Fouilleren met Lombroso

[henk vreekamp]

Lijsters,

Grappig dat een belangrijk element in de discussie rond fouilleren - zonder
dat er nog sprake is van overtreding of misdrijf - de herkenning is op
gedrag en uiterlijk in het algemeen of in bepaalde situaties (discoweekends,
voetbal). Oordelen op uiterlijk is niet civiel, maar het gebeurt
onvermijdelijk. En de grens tussen wel of niet gevolg geven aan dat oordeel
lijkt ook al poreus. Misschien is het een stap vooruit als we onze oordelen
op uiterlijk en gedrag expliciteren, op schrift stellen.

Misschien kunnen we gezamenlijk een lijstje van criteria aanleggen. De
origineelste bijdrage krijgt de Lombroso Award, met de ergste jurrristen des
lands als jury. Zoals bekend was de Italiaan (moederneukers, wassen zich
niet) Lombroso de man die verband legde tussen fenotype en misdadigheid. Hij
vond de doorlopende wenkbrauw uit, de eeuwige inspiratie van figuratieve
schilders en lange tijd ook van politieagenten.

Wedstrijdmethode: schrijf een verhaaltje van max. 100 woorden over de
etniciteit waarover je het duidelijkste oordeel hebt. Inzenden binnen een
dag. De maat: een inhoudsanalyse volgens de klassieke afstandsschaal.

Toelichting:
1. Oordelen over de ander (als groep) is heel populair, evenals het
onderzoek ernaar. Ik ken zelf zulk onderzoek in Ghana en Curacao, het is
legitiem. Grappig is dat men wederzijds vaak gelijkluidende oordelen
koestert.
2. Recent heb ik in de Stichtse pastorale ook enige ervaringen mogen opdoen
met het oordelen op uiterlijk en gedrag. Iemand met een borreltje op en in
het bezit van een dubbele nationaliteit begint vreselijk te schelden op een
etnische categorie in Turkije. Afgelopen vrijdag bel ik de meldkamer van de
politie met de mededeling dat vier, vijf jongens met een steen in de hand de
ruiten van een schoolgebouw inslaan. De diender stelt slechts  e e n  vraag:
'Zijn het Marokkanen?'. Nou ja, gut, het was wat donker, hun taaltje leek
niet op permanent boeren (dus geen Turk?), ze krabden niet hun zak
(geen Portugees?), ze riepen even niet dat alle Gollandse vrouwen hoeren
zijn (geen Berber?), ze stonken niet uit hun bek (dus geen Utrechters?)...
Ja, daar sta je dan, de boeven discrimineerden of vernielden slechts. Telt
dat nog? Kunnen we een daad alleen interpreteren door de mensch te zien? Is
het modieuze woord 'context' een ander woord voor (voor)oordeel?

Henk Vreekamp, Utrecht