uitsterven korstmossen en klimaat

[Max Kok]

In een aantal mails (samenvatting zie onder) kwam het uitsterven (?) van korstmossen zijdelings ter sprake.

Gisteren bezocht ik een tentoonstelling over IJstijden in Nederland.
Wie schest mijn verbazing toen ik op een paneel over korstmossen las dat het ijzersterke overlevers zijn ! Na de laatste grote IJstijd is er een periode van massale extinctie geweest waarin bv. de mammoeten het loodje gelegd hebben. Korstmossen groeiden op dezelfde toendra's maar hebben de extinctie juist wel overleefd. Volgens het paneel is het sterke van korstmossen dat het een zeer succesvolle symbiose is van een alg en een schimmel.

Op een tijdschaal van honderdduizenden jaren komen we net uit een IJstijd (maar we zijn theoretisch op weg naar de volgende). De laatste IJstijd begon ongeveer 120.000 jaar geleden en eindigde ongeveer 10.000 jaar geleden. De hele periode tot 2,5 miljoen jaar geleden (Pleistoceen) is erg koud geweest (gemiddelde temperatuur onder de 5 graden, nu ligt die boven de 15) en er kwamen meerdere IJstijden in voor.

In plaats van korstmossen te bombarderen tot "weak survivors" is eerder het omgekeerde het geval. Ze waren uitstekend aangepast aan de koele omstandigheden tijdens het Pleistoceen.
Echter, vegetatie is sterk afhankelijk van klimaat. Zo kun je in de bergen de boomgrens ook echt als een strakke lijn waarnemen. Met het warmer worden van het klimaat rukken de naaldbossen steeds nooderlijker op en worden zij aan de zuidkant vervangen door loofbossen. Een effect van het warmer wordende klimaat zal zijn dat er straks in vrijwel heel Scandinavië eikebomen groeien op plaatsen waar nu net naaldbomen kunnen groeien.
Het mogelijke uitsterven van korstmossen in Nederland lijkt dus eerder ook een klimaat effect te zijn, waarschijnlijk versneld door de luchtverontreiniging.


MVG,
Max Kok


>Maar ook hier is meer aan de hand: zo is bijvoorbeeld het uitsterven
>van 83 soorten korstmossen (van de bijna 700 bekende soorten) sinds begin
>van de eeuw ook veroorzaakt door verhoogde zwaveldioxide concentraties.
>En overigens leidt 50% van de overgebleven korstmossen een kwijnend
>bestaan door verontreiniging van de lucht. (n.b./ t.k.  kortsmossen halen
>hun voedsel uitsluitend uit de lucht)


Overigens: zouden die kortsmossen na een forse vulkaanuitbarsting ook niet
massaal het loodje leggen? Zijn zulke species niet gewoon zo gevoelig dat
het a priori onmogelijk wordt ze te beschermen? Evolutie kan ook behoorlijk
slechte produkten opleveren (de luipaard kan ontzettend hard rennen maar
voortplanten ho maar)...


Dan is de vraag waarom die slechte produkten het tot nu toe in de evolutie
dan wel gered hebben.

-------------- next part --------------
An HTML attachment was scrubbed...
URL: <http://www.tuxtown.net/pipermail/d66/attachments/19991206/8ca7c760/attachment.html>