voorstel Boris Dittrich voor spreekrecht slachtoffers

[Robert Jan Jonker]

At 18:02 31-10-99 +0100, cathja maas wrote:
>Weer zo'n voorstel dat bij mij gemengde gevoelens oproept. D66 wil dat
>slachtoffers van misdrijven voortaan spreekrecht krijgen in de
>rechtszaak tegen degene die verdacht wordt van het misdrijf. Dit omdat
>anders slachtoffers het gevoel krijgen dat de zaak over hun hoofd heen
>gevoerd wordt. Hiermee wordt dan een gunst die sommige rechters toestaan
>een recht voor allen.

Ik vind het een goed voorstel, en herkenbaar sociaal-liberaal. Het vergroot
de rechten van de zwakste partij in een strafproces (het slachtoffer is
namelijk niet eens partij), zonder dat er sprake is van extra plichten
(spreekrecht) of andere bijkomende zaken.


>Aan de ene kant denk ik: Prachtig!
>Maar aan de andere kant wil ik beslist geen Amerikaanse toestanden. Ik
>bezoek soms een zitting van de politierechter en word daar niet vrolijk
>van. Maar wat ik zeer bewonder is de heldere manier van doorvragen van
>veel rechters en de nuances in de strafmaat. Gaan slachtoffers een te
>grote rol spelen in de rechtzaak, dan krijgen wij ook hier ongetwijfeld
>persmensen die zich op de emoties gaan storten en komen rechters sterk
>onder druk te staan van de publieke opinie.
>Ik ben bang dat dat de kwaliteit en de objectiviteit van de rechtspraak
>niet ten goede komt.

Het feit dat slachtoffers de gelegenheid krijgen hun verhaal te houden is
heel wat anders dan een grote rol in de rechtszaak. Er is veelal ook mee
behoefte om een verhaal richting dader, dan richting rechter te houden.


>Bovendien moeten dan ook advocaten van verdachten het recht krijgen om
>het slachtoffer te ondervragen in het openbaar.

Dit "moeten" lijkt me nergens voor nodig, tenminste niet als een
noodzakelijk gevolg van een spreekrecht.

Lijkt mij ook een heel
>griezelige ontwikkeling. In de VS leidt dat er al toe dat in publicitair
>aantrekkelijke zaken geprobeerd wordt om aan de ene kant de verdachte te
>demoniseren en aan de andere kant de 'medeplichtigheid' van het
>slachtoffer aan te tonen.
>Voorlopig neig ik daarom tot: niet doen! Maar ik aarzel.
>Ik ben nl. bang dat teveel publieke aandacht voor slachtofferverhalen
>leidt tot nog meer eigenrichting in buurten en Kollumse toestanden.
>Of wij zouden veel vaker dan nu zittingen besloten moeten houden en dan
>valt de mogelijkheid om de rechtspraak te controleren weg.
>Kortom: goed dat er aandacht is voor gevoelens en niet alleen voor
>procedures; prima dat wij reageren op signalen uit de samenleving. Maar
>ik ben behoorlijk bang voor dat gevaarlijke hellende vlak.
>Eigenlijk ligt dit in dezelfde sfeer als de mail van Michiel over de
>BVD. De maatschappij verhardt en de overheid verhardt mee. Soms is dat
>onvermijdelijk, soms minimaal begrijpelijk maar laten we wel blijven
>opletten.
>Cathja Maas
>
De relatie tussen het spreekrecht en de verharding ontgaat me volkomen.
Voor mij is het openstellen van de rechtsziting voor het persoonlijke van
het slachtoffer juist het tegenovergestelde van verharding.

Robert Jan Jonker
Utrecht