baanloos : Basisinkomen

[Arie Dirkzwager]

At 12:37 16-8-99 CET, you wrote:
> E-mail from : pel can be reached as : root at pel.xs4all.nl
>
>Enige opmerkingen over rapport 'basisinkomen':
>
>Volgens de berekeningen in het verhaal moeten alle uitkeringen plus de
>huursubsidie plus de kinderbijslag worden afgeschaft, terwijl tevens de
>BTW verdubbeld moet worden om op f1500,- basisinkomen uit te komen.
>
>Dit betekent dus ook de WW en de WAO qua uitkeringen. Uiteraard betekent
>het opheffen van alle uitkeringen een forse vermindering van allerlei
>privacy-schendingen, inherent aan de uitvoeringspraktijk van deze
>regelgeving; een groot voordeel. Wat te doen als de WW of WAO qua 'top'
>boven die f1500,- uitkomen? Beide uitkeringen zijn
>loondervings-verzekeringen.

        Verzekeringen zijn premies voor betaald en hebben op dit moment een
"contante waarde" - die zou uitgekeerd moeten worden ("verworven rechten")
bij invoering basisinkomen zoadat men kan beslissen of men ze prive voort
wil zetten. Na invoering basisinkomen valt men bij werkeloosheid terug op
het basisinkomen, tenzij men zich particulier bijverzekert - ik vind het
eigenlijk grote onzin dat iemand met een hoog inkomen ook een hoge WW of
WAO zou krijgen. Ik weet gevallen waarbij daarvan misbruik gemaakt wordt:
opgeklommen tot een hoge, goedbetaalde functie die boven je krachten gaat,
daardoor psychisch arbeidsongeschikt en een riante WAO, of hoge
functionaris in bedrijf die door incapabel zijn bedrijf failliet laat gaan
- zelf onspringt hij de dans met een hoge WW, de lager betaalden zijn de
dupe.

>Allereerst: Hoe ziet de arbeidsmarkt eruit als
>dergelijk basisinkomen is ingevoerd? Het voordeel van de werkgever van
>f1500,- wordt (deels) wegbelast; het lijkt alsof het voor de werkgever
>niet veel uitmaakt qua werkgeverslasten vergeleken met nu. Daarom vermoed
>ik dat de arbeidsmarkt er dan grotendeels hetzelfde uitziet als nu.
>M.a.w.: Ook dan kan het m.i. voorkomen dat mensen werkloos zijn, zij het,
>dat de 'klap' minder hard aankomt. WW en WAO zijn gebaseerd op een
>percentage van het laatstverdiende loon.

        Mijn voorstel: WW en WAO als "uitkeringen" met alle privacy-schendende en
fraude-gevoelige rompslomp er omheen afschaffen, basisloon is voldoende
opvang zonder extra luxe voor hen die tevoren welgesteld waren.

>Ook huursubsidie en kinderbijslag worden qua geld ingezet voor het
>basisinkomen.
>
>a. Huursubsidie: Bij f1500,- (in neem aan, onbelast; geen nutteloos
>rondpompen van geld) basisinkomen en verder niets, komt dit niet goed.
>
>Zowel bij afschaffing WW en WAO als bij de IHS gaat het verhaal m.i.
>teveel uit van gehuwden of samenwonenden. Zij krijgen ieder voor zich het
>basisinkomen, dus 2 maal f1500,- Dan is er inderdaad geen probleem bij
>afschaffing van deze uitkeringen/subsidie. Maar (ik meen ruim 3 miljoen)
>eenpersoonshuishoudens in Nederland wel. Uiteraard heeft een deel werk,
>maar veelal bestaat het bestand van de sociale dienst voor meer dan de
>helft tot tweederde uit alleenstaande huishoudens.

        Wordt kunstmatig in de hand gewerkt - ik ken mensen die -vanwege de
uitkering- een jaar na hun huwelijk gingen scheiden en apart wonen. Hun
relatie bleef even goed en zij kregen een kind: was de moeder dus een
"alleenstaande" met kind!

>Zij krijgen dan dus
>f1500,- , iets meer dan de huidige bijstandsuitkering. Maar zonder
>huursubsidie i.t.t. nu, redt men het niet. Dat draait uit op forse toename
>van het aantal huisuitzettingen wegens huurschulden of bittere armoede.

        Woonden zij dan niet "boven hun stand" en moet dat gestimuleerd worden?

>b. Kinderbijslag: Wie betaalt voor de kinderen? Is dit voor eigen rekening
>en risico of betaalt de staat? In het eerste geval hebben alleen de
>rijkeren kinderen, voor degenen met alleen basisinkomen kon dit wel eens
>te duur worden. M.i. moeten kinderen een leeftijdsgerelateerd basisinkomen
>hebben of de kinderbijslag kan m.i. niet worden afgeschaft. Dit betekent
>niet dat de grondslagen, het principe dat hieraan ten grondslag ligt, niet
>bediscussieerd zou kunnen worden: Wellicht moet deze uitkering opnieuw
>'opgezet' worden, bv. 1 kind 100% weggesubsidieerd, 2e kind 75%, 3e kind
>50% en vierde kind 25%. Vijfde en volgende kind financieel geheel voor
>eigen rekening van de ouders. Nadere verfijning: Leeftijd/kosten relatie.
>Denk ook bij dit punt aan de een-ouder-gezinnen: f1500,- en 1 of 2 kinderen
>en verder niks??

        Waarom moet het krijgen van kinderen "gesubsidieerd" worden bij onze
huidige overbevolking? Wie een kind wil kan door samenwonen en "poolen" van
basisinkomens (en met bijklussen bijverdienen?) zich dat permitteren - dat
is een gezondere samenlevingsvorm dan huidige "alleenstaanden" (zie
voorbeeld hierboven) met kinderen.

>alleenstaanden daarop toch
>een toeslag moeten hebben." Ik denk dat dat klopt.

        Ik betwijfel dat: een alleenstaande student kan van 1500 gulden best rond
komen, waarom anderen niet?

>En dan zijn we weer
>precies terug bij 'af': Privacy-schendende onderzoeken, bureaucratie ed.
>"Heb jij echt wel recht op die toeslag? Woon jij echt wel alleen?" Kortom:
>Nieuwe variant op het vroegere 'voordeurdelers-drama'.
>Hoe dan? Alleenstaande moet werken, huishoudens met 2 maal basisinkomen
>'rentenieren'? Dat lijkt me ook scheef.

        "rentenieren" gaat al gauw vervelen - wellicht zal een van de partners
gemakkelijker meer tijd vrij maken voor (onbetaalde) huishoudelijke taken
en zorg voor de kinderen. Alleenstaande "moet" niet werken en iedereen kan
het werk doen waar hij/zij goed in is en plezier in heeft.

>c. BTW 2x zo hoog? Dit is een 'indirecte' belasting. Treft dan vooral
>degenen met alleen basisinkomen onevenredig hard. Verhoog eerder de
>inkomstenbelasting. Mijn BTW-idee: Maak een nul-tarief voor dagelijkse
>levensbehoeften. Dus 0%/6%/17,5% als tarieven.

        en nog hogere tarieven voor echt "luxe" zaken (caravan, zeiljacht, dure
millieu-belastende sportwagen, drank, sigaretten etc.). Niet
inkomstenbelasting verhogen maar wellicht wel de voorgestelde
werkgeversheffing. Kwestie van evenwicht vinden.

>In mijn verhaal valt een stuk van de financiering uit.
>Er moet dus ergens anders geld weg komen.

>2. De staat plus een consortium van grote verzekeringsmaatschappijen,
>banken en pensioenfondsen richten samen de stichting basisinkomen op.
>De staat sluit voor elk kind zeg pakweg vanaf 1 jaar een koopsompolis af
>met gegarandeerd eindkapitaal bij deze stichting.
>Daar heeft een volwassene nu niets aan, maar op langere termijn vormt dit
>een deel van de financiering van het basisinkomen.
>Basisinkomen wordt qua vorm een volksverzekering.

        Lijkt me niet zo gek: volksverzekering voor iedereen gelijk. Hoe ziet het
financiele plaatje er dan exact uit (op korte en op lange termijn, wat zijn
de kosten van die koopsompolissen, wanneer gaan ze uitbetalen?

>Ander punt: Indien basisinkomen is ingevoerd, wordt hoogte basisinkomen
>vooral in verkiezingstijd geen speelbal van 'de politiek'? In het Romeinse
>Rijk deelde de keizer graan uit aan de armen - 'brood en spelen' - om
>populair te worden/blijven. Voor meer basisinkomen en meer voetbal, stem
>op ons!

        Hoogte basisinkomen zou daar onafhankelijk van moeten zijn: altijd 30% van
het BNP, gaat dat omlaag dan gaat basisinkomen omlaag, gaat dat omhoog dan
gaat basisinkomen omhoog, komen er meer gerechtigden dan wordt de spoeling
dunner en gaat basisinkomen (automatisch) omlaag, ten zij BNP stijgt. Een
goede regering concentreert zich op verwerving van een hoog BNP: beleid van
economische regelgeving meer dan een "sociaal" beleid, geen
"verzorgingsstaat" (met basisinkomen kan ieder voor zich en zijn
naaststaanden zorgen) maar een staat die recht en rechtvaardigheid
handhaaft en voor een zekere (algemene) welvaart (BNP) zorgt waarvan ieder
(via basisinkomen) profiteert.

>Er valt nog veel meer over te zeggen, maar hier laat ik het even bij.
>
>Tenslotte: Het idee is goed, zij het dat m.i. vooral m.b.t. alleenstaanden
>er de nodige knelpunten zijn.
>Over arbeidsmoraal zal toch nooit consensus bereikt worden, dus een ieder
>moet voor zichzelf z'n eigen arbeidsmoraal maar bepalen:
>Tussen 'wie niet werkt zal ook niet eten' en 'werken is niet
>leuk' Ook verlost het veel mensen van continue problemen met de sociale
>dienst, het GAK enz. Wel heb ik grote twijfels over de vraag of er een
>basisinkomen komt zonder dat daar weer iets moralistisch aan vast geknoopt
>wordt, zoals 'sociale dienstplicht' ed. Zo maar, 'om niet' een
>basisinkomen? Bijna te mooi om waar te zijn.
>
>Bovenstaande opmerkingen zijn uitsluitend prive-meningen van:
>
>secretaris Ver. P.E.L.

Hartelijk dank voor het commentaar,
Met vriendelijke groet,

Arie Dirkzwager.