Vernieuwing (was: Hardleers hoofdbestuur)

[Walther Schoonenberg]

A.H.L. Westerouen van Meeteren schrijft:

>Prima. Dan ben ik maar conservatief. De politieke medaille die je me
>op de borst spelt interesseert mij niet zo. Waar het mij om gaat is
>deels principieel, deels eigenbelang (ik woon tenslotte op een
>woonboot). Het gaat mij om erkenning van het historisch gegroeide
>Amsterdam. Het hedendaagse Amsterdam dus. De binnenstad van Amsterdam
>is immers niet opgehouden met groeien en veranderen ergens in een
>vorige eeuw. Integendeel. Amsterdam is gedurende deze twintigste eeuw
>aanzienlijk gewijzigd. Met name sinds 1945. Met de opkomst van de
>moderne industriele samenleving is het oude ambachtelijke en
>koomansachtige Amsterdam stukje bij beetje verdwenen. Gebleven zijn de
>residuen: mooie grachten en fraaie panden aan die grachten. We moeten
>trots zijn op die resten: koester ze met liefde. Het zijn echter
>resten van een verleden, meer niet. We hebben een keus: we kunnen van
>die residuen een steriel museum maken en in die goede oude tijd -die
>we niet kunnen loslaten- blijven steken, of we kunnen binnen Amsterdam
>een evenwichtige vervlechting houden van hedendaagse en traditionele
>elementen.
>Die keuze is eigenlijk al lang geleden gemaakt: er rijden sinds de
>vroege jaren twintig trams door de historische binnenstad, een metro
>is gegraven, er staan hypermoderne kantoorgebouwen aan de grachten en
>overal staan telefooncellen. Sinds 1945, sinds de grote woningnood na
>de oorlog, is er nog een modern element bijgekomen: woonboten.
>Amsterdam heeft er zo'n 2500. Iedereen kent ze, ze zijn kenmerkend
>geworden voor het naoorlogse Amsterdam.
>Het bestrijden van die woonboten is net zo onzinnig als het proberen
>te verbieden van de Koninginnedag-markt of het weghalen van
>bloemenstallen op de bruggen.

In de binnenstad is het oude pre-Industriele Amsterdam geen residu.
Integendeel: er is sprake van een van de grootste historische stadskernen
van de wereld dat stedenbouwkundig vrijwel geheel nog intakt is, ondanks de
inderdaad grote aantastingen die in de loop van de jaren zijn gepleegd. Toch
is nog steeds een samenhangend stadsbeeld aanwezig dat dan ook door de
minister is aangewezen als beschermd stadsgezicht en binnenkort ook
genomineerd zal worden voor de erfgoedlijst van de UNESCO. In feite is de
Amsterdamse binnenstad een groot monument. Inderdaad, er zijn aantastingen,
maar dat is geen reden en ook een vreemde logica die ene aantasting, de
overvloed aan woonboten en -arken, daarmee goed te praten. Alsof het ene
kwade het andere rechtvaardigt. Des te meer reden om dat wat er nog is te
beschermen. Bovendien is niet alles wat historisch gegroeid is automatisch
onderdeel van het beschermd stadsgezicht. De moderne kantoorgebouwen zijn
dat duidelijk niet en woonarken inderdaad ook niet. Sommige historische
boten dragen wel aan het beschermd stadsgezicht bij.

Aangezien de woningnood thans nauwelijks nog nijpend is, is er geen reden
meer deze groffe aantasting van het stadsbeeld te continueren. Dan wordt het
mogelijk een nieuwe ontwikkeling in de binnenstad van de laatste jaren
verder te ontwikkelen: het gebruik van de grachten op dynamische wijze, voor
vervoer van goederen en mensen en recreatief. Ook de verblijf- en
kijkfunctie in een steeds meer beschermde binnenstad is een nieuwe functie.
Dat is allemaal niet conservatief, maar juist gericht op de toekomst.

Overigens wordt hier opnieuw gediscussieerd vanuit de veronderstelling dat
wij ALLE woonboten weg willen hebben. Dat is niet zo, ook al hebben wij een
principe geformuleerd dat de grachten van Amsterdam noch bedoeld noch
geschikt zijn voor permanente bebouwing op het water in de vorm van
woonarken. Wel zijn wij tegen uitbreiding van de woonfunctie op het water en
tegen legalisering van illegale boten en zo mogelijk een terugdringing van
het proces van dichtslibben daar waar het beschermde stadsgezicht wordt
aangetast dan wel de verder te ontwikkelen dynamische functie van het water
in de weg wordt gestaan. Of dat wat wij willen ook echt gebeurd is zeer de
vraag, want de woonbootbewoners zijn goed georganiseerd en het dreigen met
geweld heeft tot nu toe succes gehad, helaas. Dus wat zeur je nou eigenlijk,
Hein?

>Graag ga ik in een openbaar debat de strijd aan met Schoonenberg en
>Arda. Het steekt me dat het officiele fractiestandpunt van D66 in de
>gemeenteraad aangaande woonboten het resultaat lijkt van eenzijdige
>besluitvorming in een klein en relatief besloten clubje `beschermd
>stadsgezicht'.


Bij deze. Trouwens: niks eenzijdig. Er is op een afdelingsledenvergadering
over gesproken en de bijeenkomsten van de werkgroep beschermd stadsgezicht
zijn openbaar. Het is overigens langer het fractiestandpunt dan de werkgroep
beschermd stadsgezicht bestaat.

Walther Schoonenberg