[D66] Europa: mausoleum van een dode cultuur

[René Oudeweg]

Europa: mausoleum van een dode cultuur

Europa is niet ziek, het is al dood. Wat rest, is een beschaving die 
weigert haar eigen doodsverklaring te ondertekenen, en daarom als zombie 
door het wereldtoneel strompelt. Het continent dat Plato, Dante, 
Rembrandt en Beethoven voortbracht, produceert vandaag vooral 
genderneutrale toneelstukken, Netflix-series en architectuur die 
eruitziet als parkeergarages. De Europese cultuur is niet aan het 
aftakelen — zij ís gestorven, en wij consumeren dagelijks haar lijk.

De schuld ligt bij Europa zelf. Uit schuldgevoel over kolonialisme, 
slavernij en oorlog is het continent zichzelf gaan zien als een morele 
misdadiger die nooit meer een groot gebaar mag maken. In plaats van 
scheppingsdrang is er collectieve zelfhaat. Elk kunstwerk dat durft te 
verheffen, wordt neergesabeld als elitair. Elke filosoof die te radicaal 
denkt, wordt verdacht gemaakt. Het enige dat mag bestaan, is de futloze 
middelmaat: kunst die niemand stoort, muziek die niemand uitdaagt, 
ideeën die zo plat zijn dat ze zelfs een beleidsnota niet overstijgen.

De cultuurindustrie heeft het laatste restje geest vernietigd. Waar men 
vroeger in de concertzaal naar Mahler ging om te sterven en herboren te 
worden, zet men nu een algoritme aan dat eindeloos lo-fi deuntjes 
afspeelt. Waar romans ooit het menselijk tekort ontleedden, levert de 
literaire markt safe space-proza dat hooguit geschikt is voor boekclubs 
en Instagramquotes. Kunst is therapie geworden voor een generatie die 
bang is voor de ernst van het bestaan.

En kijk naar de politiek. De Europese leiders zijn boekhouders van de 
ondergang. Geen visie, geen grootse verhalen, enkel Excel-tabellen en 
valse beloften. Cultuur wordt gesubsidieerd, niet om de geest uit te 
dagen, maar om diversiteit in statistieken te garanderen en toeristen te 
lokken. Kunst moet vandaag “inclusief”, “toegankelijk” en vooral 
ongevaarlijk zijn. Het resultaat? Een keurig gedesinfecteerde leegte.

De ironie is dat Europa verdrinkt in haar erfgoed. Iedere straathoek 
herinnert aan grootheid, en juist dat maakt de leegte van vandaag 
onverdraaglijk. Florence, Parijs, Wenen — ze zijn niet langer levende 
centra van geest, maar etalages voor toeristen met selfiesticks. Europa 
leeft van herinnering, niet van schepping. En zo is het lot bezegeld: 
een continent dat zijn verleden aanbidt maar zijn toekomst verloochent, 
is veroordeeld tot irrelevantie.

Wie eerlijk kijkt, ziet het: Europa is geen bakermat meer, maar een 
begraafplaats. Een mausoleum van een cultuur die we ooit durfden 
scheppen, maar die we nu met soft power, festivals en mediakitsch 
verkwanselen. Het continent dat God doodverklaarde, heeft zichzelf mee 
begraven.