[D66] De Oranje-Nassaus: erfgenamen van middelmaat

[René Oudeweg]

De Oranje-Nassaus: erfgenamen van middelmaat

De Oranje-Nassaus zijn geen dynastie, ze zijn een familiebedrijf dat 
leeft van een erfenis die allang op had moeten zijn. Iedere generatie 
slijt haar dagen met het verpatsen van symboliek, terwijl de werkelijke 
verdiensten zeldzamer zijn dan een nuchtere prins op een bruiloft.

Neem prins Bernhard, de zelfverklaarde "vaderfiguur", maar in 
werkelijkheid een opportunistische schnabbelaar die zijn leven lang 
deals sloot waar de lucht van corruptie nog steeds omheen hangt. Zijn 
Lockheed-affaire was niet een incident, maar een hoogtepunt van een 
carrière die vooral draaide om zakendoen in de schaduw. Toch werd hij in 
de publieke herinnering omgetoverd tot een aandoenlijke, sigarenrokende 
opa. Een schoolvoorbeeld van hoe Oranje altijd ontsnapt aan de 
maatstaven waaraan gewone stervelingen worden gehouden.

Beatrix, de serieuze majesteit die zich altijd boven het volk verhief, 
cultiveerde decennialang een imago van degelijkheid en intellect. In 
werkelijkheid regeerde ze als een stugge schooljuf die de klas nooit 
echt in toom kreeg: een streng gezicht, maar weinig inhoud. Haar 
"wijsheid" was grotendeels te danken aan toespraakschrijvers en 
protocollen. Achter de glimlach zat vooral de angst om het gezag te 
verliezen.

En dan Willem-Alexander. De man die zichzelf tot "koning van de 
gezelligheid" kroonde maar internationaal nog steeds bekendstaat als een 
kleurloze watermanager die het liefst met een biertje in de hand 
verdwijnt in zijn Griekse villa. Zijn grootste politieke statement tot 
nu toe? Een vakantie afbreken omdat het volk in opstand kwam. Hij is 
geen vorst, hij is een wandelende imagocrisis in oranje stropdas.

Máxima, daarentegen, is het enige lid van de familie dat het toneel 
begrijpt. Haar charme en strategie hebben de monarchie gered van 
irrelevantie. Maar ook zij is geen onschuldige outsider. Haar vader was 
betrokken bij een Argentijnse dictatuur, en de manier waarop dat telkens 
onder het tapijt wordt geschoven, laat zien hoe selectief Nederland 
omgaat met "onze" koninklijke moraal.

En dan de toekomst: kroonprinses Amalia. Een jonge vrouw die nu al 
gevangen zit in het gouden kooitje dat haar familie "dienstbaar aan het 
land" noemt. De media presenteren haar als modern en vrijzinnig, maar 
ondertussen wacht haar dezelfde erfelijke sleur: lintjes knippen, 
toespraken voorlezen, glimlachen in oncomfortabele outfits. Het enige 
erfgoed dat ze écht meekrijgt, is de kunst van het overleven in een 
wereld die geen behoefte meer heeft aan vorsten.

De dynastie van Oranje-Nassau is niet groot door daden, maar door de 
hardnekkigheid waarmee zij zichzelf in stand houdt. Een familie die keer 
op keer haar eigen schandalen overleeft, niet dankzij grandeur of 
wijsheid, maar dankzij de bereidheid van een volk om middelmaat te 
aanbidden zodra het in oranje is verpakt.

De Oranjes zijn geen helden van de natie, ze zijn hofleveranciers van 
illusies. En het vileine is: zolang de vlag uithangt en de tompoucen in 
de vitrine liggen, blijft Nederland ze dankbaar betalen voor hun 
erfelijke toneelstuk.