Assen

[Rembert Oldenboom]

On 15-08-1999 at 14:33 cathja maas wrote:

>> Er moet een gulden middenweg komen, door betere begeleiding en
misschien dat
>> de politietop in de woonplaats geïnformeerd kan worden. Maar
niet de hele
>> buurt !
>
>Op radio 1 opperde Olga Scheltema dat het wellicht preventief zou
werken
>als het OM en de politie op de hoogte zouden zijn van de woonplaats
van
>veroordeelde sexuele delinquenten. Lijkt mij als ideen het
overdenken
>waard.
>V.w.b. de vrijheid en de rechten van betrokkenen: natuurlijk moeten
die
>zwaar wegen, maar de ellende is wel dat uit (buitenlands) onderzoek
>steeds weer blijkt dat dit een delict is met een heel hoge
>recidive-kans.

Cathja, met alle respect hoor, maar weet je dit zeker? De media en
het publiek heeft het inderdaad over hoge recidive ratios, zo in de
trand van 70 tot 90% maar wat blijkt er uit wetenschappelijk
onderzoek? Ik hoop toch niet dat politiek zich baseert op de media en
wat het publiek denkt dat de waarheid is maar zich probeert te
richten op wat de wetenschap aan informatie kan bieden. Wat betreft
de recidive ratios is er wel een en ander gepubliceerd de afgelopen
jaren - het is immers een hot topic: een paar jaar geleden in de VS
en nu ook in ons kikkerlandje.

Uit deze wetenschappelijke onderzoeken blijkt juist dat de recidive
ratio's voor sexueel delinquenten relatief tot de laagsten behoren.
Ik zal zo veel mogelijk proberen hieronder de bronnen te vermelden.

De Canadese overheid heeft in 1995 statistieken bekend gemaakt: de
totale recidive ratio voor sexueel delinquenten ligt op 13.4%.
Misbruikers van kinderen recidiveren minder dan verkrachters (12%
versus 18%). De ratio steeg naar 36.3% zodra alle misdaden mee werden
gerekend, dus niet enkel beperkend tot seksuele misdaden. Hanson
geeft aan dat zelfs bij onderzoek die veroordeelden 20 jaar lang
volgden de recidive ratio vrijwel nooit boven 40% uitkwam. Dit betrof
een meta-analyse over 61 studies (wereldwijd) bevattende in totaal
zo'n 23.300 cases over een periode van ongeveer 50 jaar waarbij de
meeste data de afgelopen 15 jaar betrof.(1)

Begin dit jaar maakte de UK Home Office bekend dat de recidive ratio
over een periode van 20 jaar op ongeveer 20% ligt terwijl de recidive
ratio voor niet seksueel gerelateerde misdaden op 50% ligt binnen
twee jaar. In dit rapport wordt diep in gegaan op de recidive ratio
alsook het voorspellen van recidive.(2)

Paul Caravino (hoofd van NACRO (National Associaton for Care and
Rehabilitation of Offenders) in UK) relativeerde in mei 1998 de
recidivisme ratios voor sexueel delinquenten: tijdens een panel
discussie (waar hij deel van uitmaakte) werd herhaaldelijk gesproken
over een ratio van 45%. Na correctie van herhaaldelijke vergrijpen
bleek de ratio nog maar op 15% te liggen, ofwel een kleine groep
mensen kwam telkens weer in aanraking met justitie. (In deze
discussie lag de nadruk op sexueel kontakt met kinderen.) - sorry,
geen bronvermelding, zelfs geen info op hun website.

Ook Grunfeld & Noreik komen tot de conclusie dat de recidive ratio's
relatief laag zijn en dat de huidige sancties voor dergelijke
misdaden kennelijk een uitstekend effect hebben.(3)

Als contrast: de FBI geef aan dat 74% van mensen die gearresteerd
zijn in verband met geweld, drugs, inbraak, afpersing etc. binnen
vier jaar wederom tegen de lamp lopen.

De aan de Utrechtse universiteit verbonden hoogleraar psychologie /
sexologie Lex van Naerssen citeert de minister dat er sprake is van
een recidive ratio van 20 tot 40%. Van Naerssen draait dit om: 60 tot
80% recidiveert dus niet. Hij spreekt daarna over de gedwongen
behandeling en stelt daarbij dat er geen indicaties bestaan dat de
meerderheid van verkrachters, incest plegers en pedofielen een
mentale afwijking hebben: wel is er sprake van een sociaal probleem.
In mijn persoonlijke optiek is daar dus een prima behandeling bij
door te voeren: deze mensen moeten leren leven in onze sociale
leefomgeving volgens onze sociale regels. Lijkt me een prima klus
voor psychologen.(4)

P. van den Eshof geeft enkele zeer interessante opmerkingen en
aanbevelingen: De media en het publiek geloven dat sexueel
delinquenten feitelijk zich hebben 'gespecialiseerd' in een bepaald
type sexueel geweld. Wetenschappelijk onderzoek, zo geeft Van den
Eshof aan, toont echter dat de meeste sexueel delinquenten
verschillende soorten misdaden begaan en dat de kans tot recidivisme
relatief klein is. Maar Van den Eshof bekritiseert dit
wetenschappelijk onderzoek: random onderzoek komt weinig voor en de
onderzoeksperiode is vaak erg kort. De meeste onderzoeken worden
gebaseerd op juridische classificatie (whatever that exactly may
mean) en sexueel delinquenten worden maar al te vaak gezien als een
homogene groep.
Van den Eshof adviseert dat, naast het onderscheid tussen
verkrachters en misbruikers van kinderen het ook zinvol kan zijn om
beide groepen verder onder te verdelen in sub-categorien waarbij in
ogenschouw wordt genomen de sexuele voorkeur, de motivatie en het
crimineel gedrag. Hij komt hiertoe omdat uit onderzoek is gebleken
dat niet alle misbruikers van kinderen pedofiel blijken te zijn. Hij
vermoed dat, door sexueel delinquenten in dit beperkte aantal
groepein in te delen er mogelijk karakteristieken te herkennen
zijn.(5)

Canter en Kirby hebben zich vastgebeten in de patronen van
recidivisme: het blijkt dat iemand die al een seksueel delict heeft
gepleegd met geweld, _als_ hij recidiveert, hij grote kans heeft
wederom een seksueel delict met geweld te plegen. Analoog hieraan:
iemand die een seksueel delict heeft gepleegd zonder geweld heeft,
_als_ hij recidiveert, een grote kans om wederom een seksueel delict
zonder geweld te plegen. Het lijkt dus van belang te zijn om de mate
van geweld bij het delict in kaart te brengen.(6)

Ook David Finkelhor (wetenschappelijk onderzoeker bij de Family
Research Loboaratory at the University of New Hampshire) geeft aan
dat de meeste mensen niet beseffen hoe breed het spectrum seksueel
delinquenten is: de samenleving richt zich volkomen op de ergste van
de ergste criminelen die inderdaad grote kans maken om weer de fout
in te gaan. Deze mensen worden gegeneraliseerd naar alle seksueel
delinquenten. Finkelhor noemt hier expliciet Jesse Timmendequas, de
twee maal veroordeelde kinderverkrachter die in New Jersey de 7 jaar
oude Megan Kanka vermoordde in 1994. De gebeurtenissen in Assen
hebben vele parallellen hier, ook de hieruit voortvloeiende
maatschappelijke en politieke commotie. Het lijkt mij erg zinnig om
goed te kijken hoe dit zich allemaal in New Jersey en de verdere VS
ontwikkelde, hoe de wetenschap daarop reageerde en de vraag te
stellen waarop de politiek zich feitelijk baseerde bij het nemen van
beslissingen en of die beslissingen wel de juiste waren.

>Bovendien ontbreekt het de daders vaak volledig aan besef
>dat het niet kan wat ze doen. Ik vind dit allemaal wel heel
moeilijk.
>Vanuit mijn eerdere studie forensische pedagogiek weet ik maar al te
>goed wat volwassenen kinderen aandoen, en hoe die kinderen dan het
>risico lopen om van slachtoffer zelf dader te worden. Als ik dat
afweeg
>tegen de rechten van de daders dan weet ik het allemaal even niet
meer.

Ik vind het ook allemaal erg moeilijk, met name omdat het gevaar van
generaliseren zo ontzettend dichtbij en zo ontzettend verleidelijk
is. Ja, ook ik wil heel graag weten of er zo'n engerd bij mij in de
straat woont en of ik kinderen hier op straat kan laten spelen of in
het bos hier even verderop. En ik moet ook eerlijk bekennen dat ik
volkomen automatisch extra oplet als ik een volwassene naar een
groepje kinderen zie toegaan en dat in de gaten blijf houden totdat
ik het gevoel heb dat alles prima in orde is of de volwassene weer
vertrekt. Maar aan de andere kant heb ik een paar weken geleden met
stomme verbazing in Hilversum gezien hoe een ongeveer 9 jarig
jongetje hard huilend op de hoek van een winkelstraat (Groest) stond.
Elke volwassene liep er met een boog omheen, zowel vrouwen als
mannen, moeders met kinderen, oma's, het maakt niet uit. Allemaal
keken ze wel het kind aan met een blik van "ach gut, wat zou er toch
aan de hand zijn". Maar niemand die naar het kind toestapte. Ik ben
er wel naartoe gestapt en het kind was gewoon zijn moeder kwijt. De
jongen gerustgesteld en hem beloofd niet van hem weg te gaan totdat
we zijn moeder gevonden zouden hebben en dat lukte binnen een
kwartiertje. Met de vele berichten over seksueel misbruik van
kinderen, met zwembaden die hun deuren sluiten voor mannen, met
pretparken die alleen-komende mensen vastleggen, het wordt allemaal
wel erg eng in onze samenleving. Mensen beseffen langzaam maar zeker
dat ze snel vreemd aangekeken kunnen worden als ze teveel aandacht
schenken aan een kind dat niet van hun is dus het is het
verstandigste om maar zo min mogelijk met kinderen te maken te
krijgen. Geen wonder dat er voor jeugd-activiteiten bij buurthuizen
nauwelijks vrijwilligers te krijgen zijn. Er onstaat iets als
kinder-fobie. Is dat een gezonde ontwikkeling? Jij hebt een studie
forensische pedagogiek gedaan. Hoe sta jij hier tegenover? Moeten we
werkelijk de VS volgen die kant op?

Ik weet zelf het antwoord ook niet. Ik zie ook wat er in Assen is
gebeurd en mijn eerste reactie is ook "doorvoeren die Megan's Law".
Maar na even nadenken besef ik dat dit niet het juiste antwoord is.
Ik ben voorstander van een DNA database ook al is dat een ernstige
inbreuk op de privacy maar ik geloof dat hier een uitstekende
preventieve werking van uit gaat en die gaat wat mij betreft boven de
privacy. Het volgen van mensen die een ernstig sexueel delict hebben
gepleegd, hun tijd hebben uitgezeten, daar heb ik mijn vraagtekens
bij. Je hebt immers je straf uitgezeten waarna het taak voor de
reclassering is om je weer te integereren in de maatschappij. Wel
lijkt het me erg zinnig om te proberen een voorspelling te doen van
de kans dat de persoon in kwestie zal recidiveren (het rapport van
Home Office geeft dit aangaande een aantal interessante suggesties
waarbij meerdere veroordelingen de beste indicator lijkt te zijn) en
als die kans een zekere waarde overschrijdt, dan denk ik dat deze
mensen zeker gevolgd mogen worden, misschien dat hiervoor een
gerechtelijke uitspraak nodig/zinnig is, kweenie. Het lijkt me
onzinnig dat een hele buurt op de hoogte wordt gesteld. Als je wil
vragen om publieks-gerechten, lynch-partijen etc. dan is dat de
manier. In de UK is het zelfs voor vrijgelaten gevangenen mogelijk om
terug te keren in de gevangenis als de maatschappij hen te gevaarlijk
blijkt. Ook gevallen van suicide zijn al bekend omdat de buurt hen
niet accepteerden. De buurt inlichten zou je bijna gelijk kunnen
stellen met levenslang en soms zelfs met de doodstraf. Aan de andere
kant, in de zeer ernstige gevallen van seksueel geweld heeft het
slachtoffer ook levenslang. Het blijft dus vreselijk moeilijk.

Greetz,

Rembert


(1) Hanson, R. K. & Bussiere, M, 'Predicting Relapse: a meta-analysis
of sexual offender recidivism', APA Journal of Consulting & Criminal
Psychology vol. 66 no. 2, 1995

(2) Don Grubin (1998), 'Sex offending against children: understanding
the risk', verkrijgbaar bij the Home Office Policing and Reducing
Crime Unit, Research, Development and Statistics Directorate, 50
Queen Anne's Gate, London SW1H 9AT. Ook via internet op de halen op
http://www.homeoffice.gov.uk/prgpubs/fprs99.pdf

(3) Grunfeld & Noreik ''Recidivism among Sex Offenders: a follow-up
study of 841 Norwegian sex offenders', International Journal of Law &
Psychiatry, vol. 9, 1986

(4) Lex van Naerssen, Staatscourant, 19 december 1996

(5) P. van den Eshof , 'Justitiele verkenningen', 24e jaargang, nr 6,
juli/augustus 1998

(6) Canter and Kirby (1995), 'Prior Convictions of Child Molesters',
in Science and Justice 35/1 pp. 73-78