Werk en (basis)inkomen

[Joris van den Wittenboer]

Emiel schreef:
> Arie Dirkzwager gaf in een sommetje aan dat als iedereen gewoon door zou gaan
> met zijn werk zoals men dat nu ook doet een basis inkomen van f 1500 per persoon
> per maand betaalbaar is.
>
> Maar de veronderstelling dat er verder niets verandert is natuurlijk onjuist.
> Het veranderen van de ekonomische regels heeft altijd gedragsverandering tot
> gevolg. Meestal is dat ook het doel van een beleidswijziging.
Precies.
> Welke effecten kan je nu verwachten van een basisinkomen met deze hoogte:
>
> 1 Het arbeidsaanbod zal terug lopen. Er zijn nu veel mensen die wel in deeltijd
>   zouden willen werken maar het wegens het inkomens verlies niet doen. De stap
>   om minder te gaan werken wordt voor hen veel makkelijker.
>   Zeker voor de gehuwden en samenwonenden, F 3000 netto per maand is een
>   behoorlijk (modaal) inkomen dus werken hoeft niet meer zo nodig.

Hoe kom je hierbij?
Er zullen inderdaad een boel mensen minder willen gaan werken
(voornamelijk mensen die nu fulltime werken). Daartegenover staat
een groep die meer willen gaan werken. De groep die nu niet werkt.
Wat het per saldo oplevert weet ik zo niet maar is wel een
interessant punt. Op deze wijze wordt werken dus wel
toegankelijker voor iedereen. De gevolgen voor verschillende
soorten werk zal nog nader bekeken moeten worden. Hoe
moeilijker het werk hoe moeilijker iemand te vervangen is, dus
werkgevers zullen daar slechts iemand voor willen aannemen die
fulltime beschikbaar is. De onderhandelingspositie voor
werknemers wordt wel beter.
Maar wat gaat er gebeuren als de hoeveelheid werk gaat dalen. De
positie van de werkgever wordt sterker. Op zich niet zo erg maar
wat voor invloed heeft dit op de betaalbaarheid van het
basisinkomen. En belangrijker wat voor invloed heeft het op de
kwaliteit van de werknemers op lange duur. Als mensen lang uit
het arbeidsproces zijn, kunnen ze zich dan wel snel weer
aanpassen etc.?


> 2 De kosten voor wat nu 'laag betaalde arbeid' is gaan behoorlijk omhoog.
>   Iemand die f 1500 netto in het handje krijgt gaat niet 4o uur per week werken
>   voor een paar honderd gulden in de maand extra.

Deze berekening klopt niet. Hij hoeft geen 40 uur te werken voor
een paar honderd gulden extra. Voor een paar honderd gulden
extra moet hij (bij huidige prijzen, een uur schoonmaken a fl 16,-
bruto) ongeveer 20 uur werken (in de maand), is dus 5 uur per
week. Ik denk dat een heleboel mensen dat wel willen.
En verder is dat natuurlijk gewoon marktwerking. Als niemand
bepaald werk wil doen gaat de prijs omhoog. Lijkt me prima.


In het voorstel van
>   Dirkzwager wordt het basisinkomen o.a. gefinancierd uit een belasting van
>   f 1500 voor de werkgever voor iedere medewerker die hij in dienst heeft.
>   Dus ook al gaat voor de werknemer het arbeidsloon door het basisinkomen
>   omlaag, voor de werkgever gaan de arbeids kosten omhoog door de extra
>   belasting van f 1500 per werknemer.
De vraag is natuurlijk of daar tegenover staat dat de werkgever geen
premies voor soc. verz etc hoeft te betalen. Gaat de werkgever erop
achteruit dan zal er weer een impuls zijn om te investeren in
machines. Misschien interessant voor een volgende discussie (als
dit een beetje "afgerond" is. Het ook omstreden plan Van Elswijk
om de heffingsgrondslag voor de premies van soc. en
volks"verzekeringen" te veranderen. Ook dit kan een pos uitwerking
hebben op de werkgelegenheid en de betaalbaarheid van de
"verzekeringen" . En ook daar gaat niemand erop achteruit.

>   Er gaat op deze manier dus werkgelegenheid verloren aan de onderkant van
>   de arbeidsmarkt. Dat past overigens goed bij het verminderde arbeidsaanbod
>   volgens punt 1.

Nee, misschien gaan de lonen omhoog, maar zelfs dat is de vraag.
We weten niet og het aanbod groter of kleiner zal worden.


>
> 3 De belasting opbrenst zal afnemen. Een werkgever die f 1500 per maand
>   belasting moet betalen voor ieder medewerker zal geen mensen in dienst nemen
>   maar het werk uitbesteden aan 'zelfstandige' subcontractors om zich zo de
>   belasting te besparen. De voormalige werknemers zullen hier graag aan mee doen
>   want een belangrijk voordeel van de loondienst, nl de deelname in de
>   werknemersverzekeringen  vervalt, als de sociale zekerheid wordt vervangen
>   door het basisinkomen.

Zelfstandige subcontractors? Wat moet ik me daar bij voorstellen.
Kan een probleem zijn. Maar eerst maar eens weten wat daar
precies mee bedoeld wordt.


>   Verder geeft het basisinkomen heel veel ruimte voor belastingfraude. Nu kan
>   de belastingdienst altijd zeggen dat niemand van de lucht leeft en dat er dus   wel een bron van inkomen zal zijn. Vervolgens heeft de burger de plicht om
>   zijn inkomen aan te geven.
>   Met een basisinkomen kan iedereen claimen dat hij van het basisinkomen leeft
>   en verder niets doet. Dat is volkomen legitiem en de belasting dienst moet
>   dan maar aan de hand van het uitgavenpatroon aantonen dat het niet zo is.
>   dat vereist veel meer, en ingrijpender controles dan de inkomsten controle
>   die de belastingdienst nu doet.

Als iemand iets doet is dat toch bekend bij de belastingdienst, net
als nu?

>   Het komt er al gauw op neer dat het 'giro gluren' niet meer alleen wordt
>   gedaan bij mensen met een uitkering maar bij iedereen. Maar dat kan je
>   natuurlijk ook als een voordeel zien.
>
> 4 Minder animo voor onaantrekkelijk werk. Ook dit heeft Dirkzwager voorzien
>   en hij pleit dan ook voor een sociale dienstplicht om dit op te lossen.
>   In andere landen noem je dat dwangarbeid of herendiensten. Nederland heeft
>   zich in diverse internationale verdragen verplicht om dit juist niet te doen.
Sociale dienstplicht zie ik ook niet zo zitten.

Ik ben nog steeds positief. Al zal er echt grondig over gedacht
moeten worden welke consequenties het heeft op de samenleving
in het geheel. Ik ben dan ook erg benieuwd naar de antwoorden op
de vragen van Paul Doucet. En er zullen nog wel meer zijn.

Groeten,
Joris van den Wittenboer

Treating someone second-class will never get first-class results