[D66] De dictatuur van de middelmaat: een aanklacht tegen de politieke mainstream

[René Oudeweg]

De dictatuur van de middelmaat: een aanklacht tegen de politieke mainstream

De politieke mainstream is geen toevluchtsoord van redelijkheid, maar 
een fabriek van verlamming. Wat zich presenteert als “gematigd” en 
“verantwoordelijk” is in werkelijkheid lafheid in maatpak. Politici zijn 
verworden tot managers van een failliet systeem, en de media tot hun 
promotiebureau. De samenleving wordt bedolven onder een eindeloze stroom 
van clichés, alsof het volk niet in staat zou zijn om scherpe waarheden 
te verdragen.

Elke avond hetzelfde schouwspel: de talkshowtafels waar identieke 
meningen rondzingen, variaties op een melodie van conformisme. Het is 
een industrie van consensus, die alles wat buiten de lijntjes kleurt 
meteen bestempelt als “extreem”, “gevaarlijk” of “onrealistisch”. Dit is 
geen debat, dit is conditionering. Democratie verwordt zo tot een 
toneelstuk waarin de uitkomst bij voorbaat vaststaat: behoud van macht, 
behoud van middelmatigheid.

De crises stapelen zich op. Klimaatverandering, groeiende ongelijkheid, 
de ondermijning van sociale cohesie — maar wat doet de mainstream? Ze 
produceert rapporten, conferenties, en loze beloften. Terwijl de planeet 
in brand staat, discussiëren ze over emissiedoelen voor 2050. Terwijl 
miljoenen mensen worstelen om rond te komen, worden markten gesust en 
banken vertroeteld. Het is niet onvermogen, het is onwil: het beschermen 
van gevestigde belangen vermomd als pragmatisme.

De politieke mainstream houdt van stabiliteit omdat instabiliteit vragen 
oproept, omdat verandering risico betekent, omdat echte keuzes ook 
verliezen kunnen opleveren. Daarom kiest men voor nietsdoen, verpakt in 
fraaie woorden: “zekerheid”, “verbinding”, “toekomstbestendig”. Holle 
termen, even leeg als de blikken van de politici die ze uitspreken. Dit 
is geen leiderschap, dit is narcose.

Het is een pact tussen middelmatige politici en gemakzuchtige media, een 
stilzwijgende afspraak om de status quo te heiligen. Wie het waagt 
daartegenin te gaan, wordt genadeloos afgeserveerd: de lastige denker, 
de radicale activist, de ongemakkelijke wetenschapper — allen krijgen 
het stempel “extremist” opgeplakt om ze buiten de orde te plaatsen. Zo 
bewaakt de mainstream haar monopolie op het toelaatbare.

Maar democratie is geen museum, geen vitrinekast waarin enkel 
voorspelbare ideeën mogen staan. Democratie leeft bij conflict, bij 
scherpe botsingen, bij radicale alternatieven die dwingen tot keuzes. De 
mainstream smoort die vitaliteit en verandert de democratie in een 
administratief ritueel: stemmen op kleurvariaties van dezelfde middelmaat.

Het wordt tijd de sluier te scheuren. Tijd om te benoemen wat de 
mainstream werkelijk is: een ideologisch regime dat angst verkoopt als 
verantwoordelijkheid en inertie als redelijkheid. Wie nog vrijheid 
koestert, moet weigeren zich te laten sussen. Want een democratie die 
geen verbeelding en geen durf meer kent, is al half gestorven.