Betalen

[Michiel Scheffer]

Op zich hebben we een leuke discussie over marktwerking maar ik heb de
indruk dat Max Kok wel erg een pleidooi pro domo houdt. Het gaat er
primair om dat het economisch verkeer plaatsvind op basis van vertrouwen
dat een levering gepaard gaat met een gelijktijdige betaling. Trust,
zoals Fukuyama, het omschrijft is een belagrijke voorwaarde voor een
open en efficiente markt. Vertrouwen geeft de mogelijkheid om met
eenvoudige contracten, met weinig vooronderzoek (naar antecedenten) en
met goedkope betaalmiddelen transacties af te wikkelen. Dat vertaald
zich in lage transactiekosten en zo ook in lage kosten voor de
consument. Als we alleen al de vergelijking trekken met andere Europese
landen hebben we een economie mat buitengewoon lage tyransactiekosten
want:

1. Koop/verkoop kan plaats vinden op basis van een mondelinge
overeenkomst (bespaard de kosten van lijvige contracten zoals in het
angelsaxische systeem)

2. Koop/verkoop vind plaats op basis van binnen het kader van het BW
opgestelde algemene voorwaarden die aan de order(bevestiging) zijn
gehecht of ter inzage liggen bij de Kamer van Koophandel. Erg
transparant

3. Levering vindt plaats met een factuur waardoor we onmiddelijk over de
goedeen/dienst kunnen beschikken (of we moeten een bekende wanbetaler
zijn)

4. Betalingen vinden voor 95% giraal plaats en in toenemende mate via
een eenmalige machtiging tot incasso of betaling. Dat betekent
buitengewoon lage betalingskosten.

5. Betalingen binnen 14 of 30 dagen zijn in Nederland gebruikelijk tegen
60 tot 90 dagen in Zuid-Europa. Dat betekent een snellere omloop van het
geld een gering beslag op werkkapitaal (lage financieringskosten) en
daardoor lage toetrdeingsdremples tot het economisch verkeer.

6. Tenslotte een hoge credietwaardigheid van afnemers en een goede
betaalmoraal waardoor het percentage oninbare vorderingen heel laag is
en het de hoogte van voorzieningen voor dubieuze debiteuten in Nederland
erg laag is.

Al deze elementen hebben een aantal gunstige uitwerkingen:

Toetredingsdrempels zijn laag omdat de financiele risico's van het
ondernemerschap relatief beperkt zijn. Dat houdt de concurrentie
levendig en de prijzen laag. Daarnaast is ondernemerschap voor velen een
kans om zich vrij te maken van werkloosheid of loonslavisme. Door een
transparante marktwerking bestaat er een vanzelfsprekend vertrouwen
tussen aanbieder en leverancier en worden relaties in mindee mate
bepaald door vertrouwen via traditie, hierarchie of informele netwerken.
dat bevorderd ook een open marktwerking. Door lage transactiekosten gaat
een groot deel van de toegevoegde waard naar het produkt en niet naar
allerlei secundaire diensten of inefficiente intermediairs.

Wat weleens vergeten wordt in de mode van marktwerking in de afgelopen
jaren is dat marktwerking goed werkt als er formele of informele
gedragsregels zijn. Prijs is  niet alleen het bewijs maar ook een zekere
zekerheid in het economisch verkeer is van belang. Deze zekerheid wordt
afgedwongen door regels en door instellingen die deze regels afdwingen.
Tenslotte door algemeen bekende procedures zoals (buiten)-gerechtelijke
incasso.

Het gaat er om dat een open en scherpe markt (dus goedkoop voor de
meeste afnemers) net gefrustreerd wordt door wanbetalers, partijeen die
hun leverplicht niet nakomen, leveranciers van niet deugdelijke
produkten. Kortom een vrije marktwerking kan snel verstoord worden door
opportunisten of door figuren die misbruik maken van het systeem. Ik
blijf dus bij mijn stelling dat een goed (en dwingend) incasso systeem
van groot belang is voor een goed economisch verkeer. het gaat er
daarbij om dat niet/slecht/laat betalen maximaal wordt ontmoedigd. het
moet niet zo zijn dat het aanmodigen van slecht economisch gedrag
afgewenteld wordt op de meerderheid bvan de gebruikers.

Wat dat betreft hebben we in Nederland een traditie te redden. In de
jaren dertig zijn in de hoogtijdagen van het kartelwezen veel centrale
betalingsorganisaties ontstaan. Zo hebben we in de kledingsector de
Nederlandse Kledingconventie. Die organisatie zorgt ervoor dat
rekeningen die niet door de detaillist binnen 14 dagen na vervaldatum
betaald worden. Deze organisatie neemt enerzijds het incasso over en
anderzijds plaatst zij wanbetalers op een zwarte lijst en informeert zij
leveranciers over de credietwaardigheid van afnemers.

Moraal: wanbetalers worden binnen de kortste tijd verstoken van
leveringen en uit de markt gedrongen. Dit heeft tot gevolg dat Nederland
het beste betalingsgedrag in Europa in deze sector heeft en dat de
kledingmarkt relatief lage prijzen kent (ca. 15% lager dan Belgie of
Frankrijk). Het betekent ook een simpelere toagang voor nieuwe
aanbieders. Zij hoeven neit een duur debiteurenbeheer te voeren maar
kunnen steunen op de centrale organisatie waarvoor zij een contributei
betalen. De Conventie staat onder druk van de NMA. als een dergelijk
systeem komt te vervalen dan zouden alleen de grotere organisaties zich
staande houden. Grote leveranciers hebben immers een groot
kalntenbestand en schaalvoordelen en kunnen een eigen debiteurenbewaking
efficient op zetten. Gevolg beperking van het aantal aanbieders, hogere
toetredingdrempels en minder concurrentie.

Max probeert van zijn eigen geval een politiek probleem te maken dat er
maar in beperkte mate bestaat. De punten die ik hierboven aanhaal zijn
van grotere betekenis voor een goede marktwerking dan een beleefde
afhandeling van wanbetalers door het incassobureau. Had je maar op tijd
moeten betalen.

Michiel Scheffer

p.s. mijn betaling voor het zomaarfeest is onderweg, ik heb er maar 25%
bijgezet voor rente en incasso.