Oost-Timor: onze UN-ambassadeur terughalen

[henk vreekamp]

Beste lijsters,

Wat mij aan het begin van mijn zondagwerkavond ineens te binnen schiet: wij
hebben totnutoe nog niks mogen vernemen van onze ouderwetse pacifisten over
Timor! Terwijl er, ook wat Nederland betreft, toch weer een bok of wat zijn
geschoten. Of was Kosovo toch 'dichterbij'?

Met dank aan een paar antropologische en historische bekenden en vrienden
wil ik hier wel enkele opmerkingen plaatsen voor de gedachtenvorming, aan
de vooravond van een UN-veiligheidsmissie naar Timor.

- Waarom roepen wij onze huidige VN-ambassadeur niet onmiddellijk terug. Als
tijdelijk voorzitter van de Veiligheidsraad maakte hij een onvergefelijke
fout. Hij suggereerde dat de wereld Timor als een 'interne' dan wel
Indonesische zaak moest zien. De flapdrol, pardon topdiplomaat, is kennelijk
vergeten dat O.Timor tegen UNOwens is geannexeerd door Indonesie. Dat dit
gegeven de achtergrond vormt van het referendum waarbij meer dan driekwart
stemde voor onafhankelijkheid. Dat niemand de annexatie heeft erkend en dat
Australie doet alsof wegens bepaalde conomische belangen. Ach ja, dat BuZa -
sinds Luns een oord van gekluns.

- O.Timor, en voorheen haar Fretilin, streeft niet naar 'separatisme', want
de iure vormt het geen deel van Indonesie. Ook de facto nauwelijks of niet
ondanks de grote groepen transmigranten uit Java die nu de terroristen zijn.

- Overigens moeten we het land ook niet romantiseren: het is een sterk
onderontwikkeld gebied met geringe infrastructuur. Dat Indonesische geheime
diensten nu moorden komt door de belangen van de Soehart-familie. Die heeft
de boorrechten gekocht van 564.867 hectare voor de Oostkust van Timor. In
1998 heeft de middelste zoon van Soeharto, Bambang Triharmojo, in het
oostralische Perth een oliefirma ingeschreven onder de naam 'Genindo Western
Petroleum Pty. Ltd.' Australie liet dit toe uit angst voor pressie uit
Indonesie in de vorm van stromen illegale migranten en terroristen. Bambamng
en zijn broer Tommy bezitten ook twee olie- en gastankersrederijen,
gevestigd in Singapore. Australie schijnt geheime deals te hebben gemaakt
met Soeharto, maar laat nu haar geopolitieke overwegingen domineren boven de
economische.

- Op deze lijst wordt nogal eens minachtend gedaan over de buitenlandse
politiek van Clinton. Dat zijn lul het meest publieke-particuliere ter
wereld is, weten we. Maar daarmee is hij nog geen lulletje rozewater. Ik zie
ook in de houding van de VS inzake Timor opnieuw een positieve omslag, een
definitief en creatief afscheid van de Koude Oorlog. Totnutoe sprak uit de
Amerikaanse houding vooral de vrees voor het Fretilin. Na twee Nobelprijzen
voor de Vrede is dat voorbij - maar kennelijk niet voor domkop, pardon
ambassadeur Van Walsum, gedekt door de ambtenaar die minister werd,
brabbelaar Van Aartsen (VVD).

Henk Vreekamp, Utrecht