Elektronisch stemmen

[e.r. stolp]

Unclassified

Herman gaat ervan uit dat er een eenduidige manier is om
kiezersvoorkeuren in een verkiezingsuitslag om te zetten.
Het lijkt heel redelijk om te zeggen dat kandidaten die veel
aanhang hebben  gekozen moeten kunnen worden. Maar het is ook
redelijk dat kandidaten waar veel kiezers een hekel aan hebben
natuurlijk niet gekozen moeten worden. Deze eisen zijn
tegenstrijdig.

De meeste kiesstelsels meten de steun voor een kandidaat. Dat
heeft tot gevolg dat kandidaten met uitgesproken meningen
gekozen worden, want met een duidelijk standpunt krijg je de
steun van diegenen die het met je eens zijn.
Echter met een duidelijke mening krijg je ook tegenstand van
diegenen die andere meningen of belangen hebben. Dus als de
mensen de mogelijkheid biedt om niet alleen ergens voor, maar
ook ergens tegen te stemmen dan worden juist de meer compromis
gericht kandidaten gekozen.

Het is niet voor niets dat de populairste politici doorgaans ook
hoog op de lijstjes van meest gehate politici staan.

De praktijk is dat besluiten waar iedereen zich redelijk in kan
vinden vaak veel beter werken dan besluiten waar een meerderheid
voor, maar een minderheid fel tegen is. Er is daarom veel te
zeggen voor kiessystemen die consensus besluiten hoog waarderen.

Anderzijds werken besluiten zonder consensus vaak uitstekent bij
het doorbreken van verstaarde verhoudingen en het opgang brengen
van vernieuwingen.

Herman heeft ook bezwaar tegen het z.g. strategisch stemmen.
Maar je kan de mogelijkheid tot strategisch stemmen ook als
voordeel zien. Mensen stemmen om invloed uit te oefenen. Als je
je invloed kan vergroten door rekening te houden met de wensen
van anderen en de eigen , onhaalbare voorkeuren te laten vallen,
dan is daar niets op tegen.

Bij Universiteitsraadsverkiezingen heb ik met het EOS stelsel
gewerkt. Daar is de ervaring dat als er geen individuele
kandidaten zijn maar kieslijsten het EOS systeem niet werkt. De
verkiezingsuitslagen kwamen niet overeen met de
kiezersvoorkeuren voor de deelnemende partijen. Het was een ramp
om de kiezers uit te leggen hoe ze hun stembiljet in moesten
vullen. Partijen met veel kandidaten en veel stemmen lopen het
risico minder zetels te krijgen dan partijen met weinig
kandidaten en weinig stemmen.
En dan is er het praktische bezwaar dat het EOS systeem vrijwel
niet uitvoerbaar is zonder alle stembriefjes in een computer
over te tikken. Daarmee is het op afdelings niveau dus niet
hanteerbaar.

Emiel Stolp
Herman Beun wrote:
>
> De zwakke punten van het Borda-systeem (het interne
> kiessysteem van D66 dat o.a. gebruikt wordt voor de samenstelling
> van de TK-kandidatenlijst) zitten hem in de manier waarop de
> voorkeurslijstjes van de kiezers worden omgezet in een einduitslag.
>
> Je kunt de nadelen onderverdelen in wiskundige en praktische
> nadelen:
>
> Wiskundig gezien is een nadeel dat tellen volgens Borda geen
> evenredige vertegenwoordiging oplevert, maar een overrepresentatie
> van kandidaten met brede steun.
> Bovendien zijn uitslagen sterk
> afhankelijk van de toevallige keuze van parameters, zoals het
> aantal kandidaten dat maximaal op een stembiljet mag worden
> ingevuld.
>
> Praktisch gezien is een nadeel dat het voor individuele kiezers niet
> lonend is om het stembiljet "eerlijk", d.w.z. met de kandidaten op
> volgorde van de eigen voorkeur, in te vullen. De eigen stem wordt
> veel effectiever als men de eigen voorkeurskandidaten op het lijstje
> van elkaar scheidt met namen van kandidaten die "kansloos" zijn.
> Dit is het zgn. "strategisch stemmen". Dat betekent in feite dat
> kiezers bij het invullen moeten anticiperen op wat de uitslag van de
> verkiezing zal zijn. In feite meet je dan niet meer de
> kiezersvoorkeur, maar de bij individuele kiezers levende
> _verwachting_ van de kiezersvoorkeur. En nee, het valt de kiezers
> niet te verwijten dat zij hier gebruik van maken, een goed
> telsysteem hoort gewoon die mogelijkheid (of noodzakelijkheid,
> afhankelijk van hoe je er tegenaan kijkt) van strategisch stemmen
> niet te hebben.
>
>