[D66] NPO Stop

[René Oudeweg]

De publieke omroep: talkshowkermis en subsidiekerkhof

Wie de Nederlandse publieke omroep tegenwoordig aanzet, krijgt vooral 
één boodschap: middelmaat regeert. Waar Hilversum ooit pretendeerde het 
geweten van de natie te zijn, is het nu een gezelligheidskroeg voor 
BN’ers die elkaar wekelijks aflebberen onder de felle lampen van Op1 of 
Khalid & Sophie. De kijker wordt getrakteerd op de oneindige stoelendans 
van opiniemakers — dezelfde zes gezichten, dezelfde ingestudeerde 
verontwaardiging, dezelfde obligate grapjes over “hoe gezellig het is.” 
Journalistiek debat? Nee: het is talkshowtherapie voor uitgerangeerde 
mediagezichten.

Neem College Tour. Ooit verkocht als verheffend programma waar studenten 
hun idolen konden bevragen, is het inmiddels verworden tot een PR-podium 
voor auteurs met een nieuw boek en artiesten die hun comeback-plaat 
moeten slijten. Twan Huys knikt gewichtig, maar stelt vragen die zelfs 
de redactie van Linda. zou afwijzen als te oppervlakkig.

En dan Het Klokhuis, dat nog altijd rondhangt als het stoffige neefje 
dat men uit beleefdheid op het feest uitnodigt. Ooit fris en educatief, 
maar tegenwoordig meer bezig met het inlossen van diversiteitsquota dan 
met uitleg. Het lijkt eerder een oefenpodium voor B-acteurs die hopen 
dat Netflix ooit belt.

De talkshowkoning van de publieke omroep, Jeroen Pauw, blijft als een 
rode draad terugkomen. Hij is de incarnatie van Hilversum: charmant, 
glad, en vooral druk met het neerzetten van Jeroen Pauw. Zijn talkshows 
zijn geen plekken voor debat, maar ego-podia waar hij kan schitteren met 
ingestudeerde spitsvondigheden.

Zomergasten — ooit het paradepaardje van diepgang — is inmiddels een 
slaapverwekkende parade van cultuurpausen die zichzelf drie uur lang 
mogen ophemelen, onderbroken door fragmenten die net zo goed op YouTube 
hadden kunnen staan. Het publiek krijgt een lange avond zelfbevrediging 
van makers die geloven dat het volk smacht naar hun associatieve dagdromen.

En de kijkcijferjunkie Boer Zoekt Vrouw? Dat wordt met veel pathos 
verdedigd als “verbinding van stad en platteland”, maar is in 
werkelijkheid voyeuristische reality-tv, waar de publieke omroep zich 
verschuilt achter het excuus van “human interest”. Yvon Jaspers lacht 
erbij alsof ze de nationale schoonzus is, terwijl ze in feite de boerin 
van Hilversum is die jaarlijks miljoenen melk uit de staatskas perst.

Het meest tragische blijft echter de morele pose van de publieke omroep. 
Men presenteert zich als bastion tegen “de boze commercie”, maar 
kopieert ondertussen schaamteloos alles wat RTL en SBS al jaren beter 
doen: quizjes (Per Seconde Wijzer), kookprogramma’s (Keuringsdienst van 
Waarde-light), en nieuws dat net zo oppervlakkig is als de “snackable 
content” waar men zogenaamd zo boven staat.

De publieke omroep is geen waakhond van de democratie. Ze is een soort 
televisieshel, bevolkt door presentatoren die al twintig jaar dezelfde 
stoel warmhouden: Eva Jinek (van commercieel naar publiek en terug, 
alsof haar ruggengraat elastiek is), Matthijs van Nieuwkerk 
(weggepromoveerd na een woede-explosie, maar altijd welkom voor een 
terugkeer), en Margriet van der Linden, die avond na avond bewijst dat 
vaagheid en zelfingenomenheid tóch een contract opleveren.

Kortom: wat de kijker krijgt, is een dodelijke cocktail van luiheid, 
zelfverheerlijking en belastinggeld. De publieke omroep is geen 
instituut meer, maar een subsidieslurpende sekte van middelmaat. Het 
enige eerlijke zou zijn: de stekker eruit. Laat NPO Start maar gewoon 
NPO Stop heten.