de rillingen

[Andor Admiraal]

>Andor Admiraal wrote:
>> > Bottomline is: ons doel moet niet zijn een zo groot mogelijk D66, maar
>> democratie, rechtvaardigheid, een gezond milieu en goed onderwijs.

>Reactie
>Met deze doelstelling kunnen we ons niet profileren. Iedereen is voor
>democratie, rechtvaardigheid, een gezond milieu, goed onderwijs en mooi
>weer. Het profileren kan slechts op basis van criteria, die daaraan ten
>grondslag liggen. Wat dat betreft kan ik ook niet zo goed uit de voeten
>met de ondertitel sociaal-liberaal, wanneer daar althans iets anders mee
>wordt bedoeld dan het kader waarbinnen Democraten 66 radicale
>democratisering nastreven. 

(...)

>Doel daarbij is een
>Leefbaar Nederland, waarin de burger zich thuis en waarbij hij zich
>betrokken voelt.


Ik vraag me of een doelstelling als een "Leefbaar Nederland" nou zo veel
meer kansen tot profilering biedt dan een liberaal gedachtengoed met
prioriteit bij de thema's democratisering, onderwijs en milieu. Ik denk dat
het liberalisme (dat wij om partijpolitieke redenen "sociaal-liberalisme"
noemen) juist ontzettend veel aanknopingspunten biedt tot profilering. Maar
belangrijker, als ik het programma van D66 lees en de D66-prioriteiten zie
(democratisering, zelfbeschikking, milieu), dan kan niet anders concluderen
dat dat D66 bij uitstek een sociaal-liberale partij is. Ik denk dat een
nadruk op onderwijs, democratie en milieu een beter partijpolitiek profiel
oplevert dan een een "Nederland waarin de burger zich thuis voelt". 

Natuurlijk zal iedereen de doelstellingen van D66 in abstracte vorm
onderschrijven. Dat geldt echter voor de doelstellingen van elke partij.
Dat is ook de reden dat ik niet zoveel onderscheidends verwacht van de
doelverklaring die nu in de maak is. Maar door je als partij, met onze
"abstracte gedachten" in het achterhoofd, in de politiek van alledag te
laten toetsen op je principes en prioriteiten, zal de kiezer een helderder
beeld van onze partij krijgen. De herkenning moet niet komen van de
ondertitel, doelverklaring of abstracte gedachten zélf. Deze zijn vrijwel
nooit onderscheidend. Het zijn slechts hulpmiddelen om steeds uit te leggen
waarom je bepaalde prioriteiten stelt. En dat laatste leidt op lange
termijn tot een betere herkenbaarheid. Ondertitel, verkiezingsprogramma e.d
zijn daarbij geen noodzaak, maar wel bijzonder nuttige hulpmiddelen.

Radicale democratisering is een belangrijk onderscheidend thema. Het is
echter een illusie te denken dat een regeringspartij met dit thema alleen
zich voldoende kan profileren. Ongeacht de importantie van het thema die
ook in onderschrijf, is er gewoonweg meer te doen in de politiek en wij
hebben daar gelukkig ook consistente en heel goede ideeen over. Wij moeten
daarom een stap terug doen en nadenken over waarom wij voor radicale
democratisering staan. De diepere gedachten (vertrouwen in de zelfstandige
mens) blijkt in dit geval ook direct opgeld te doen voor D66-standpunten op
velerlei terrein.  Immers, als je de zelfstandigheid van mensen belangrijk
vindt, is goed onderwijs belangrijk. Als je eigen verantwoordelijkheid als
prioriteit stelt, zal een goed sociaal stelsel ervoor moeten zorgen dat
mensen in staat zijn met elkaar de samenleving leefbaar te houden. Als je
gelooft dat mensen zelf verantwoordelijkheid kúnnen dragen, is een liberale
opvatting over abortus en euthanasie typisch D66. En als je denkt dat de
samenleving maakbaar is, maar slechts door de mensen die deel uitmaken van
die samenleving, dan wil je die burgers zelf meer invloed geven. In al deze
D66-prioriteiten staat het individu centraal. Dat individu moet zich zo
goed mogelijk ontplooiien. Onze politiek is er steeds op gericht mensen
hiervoor de vrijheid en de middelen te geven.

Het is de vrijzinnigheid in D66, het vertrouwen in mensen en de nadruk op
het individu, dat wij aanduiden met de term sociaal-liberaal. Deze
vrijzinnigheid loopt als een rode draad door ons programma heen. Het is
hierin dat D66 haar reden van bestaan vindt. Wij moeten leren naar die rode
draad te verwijzen in de dagelijkse politiek, opdat ook de kiezer haar
leert herkennen. Onze standpunten hangen namelijk niet als los zand aan
elkaar, maar er zit wel degelijk een dieper motief, een mensbeeld onder.
Dat is een onderscheidend beeld, want geen enkele andere partij legt zo de
nadruk op de individuele verantwoordelijkheid als D66. De VVD zegt dit te
doen, maar in wezen wantrouwt ze de burger en durft zij hem alleen
verantwoordelijk te geven waar het nuttig is dat de mens zijn eigenbelang
najaagt. D66 gaat veel verder en zou daarmee bij uitstek een pool in het
politieke spectrum moeten zijn op de gebieden van onderwijs,
democratisering en bijvoorbeeld internationalisering (immers, met het
individu als uitgangspunt vallen grenzen snel weg). Op sociaal-economisch
gebied laat dit voor D66 een plaats over als overtuigde middenpartij.

Was D66 een beperkte beweging voor democratisering of een
vlees-noch-vis-club voor een "Leefbaar Nederland en
omdat-wij-toevallig-een-goede-minister-op-VWS-hebben voor een Goede
Gezondheidszorg", dan was ik vandaag al vertrokken. Wij zijn ook niet "een
beetje sociaal en een beetje liberaal in een blender" maar we hebben een
eigen gezicht. 

Het is ook hierom, dat ik hoop dat D66 niet als een Paflov-reactie een
"referendumcampagne" gaat voeren. Hoewel dit thema natuurlijk uitgebuit
moet worden, is juist dit het moment om ook duidelijk te maken dat D66 meer
te bieden heeft. Democratisering drijft mensen namelijk wel naar de
stembus, maar het is niet het enige thema waarop mensen hun keuze basseren.
Juist in deze campagne waarin D66 in het brandpunt van de belangstelling
staat moeten we laten zien dat we meer in huis hebben - mensen die om het
referendum op ons stemmen doen dat nu toch wel.

Suggestie voor een verkiezingsleus: D66 heeft meer te bieden.

Groet, groet,
Andor.