Internationaal recht en internationale politiek

[Elwin Lammers]

>> In feite zien we hier de
>> eerste schuchtere pogingen om een soort internationale politie van de grond
>> te krijgen.

>Met welke bevoegdheden? Op welke juridische basis? Met welk mandaat? Is
>er een democratische besluitvorming aan vooreaf gegaan? Of bepleit u
>hier het optreden van een ongelegitimeerd groepje burgerwachten dat zich
>uitgeeft als `politie"?

Ik constateer dat datgene internationaal recht met name ontstaat door
codificering van datgene wat internationaal gebruikelijk is geworden
(gewoonterecht dus). De juridische basis voor het huidige ingrijpen in
Kosova is slap, dat zal niemand ontkennen. Maar als politici zich altijd
zouden laten leiden door wat er al vastligt aan internationaal recht, dan
gebeurde er rond de ontwikkeling van het internationaal recht niet veel meer.

De politieke rechtvaardiging voor het huidige ingrijpen is de humanitaire
crisis. Voor mij is dat genoeg. Liever had ik dat ingrijpen via de VN laten
lopen, maar als je slachtoffers kan voorkomen door de NAVO te laten
ingrijpen, dan stel ik het belang van de slachtoffers boven de
politiek-juridische procedure. Ik ben niet van mening dat machthebbers
binnen hun staat (zoals rigide juristen internationaal recht nog wel eens
verdedigen) kunnen doen wat ze willen. Ik vind dat de internationale
gemeenschap in het geval van grove mensrechtenschendingen de plicht heeft
in te grijpen. Natuurlijk zou het beter zijn als er vooraf strikte
voorwaarden waren op grond waarvan ingegrepen mocht worden, als vastgelegd
was wie hoe in dat geval zou ingrijpen en het zou helemaal ideaal zijn als
er een democratisch gelegitimeerde wereldregering zou zijn met het
geweldsmonopolie voor de hele wereld. Helaas is dat allemaal niet het
geval. Ik denk echter dat we daar wel naar moeten streven (zonder de
illusie te hebben dat we het in de vijftig jaar die ik in normaliter nog
heb gaan bereiken) en dan is elke stap in de goede richting welkom. Ook
stappen in de praktijk die nog gevolgd moeten worden door vastlegging in
het internationaal recht.

Het is in feite hetzelfde als de hervorming van de VN. Natuurlijk moet de
samenstelling van de Veiligheidsraad breder. En iedereen is het er ook over
eens dat de (al dan niet toekomstige) leden zich meer in overeenstemming
met hun status moeten gedragen (als China tegen maatregelen stemt waar
Macedonie voordeel van heeft met als enige reden dat Macedonie relaties
onderhoudt met Taiwan, dan misbruikt zij haar zetel in de Veiligheidsraad
voor puur eigenbelang). We kunnen dus twee dingen doen. De VN en de
veiligheidsraad boycotten tot zij democratisch (hoe democratisch?) is
samengesteld. Of het ermee doen en ondertussen aan verbetering werken. Als
pragmatische idealist kies ik voor het laatste omdat het eerste niet werkt.

Ik wil jouw redenatie ook nog even op een ander onderwerp loslaten. Als ik
jouw bijdragen op deze lijst bekijk, denk ik niet dat jij tegen het gedogen
van soft-drugs bent (maar misschien vergis ik me). Er is niet veel
juridische basis voor gedogen. Het mag of het mag niet. Ik neem niet aan
dat jij voorstander bent van de redenering 'wettelijk mag het niet, voor
gewoon legaliseren is geen meerderheid, dus uitroeien al die coffeeshops'.

>> Dat lijkt me zeer nastrevenswaardig, zeker in combinatie met
>> een Permanent Internationaal Gerechtshof (niet voor staten onderling, maar
>> voor personen die zich schuldig hebben gemaakt aan misdaden tegen de
>> mensheid en/of ernstige mensenrechtenschendingen).
>
>Alles op basis van volkenrechtelijke spelregels. Dat wil zeggen,
>juridisch onderbouwd, op basis van verdragen of multilaterale
>accoorden.

Als we daarop moeten wachten, is Kosova volledig ontvolkt van Albanezen.
Zoals we dat hebben laten passeren met de joden in WOII, met de Armeniers
in WOI, zoals het dreigde te gebeuren met de Iraakse Koerden eind jaren
tachtig enzovoorts. Ik ben blij dat we niet gewacht hebben tot Milosevic
het Verdrag van de Rechten van de Albanezen in Kosovo zou gaan ondertekenen
want dat zat er niet in.

>> Hoezeer mijn gevoel ook ingaat tegen het steunen van elke vorm van geweld,
>> ik kan er niet onderuit dat in het geval Kosova de internationale
>> gemeenschap eindelijk heeft ingezien dat zij niet alleen
>> verantwoordelijkheid hebben, maar die ook daadwerkelijk moeten nemen.
>
>Welke `internationale gemeenschap'? De NATO bedoelt u, negentien
>lidstaten, zonder steun van de VN. Dat is geen `internationakle
>gemeenschap', dat is een aantal staten dat een defensie, inmiddels
>offensieapparaat in het leven heeft geroepen. Ik meen dat twee grote
>mogendheden, China en Rusland, niet bij de besluitvorming zijn
>betrokken. Om dan van `internationale gemeenschap' te spreken is, neemt
>u me niet kwalijk, Westerse arrogantie.

Liever westerse arrogantie dan Russische medeplichtigheid aan volkerenmoord.

>> Als politie-agent en in het belang van het slachtoffer. En dus met
geweld als
>> de dader zich te buiten gaat aan verschrikkelijke dingen.

>Zoals al zei, een politieman heeft een wetboek van Starfvordering
>waaraan hij zich te houden heeft. Welk wetboek van Sv heeft uw
>politiemacht? Welke democratische wetgeving is haar legitimering?

Nog geen wetboek van strafvordering. Maar die komt er wel als we zo
doorgaan met interventies, een permanent internationaal gerechtshof
etcetera. Zoiets groeit in de praktijk in de praktijk.

>> Geen steun voor het (mijns inziens op zijn best naieve en/of weinig
>> doordachte) voorstel van Hein van Meeteren derhalve. Ik weet me daarbij
>> gesteund door de partij van Rugova, die zich de afgelopen tien jaar bij
>> uitstek pacifistisch heeft opgesteld.
>
>Rugova wordt thans in de pers afgeschilderd als een naieve dromer die
>niet in staat is politieke werkelijkheden te doorzien. Ik weet niet wat
>Rugova thans aan het doen is, wat hij denkt. Hij is door zijn eigen
>mensen opzij geschoven. Hij was ooit de Ghandi van Kosova, maar die
>periode is voorbij. Overigens bepleit ik geen volledig pacifisme.
>Aanvallen op Servische troepen die Kosovaanse dorpen belegeren vind ik
>prima. Dat is echter nauwelijks gebeurd.

Te weinig inderdaad. Gedeeltelijk ongetwijfeld te verklaren uit het feit
dat het - uiteraard door de Servische strijdkrachten gesteunde -
ongeregelde Servische milities zijn die een groot deel van de etnische
zuiveringen uitvoeren. Als je met vijftien man een gehucht van twintig
huizen binnenkomt, kun je echt doen wat je wilt. Maar vijftien man in een
paar auto's of in een vrachtauto zijn niet zo'n makkelijk doelwit als een
brandstofdepot of een tankkolonne. 'Belegeren' is dan ook niet de juiste
term. 'Etnisch zuiveren' (een mooi eufemisme voor moord, verminking,
plundering, brandstichting en deportaties) komt meer in de richting.

>Hoe kan u het verklaren dat
>deze volksverhuizing op gang kwam onder het toeziend oog van de Navo?

De NAVO had geen toeziend oog.  Helaas. De belangrijkste reden is mijns
inziens dat we te laat hebben ingegrepen, maar dat heb ik al eens
beargumenteerd en daar zijn we het niet over eens.

>Hoe kan het dat de Serviers vrijelijk hebben kunnen huishouden in Kosova
>terwijl de NATO in de buurt en in de aanval was? Licht u me eens in, in
>mijn naiveteit en ondoordachtheid begrijp ik dit niet.

Ik begrijp dat ook niet, maar om een andere reden dan jij. De oorzaak die
ik zie, is dat de NAVO niet meteen ook grondtroepen heeft ingezet. Ik
begrijp ook niet dat de NAVO zo stom heeft kunnen zijn dat niet meteen te
doen (al ben ik niet zo stom dat ik niet rationeel kan verklaren waarom het
gegaan is zoals het is gegaan). De zoveelste internationale blunder in
voormalig-Joegoslavie. Maar ook daar zijn we het ongetwijfeld niet over eens.

Elwin Lammers


P.s. In mijn eerste bijdrage voor de D66-lijst over Kosova schreef ik dat
ik me persoonlijk grote zorgen maakte over het lot van Armend Mustafa, de
voorzitter van de jongerenorganisatie van de Liberale Partij van Kosova,
een jongen die nog slechts enkele maanden geleden mijn gast was. Dit
weekeind heb ik viavia gehoord dat hij en zijn familie het hebben gered en
dat ze veilig in Tetovo (Macedonie) zijn. Het is het beste nieuws over
Kosova dat ik in maanden gehoord heb. Al maakt het het lot van al diegenen
die het niet gered hebben uiteraard niet minder erg.