijn vraag niet beantwoord. *Hoe gaat het samen?*
> U kunt toch niet in ernst pleiten voor het slechten van ge-
> sloten elites en ondoorzichtige netwerken in partijen, en
> tegelijkertijd pleiten voor het laten voortbestaan van der-
> gelijke netwerken zodra de koning er bij betrokken is?

De macht des Konings is formeel ingeperkt. Op andere terreinen, zoals de
neocororatieve netwerken en het lobby-wezen, alsmede met het gesloten
circuit onder de kaasstolp Binnenhof, bestaan geen formele beperkingen.
Die macht wordt zonder enige schaamte en zonder enige formele `counter
balance' uigeoefend. voorwaar, een groter gevaar voor de directe
democratie dan de formeel zwaar geamputeerde macht des Konings.

> > Een merkwaardige geschiedenis is dat dan. Ik kan me de
> > democratiseringsbeweging van de jaren zestig en zeventig nog goed
> > herinneren. Die heeft veel goeds opgeleverd (behalve chaos) en het
> > koningsschap is er geenszins mee aan banden gelegd.
>
> Toch wel. De grondwet is in 1983 herschreven en de bevoegdhe-
> den van de koning zijn daarbij verder ingeperkt.

Nauwelijks. De grondwetswijziging van 1983 had een ander doel dan de
inperking van de macht des Konings (zeggenschap kiezer vergroten bij
ontbinding kamers en bij grondwetswijziging, bescherming minderheden,
grondrechten, tekstmodernisering,  etc. alles op basis van het rapport
Cals-Donner).

> > >Onze constitutie is zolangzamerhand de meest achterlijke van
> > >Europa.
> >
> > Toe maar. Waarop baseert u dat? Uit de kranten verneem ik andere berichten.
>
> Ik baseer mij op kritiek vanuit de Raad van Europa.
> Die kritiek is ook in uw 'de kranten' besproken.

In vergelijkende zin blijkt het mee te vallen. Daarbij is het begrip
`achterlijk' subjectief. Is een republiek `voorlijk'? U mag dat menen,
maar het is een subjectieve uitspraak.

> > De kwestie van de gekozen burgemeester is een ander vraagstuk. Ook een
> > president kan burgemeesters benoemen.
>
> Die kwesties hangen met elkaar samen. Wanneer we ernaar streven
> dat onze bestuurders worden verkozen - en daarnaar streeft men
> toch in D66? - ligt het voor de hand ook het staatshoofd te
> kiezen.

Die mening is er. Er zijn landen waarin élke functionaris wordt gekozen,
neem de USA maar als voorbeeld. Sommige mensen, waaronder ik, menen dat
zulks niet de oplossing is voor problemen als machtsmisbruik, nepotisme,
democratie-armoede, arm-rijk tegenstelling etc.

> > >In NRC Handelsblad van heden schrijft een lezer dat Thom de
> > >Graaff zijn kansen op een burgemeesterschap, commissaris-
> > >schap, ministerschap of een andere publieke functie defini-
> > >tief verspeeld heeft.
> >
> > U heeft de ironie van dat stuk kennelijk gemist. Wist dat in bepaalde
>
> Waaruit blijkt dat er sprake was van ironie?

Uit het stuk.

> > gemeenten héél linkse, anti-monarchistische benoemde burgemeesters zitten?
>
> Dat zal ook weleens voorkomen. En het zou ook wel heel vreemd
> zijn als dat niet kon, vindt u niet?

Inderdaad. Gelukkig heeft een gemeentraad vaak het laatste woord. Soms
wordt iemand erdoor geduwd, en de verontwaardiging is dan groot.

> Maar ik denk dat we de
> zelfcensuur die politici - juist met het oog op hun carriere
> - zich opleggen niet moeten onderschatten.

In een systeem met een gekozen MP die `zijn' kabinet benoemt is dit
gevaar mijns inziens groter. Ook hier is de USA weer een aardig
voorbeeld.

> > Zo'n benoeming komt namelijk vaak tot stand na consultatie van een
> > commissie van de gemeenteraad.

> Met alle respect, maar dat is toch een achterlijk en weinig
> (tele)democratisch systeem?

Dat is de issue niet. Waar het om gaat is dat het beeld dat de Koning
naar willekeur benoemt en ontslaat op geen enkele feitelijkheid (meer)
berust.

> > >Ook hier gaat Van Meeteren weer in de fout. *Dat* de koningin als
> > >afleidingsmanoeuvre wordt ingezet is een forse beschuldiging aan het adres
> > >van Thom de Graaff. Zo'n beschuldiging zou
> > >Van Meeteren eerst eens behoorlijk dienen te onderbouwen.
> >
> > Van Meeteren heeft ernstig de indruk dat een schijn-issue is opgeworpen.
>
> Van Meeteren beschuldigt Thom de Graaff ervan dat deze een schijn
> issue gebruikt als afleidingsmanoeuvre. Maar Van Meeteren onder-
> bouwt dat nergens.

Van Meeteren heeft een mening. Ik hoop dat van den Muijzenberg hem dat
toestaat.

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********