Kosovo

[Mark van Barschot]

Stilte op de lijst.
Kosovo wordt "leeggeveegd". 1/3 van de bevolking is uitgemoord, de grens
over gevlucht of op weg naar de grens. In het huidige tempo heeft Milosevic
nog een weekje, als het tegenzit twee,  nodig om zijn plannen af te ronden.

De internetvoorhoede van D66 zwijgt. Slechts 26 mailtjes in 11 dagen oorlog.
Over woonboten lopen de emoties, en het aantal schriftelijke uitingen
daarvan, snel
(hoog) op. Ooit zal een historicus interessante conclusies trekken uit de
archieven van deze lijst.

Vandaag zag ik onze minister van Buitenlandse Zaken en ik zag het falen van
de internationale gemeenschap. Het falen nu, het falen morgen en over een
jaar (of tien). De realiteit lijkt slecht door te dringen tot de Van
Aartsens van deze wereld, zelfs wanneer deze zich zo hard opdringt als nu
het geval is.
Onze minster verklaarde dat er geen sprake kon zijn van een zelfstandig
Kosovo, Kosovo moet binnen Joegoslavie blijven.
 Maar kun je na alle gruweldaden die zijn gepleegd, dat nog van de Kosovaren
verwachten?
Van Aartsen reageert opgewonden. "We kunnen toch het Joegoslavisch
staatsverband niet uit elkaar rukken?".

Ik zou wel van deze luchtfietser willen weten hoe men een staatsverband dat
is verkracht, opgeblazen, vermoord en gedrenkt in bloed, nog uit elkaar kan
rukken.
Milosevic zelf heeft het Federale Joegoslavische staatsverband al tien jaar
geleden staatsrechtelijk opgeblazen toen hij de autonomie van Kosovo en
Vojvodina introk. Hij verwierf daarmee en passant twee extra stemmen in het
8 stemmen tellende federaal bestuur van Joegoslavie. Met de al bestaande
controle over de stem van Montenegro, beschikte Milosevic over de helft van
de stemmen en dus de facto over een veto.
Hij ondermijnde het staatverband monetair door de Servische centrale bank
extra geld te laten drukken, tegen de zin van de andere republieken
uiteraard.
Hij vermoorde het staatsverband met zijn militaire inval in Slovenie, met
zijn haatdragende nationalistische campagnes vanaf de jaren tachtig.
Toen al werd door Milosevic het doodvonnis van Joegoslavie getekend.
Overigens met enthousiaste steun vanuit het westen. Ook toen al was de wens
de vader van de gedachte. De naiviteit en onwetendheid ongeevenaard. Het
enige antwoord van het westen op het groeiende verzet tegen Milosevic, was
het uitspreken van de eis dat Joegoslavie een eenheid moest blijven. De
facto een steun in de rug voor Milosevic.
Ik zie nog de uiterst beschaafde Van den Broek beweren dat Sloveense
zelfstandigheid ontoelaatbaar was.
Zoals Van Aartsen nu.

Wanneer trekken we eindelijk lessen uit het verleden. Afgezien van het
democratisch recht van ieder mens en volk op zoveel mogelijk
zelfbeschikking, is er zoiets als "Real Politik".
Vergeet de wenselijkheid. Natuurlijk is het verleidelijk te geloven dat de
Slovenen luisteren naar EU wensen, terwijl ze al bewezen hebben niet te
willen luisteren naar Servische tanks. Erg realistisch is het niet.
Natuurlijk is het vereidelijk te geloven dat Milosevic van bombardementen
alleen onder de indruk zou zijn. Realistisch is het niet. In tegenstelling
tot de strijd vlak voor Dayton, staan de Serven op de grond niet tegenover
een serieuze strijdmacht.

Van Aartsen, en de internationale gemeenschap met hem, bouwen hun politiek
op hoop en dagdromen. Dromen van een mooie wereld, met een rechtsorde en
codes en verdragen die iets betekenen. Mooie droom, maar ook precies dat,
een droom.
Dit geloof gaat uit van het volgende idee: geen desintegratie van
staatsverband = geen instabiliteit = geen massaslachtingen. Desintegratie =
instabiliteit  = massaslachting
De veronderstelling is daarbij dat het streven naar zelfstandigheid in
diverse gebieden in Oost-Europa in een gezamenlijke krachtsinspanning van
dictator en NAVO, effectief de kop kan worden ingedrukt. Daarom moet Kosovo
bij Joegoslavie blijven. Anders wordt een precedent voor bijvoorbeeld
Rusland geschapen.
Helaas heeft die droom niet het drama in Kosovo kunnen voorkomen. Zoals dat
eerder niet lukte in Bosnie, Kroatie en Slovenie. En zoals dat nu nog steeds
niet lukt in Koerdistan.

De Joegoslavische geschiedenis bewijst telkens weer de onhoudbaarheid van
dit simplisme. Zelfstandigheid laat zich slechts met veel geweld
onderdrukken. En zelfs dan vaak niet effectief.
Daarom wordt het tijd om de formele benadering van de jurrrist (om met
Vreekamp te spreken) in te ruilen voor de realistische benadering.

Onderdrukken van desintegratie van onevenwichtige staatsverbanden leidt tot
humanitaire drama's van onacceptabele omvang. Bovendien wordt het gewenste
resultaat niet bereikt (zie Joegoslavie). Daarom moet deze desintegratie
worden geaccepteerd als een gegeven. Een feit dat uitgangspunt is voor
politiek handelen. Een handelen dat erop is gericht de processen van
desintegratie zo soepel mogelijk te laten verlopen.
Een beleid gebaseerd op de feitelijke situatie en ontwikkelingen maakt meer
kans van slagen, dan een beleid gestoeld op wensdromen en luchtkastelen.

Veel te vaak heb ik in de afgelopen jaren het beeld gezien van een westers
politicus die vol verbazing en verontwaardiging verklaarde dat Milosevic
afspraken had geschonden, verdragen niet respecteerde, kortom, zich buiten
de internationale rechtsorde plaatste.  Met stomheid geslagen waren ze.

Ik kan me die verbazing de eerste keer voorstellen. De tweede keer ook nog,
al kost dat moeite. Maar mijn maag keert om bij de beelden van premier Kok
die nauwelijks lijkt te kunnen bevatten dat Servie niet gewoon doet wat de
Navo wil. En dat na tien jaar van de meest gruwelijke ervaringen met deze
dictator en zijn moordenaarsbenden.
Een prima premier voor het keurige Nederland, vast ook een goed huisvader,
maar geen partij voor regiems die niet op een paar duizend lijken meer of
minder kijken.

Juist om toekomstige rampen te voorkomen, moet Kosovo zelfstandig worden.
Voor eens en voor altijd moet duidelijk worden gemaakt dat gewelddadige
onderdrukking NIET loont.
De volgende Milosevic kan er anders steeds, zoals nu, vanuit gaan dat hem
jarenlang geen strobreed in de weg zal worden gelegd. Zelfs genocide is geen
reden om effectief militair in te grijpen. Hoeveel meer stimulans voor
staatsgeweld willen we bieden?

Ik dank de volhouders voor het lezen van dit lange betoog. Bij gebrek aan
mailtjes van anderen zijn dat er misschien toch nog vrij veel.

Ik dank Elwin Lammers, Marc-Alexander Fluks en anderen voor hun goede en
dappere bijdragen aan de lijst. Zij staken hun nek uit.
In het bijzonder dank ik Henk Vreekamp die, nu het echt ergens over gaat,
een paar zeer rake mailtjes heeft verstuurd, zonder daarbij in zijn eigen
bekende valkuilen te trappen. Klasse.

Een droeve en weinig hoopvolle groet van,


Mark van Barschot